φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΜΟΛΙΣ συγκρότησε κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία, πριν λίγες μέρες, ανακοίνωσε την χορήγηση 150 ευρών στους νέους και τις νέες που έκλεισαν τα 18 (και 19, μόνο για φέτος) χρόνια, η οποία θα ισχύει κάθε χρόνο, γνωστή ως youth pass (επικαιροποίηση του freedom pass που είχε χορηγηθεί επί πανδημίας). Ανακοίνωσε επίσης την αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου επιδόματος (ΚΕΑ) κατά 8%, οπότε η οικογένειά μας θα παίρνει 486 από 450 ευρά. Θα δοθεί επίσης και αύξηση στους δημοσίους υπαλλήλους και στις συντάξεις, και στην εθνική σύνταξη, από 385 στα 411 ευρά, την οποία θα πάρω σε δυόμιση χρόνια, μόλις κλείσω τα 67. Η διανομή χρήματος από το κράτος προς νέους και νέες, αέργους, φτωχούς και ανασφάλιστους άρχισε πριν την πανδημία, συνεχίστηκε κατά τη διάρκειά της, με παροχή χρήματος σε μικροεπιχειρήσεις και εργαζόμενους, με δωρεάν εμβόλια και συνεχίζεται και τώρα, με επιδόματα για την ακρίβεια των καυσίμων (fuel pass) και των τροφίμων (market pass) – αυτό το τελευταίο θα παραταθεί άλλο ένα εξάμηνο. Αναρωτιέμαι: όλα αυτά τα pass και τα επιδόματα είναι πρακτικές που θα τις χαρακτηρίζαμε ως ανασύσταση του κράτους πρόνοιας, που είχε συρρικνωθεί στις προηγούμενες δεκαετίες, κατά τη διάρκεια της επέλασης του νεοφιλελευθερισμού; Όχι, οι πρακτικές αυτές δεν συνάδουν με το κράτος πρόνοιας, είναι κάτι άλλο. Τι είναι;
ΠΡΙΝ απαντήσουμε ας θυμηθούμε τι έκανε ο Τζο Μπάιντεν μόλις το Δημοκρατικό Κόμμα στις ΗΠΑ συγκρότησε κυβέρνηση το 2021, μεσούσης της πανδημίας. Παρέσχε δωρεάν εμβόλια σε ένα πληθυσμό 350 εκ. και έστειλε ταχυδρομικά σε κάθε ενήλικα Αμερικάνο 1400 δολάρια! Να ήταν μόνο αυτά! Ο Ashley Smith μας λέει τι άλλο έκανε (ΗΠΑ: Ιμπεριαλιστικός κεϋνσιανισμός, ΕΝΕΚΕΝ, τ. 54, μετ. Γ. Γιαννόπουλος):
“. . . διεύρυνε προσωρινά τις πιστώσεις για τη φορολογία των τέκνων, αύξησε την ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων και διένειμε 350 δισ $ σε χρεοκοπημένες πολιτείες και τοπικές κυβερνήσεις για να καλύψει τα ελλείμματα των προϋπολογισμών τους.” Και: ” . . . πρότεινε το πρόγραμμα Δουλειά στην Αμερική . . . Το πρόγραμμα προβλέπει επενδύσεις ύψους 621 δισ. $ σε υποδομές- δρόμοι, γέφυρες, δίκτυα μεταφορών. Επίσης, 590 δισ.$ προορίζονται για χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης. . . Επιδιώκει να εξασφαλίσει την δωρεάν φροντίδα των παιδιών στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, την ελεύθερη πρόσβαση στις σπουδές για δύο έτη στα δημόσια κολλέγια, την αύξηση των υποτροφιών. . . Το πρόγραμμα υπόσχεται επίσης πληρωμένες διακοπές για τους εργαζόμενους, δαπάνες για τη μητρότητα και την ενίσχυση του προγράμματος Obamacare μερικής περίθαλψης. . . Εξασφαλίζει διαρκή δανειοδότηση για όσους εργαζόμενους φροντίζουν ΑΜΕΑ τέκνα . . . και εξασφαλίζει υποτροφίες για φοιτητές οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα”. Συνολικά διένειμε, γράφει ο συντάκτης του άρθρου, 6.000 δισ. $ ( 6 τρις $) για τις υποδομές, την εργασία και τις κοινωνικές δαπάνες. Κι όλα αυτά δεν γίνονται μόνο στις ΗΠΑ και την Ελλάδα αλλά σε όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες.
ΟΛΑ αυτά είναι μια απόπειρα να θεραπευτούν τα τραύματα που προκάλεσε στην οικονομία και στην κοινωνία ο νεοφιλελευθερισμός. Η ανασύσταση του κράτους πρόνοιας είναι σαφής αλλά δεν πρόκειται μόνο περί αυτού. Εάν το κράτος πρόνοιας συγκροτήθηκε ιστορικά για να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές παρενέργειες των οικονομικών και κοινωνικών κρίσεων και εάν οι κρίσεις είναι φαινόμενο που εμφανίζεται κατά τη διαδικασία της επέκτασης του καπιταλισμού, όταν αυτή διακόπτεται για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα, τι συμβαίνει όταν η επέκταση του καπιταλισμού επιβραδύνεται ή και σταματά; Η διαρκής, αέναη επέκτασή του, γεωγραφικά και κοινωνικά, δεν είναι δυνατή – κάποτε θα σταματήσει, κι αν δεν έχει ήδη σταματήσει, προσεγγίζει αυτό το κρίσιμο κατώφλι. Το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, σημειώνει ο Ashley, ” είναι εγκλωβισμένο σε αυτό που o Michael Roberts αποκαλεί μακρά ύφεση και ο David McNally παγκόσμια κατάπτωση ή ταλαντευόμενη ύφεση και ασθενής ανάκαμψη σε εάν σύστημα σε παρακμή.” Από τη συτγμή όμως που η επέκταση έχει σταματήσει ή τείνει να σταματήσει και έχει επέλθει η στασιμότητα, τότε οι έννοιες της κρίσης, της ύφεσης, της κατάπτωσης και της παρακμής είναι αδόκιμες. Κάτι άλλο συμβαίνει – αυτή είναι η γνώμη μου: αρχίζει ή θα αρχίσει η συρρίκνωση του καπιταλισμού. Η οποία εμφανίζεται ως μείωση της κατανάλωσης και άρα μείωση της παραγωγής. Η συρρίκνωση του καπιταλισμού θα ενταθεί κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες, με την ρομποτική και την τεχνητή παπαροσύνη, και θα εκδηλωθεί με αύξηση της ανεργίας, την διεύρυνση της αεργίας, κατά συνέπεια, την περαιτέρω μείωση της καταναλωτικής ζήτησης, άρα και τον περαιτέρω περιορισμό της παραγωγής υλικού κοινωνικού πλούτου.
