πώς επιβάλλεται μεταξύ μας η κυριαρχική σχέση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΤΑ τη διάρκεια του 19ου και 20ού αιώνα μελετήθηκαν από εθνογράφους και ανθρωπολόγους πάνω από 350 τροφοσυλλεκτικές ομάδες σε όλον τον πλανήτη. Ένα από τα κοινά γνωρίσματα που έχουν επισημανθεί είναι η ευαισθησία των μελών αυτών των κοινωνιών στην κυριαρχική σχέση, η ικανότητά τους να την εντοπίζουν εν τω γεννάσθαι και η διαρκή ετοιμότητά τους να την αποτρέπουν –  με τρόπους που αρχίζουν από την αδιαφορία και τον χλευασμό και φτάνουν μέχρι την απομάκρυνση από την ομάδα και τον φόνο. Οι περισσότεροι φόνοι σε αυτές της κοινωνίας γίνονταν για λόγους αυτοπροστασίας και αυτοάμυνους έναντι κάποιων αμετατανόητων που επιμένουν να επιβάλουν τη θέλησή τους.  “Δεν θέλω να είμαι δούλος σου, δεν θέλω να είσαι δούλος μου”: αυτή ήταν η κομβική στάση και συμπεριφορά των τροφοσυλλεκτών, ανδρών και γυναικών. Με αυτήν την αξία μεγάλωναν και συμβίωναν, με αυτή την αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια δεσμεύονταν και συνεργάζονταν.  Ο δουλοπρεπής θεωρούνταν καταφρονητέος, όπως και αυτός που ήθελε να διατάζει για να γίνεται το δικό του. Η κυριαρχική σχέση όμως δεν επιβάλλεται μόνο με διαταγές, κατά κύριο λόγο επιβάλλεται με άλλους τρόπους, με τρόπους που δεν κινούν υποψίες και θεωρούνται αθώες. Αυτές όμως είναι οι πιο ύπουλες και οι επικίνδυνες.

Continue reading

Μητσοτάκης ο άρπαγας, ο βίαιος, ο ισχυρός / Κούλης ο ήπιος, ο γενναιόδωρος, ο ευγενικός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ γνωρίζετε ότι ο Κύριος Μητσοτάκης έχει συμβούλους, όπως είχε και έχει και θα έχει κάθε πολιτικός ηγέτης. Δεν γνωρίζουμε ποιοι και ποιες είναι και ούτε μας ενδιαφέρει να μάθουμε. Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά τι κάνουν –  με αυτό το ζήτημα θα ασχοληθούμε σήμερα. Γνωρίζουμε επίσης ότι αυτοί οι σύμβουλοι είναι ειδικοί, σε κάποιο τομέα: της επικοινωνίας, της οικονομίας, της πολιτικής αλλά και της κλινικής ψυχολογίας, της πολιτικής φιλοσοφίας. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν αυτοί της επικοινωνίας και της πολιτικής φιλοσοφίας. Η δουλειά τους είναι να σχηματίσουν μια εικόνα του πολιτικού ηγέτη που να συνδυάζει δύο αντικρουόμενες και αντιφατικές στάσεις και συμπεριφορές: πρέπει να είναι, να φαίνεται, να δείχνει άλλοτε αποφασιστικός, ανυποχώρητος, ισχυρός και βίαιος,  –  μη σας τρομάζει η λέξη, θα δούμε ότι δεν πρόκειται για υπερβολή  –  και άλλοτε ήπιος, διαλλακτικός, ευγενικός, υποχωρητικός, συμβιβαστικός, φιλομαθής, ανοιχτόμυαλος, γενναιόδωρος, δοτικός. Άλλοτε λιοντάρι κι άλλοτε αλεπού, που λέει κι ο Μακιαβέλι. Και δεν γίνεται να μην αναρωτηθούμε: ποια είναι η προέλευση και η ποια η λειτουργία αυτής της (φαινομενικά) αντιφατικής συμπεριφοράς και στάσης ζωής; Είναι αποτελεσματική;

Continue reading

ενώ δεν θα γίνει πόλεμος, πρέπει να ζούμε με τον φόβο ότι θα γίνει

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΤΑΝ λέω ότι δεν θα γίνει πόλεμος, εννοώ δεν θα γίνει μεταξύ κρατών ή συμμαχίας κρατών. Μέσα στην κοινωνία όμως ο κοινωνικός πόλεμος, διάχυτος και διάσπαρτος, μοριακός και ομαδικός, δεν θα σταματήσει ποτέ. Μια θεμελιώδης πτυχή του κοινωνικού πολέμου είναι αυτή που διεξάγει το κράτος εναντίον των υποτελών του – και οι υποτελείς εναντίον του κράτους. Σε αυτόν τον κοινωνικό πόλεμο, η στρατηγική του κράτους είναι η πρόκληση του φόβου. Το κράτος, για να ενισχύσει και να διαιωνίσει την κυριαρχία του πρέπει να αποσπά την αφοσίωση και την πίστη των υπηκόων του και το κάνει άλλοτε με την πειθώ (ιδεολογία),  άλλοτε με την απάτη, άλλοτε με τη βία κι άλλοτε με τον εκφοβισμό, με την πρόκληση του φόβου. Είμαι βέβαιος ότι η διάκριση μεταξύ (διακρατικού) πολέμου και κοινωνικού πολέμου είναι σαφής. Το γεγονός ότι ο πόλεμος είναι η έσχατη φάση της κλιμάκωσης του κοινωνικού πολέμου, ότι ο πόλεμος είναι κοινωνικός πόλεμος,  είναι ζήτημα με το οποίο θα ασχοληθούμε στο μέλλον.  Εύλογα όμως εγείρεται το ερώτημα: γιατί πρέπει να είμαστε φοβισμένοι; Τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλό μας όταν φοβόμαστε, όταν ακούμε ότι θα γίνει πόλεμος, ότι θα πεθάνουμε, ότι θα μας γαμήσουν τις κόρες μας και τις γυναίκες μας, ότι θα μας σφάξουν, θα κάψουν τα σπίτια μας;

Continue reading

αναπόφευκτη η ήττα του αήττητου, μόνο που θα είναι νικηφόρα ήττα

Please, please, sir, I will do anything, sir

Donald Trump (President)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ παρατηρήσατε κι εσείς την ηδονή στο βλέμμα και στο πρόσωπο του Τραμπ καθώς έλεγε ότι τώρα θα έρθουν όοοολες οι χώρες του κόσμου, θα μου φιλήσουν τον κώλο και θα με παρακαλέσουν –  please, please, sir, I will do anything, sir. Η μεγάλη ηδονή που νιώθει ο Κύριος όταν τον ικετεύουν προϋποθέτει μια άλλη: την ηδονή της κάμψης της βούλησης, της