ΟΙ οικονομικές και κοινωνικές αρνητικές συνέπειες της συρρίκνωσης του καπιταλισμού δεν αίρονται με την ανασύσταση, την ανασυγκρότηση του πληγέντος από τον νεοφιλελευθερισμό κράτους πρόνοιας. Ούτε αίρονται από έναν κεϋνσιανισμό της εποχής μας, από μια περιστασιακή και προσωρινη διανομή χρήματος από το κράτος. Η διανομή του χρήματος από το κράτος θα είναι μόνιμη και διαρκής ώστε αφενός να τονωθεί η κατανάλωση και αφετέρου να αποτραπεί η όξυνση του κοινωνικού πολέμου, για να αποτραπούν κοινωνικές αναταραχές. Το κράτος πρόνοιας ανασυγκροτείται αλλά και μετεξελίσσεται σε κάτι άλλο – σε ένα κράτος που θα διανέμει χρήμα όχι για να άρει τις αγεφύρωτες κοινωνικές ανισότητες αλλά για να αντιμετωπιστεί η συρρίκνωση του καπιταλισμού. Οι πρώτες ενδείξεις της μετεξέλιξης του κράτους πρόνοιας σε διανεμητικό κράτος είναι σαφείς και πολλές, ζούμε την μετάβαση από μια μορφή κράτους σε μια άλλη.
ΔΕΝ θα εκπλαγούμε λοιπόν εάν ο Τζο Μπάιντεν επανεκλεγεί στις εκλογές που θα γίνουν σε ένα χρόνο ούτε εάν επανεκλεγεί ο Μητσοτάκης σε τέσσερα χρόνια – εάν δεν μεσολαβήσει κάτι εφιαλτικό, κάτι που δεν αποκλείεται (πόλεμος, ενεργειακή σπάνη και επισφάλεια, κλιματική αλλαγή). Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία συγκρότησης του διανεμητικού κράτους θα επισπευθεί και θα ολοκληρωθεί ώστε να αποφευχθούν τριγμοί και ρωγμές στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Το κράτος θα αναβαθμιστεί και θα διευρυνθεί, θα ελέγχει και θα επιτηρεί κάθε οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα, θα νομιμοποιηθεί παρέχοντας προστασία σε ανέργους, αέργους και φτωχούς. Τα ακροδεξιά κόμματα, που θα επικρατήσουν σε λίγα χρόνια σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, θα αναλάβουν τον συντονισμό και τη διαχείριση του διανεμητικού κράτους, μόνο που θα εντείνουν τη χρήση της κατασταλτικής βίας. Το αυτό θα πράξει και κάθε αριστερό ή σοσιαλδημοκρατικό κόμμα που θα υπερψηφιστεί και συγκροτήσει κυβέρνηση. Το διανεμητικό κράτος θα άρει και θα εξαφανίσει όλες τις πολιτικές διαφοροποιήσεις και αποχρώσεις.
ΑΥΤΗ, φίλες και φίλοι, είναι η στρατηγική του παγκόσμιου καπιταλισμού στη φάση της συρρίκνωσης: παροχή χρήματος. “Καπιταλιστές”, γράφει ο Ashley, “από τον Warren Buffet έως το Εμπορικό Επιμελητήριο, τόνισαν ότι θα ήταν θετικοί στο ενδεχόμενο οικονομικών πολιτικών αναδιανομής, προκειμένου να αμβλυνθεί η κοινωνική ένταση” . Τι θα συμβεί όμως όταν η συρρίκνωση του καπιταλισμού επιταχυνθεί και διευρυνθεί; Όταν τα πολλά παγκόσμια κοινωνικά προβλήματα οξυνθούν σε τέτοιο βαθμό ώστε η διανομή χρήματος να μην είναι αποτελεσματική; Όταν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για να αντιμετωπιστούν τα παγκόσμια προβλήματα που θα ξεπερνούν τη λογική του καπιταλισμού (απόσπαση κέρδους), με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί και να γενικευτεί η παρακμή του;
ΣΤΗΝ περίπτωση αυτή, η αλλαγή της στρατηγικής του παγκόσμιου καπιταλισμού θα αλλάξει. Εάν η διανομή του χρήματος αποδειχτεί πολύ κατώτερη των περιστάσεων και υπάρξει κοινωνική ένταση, τότε η καταφυγή στη βία, στην καταστολή της κοινωνικής αναταραχής, θα προκριθεί χωρίς επιφυλάξεις και ενδοιασμούς.
ΣΗΜΕΡΑ χρήμα, αύριο βία.
Σχολιάστε ελεύθερα!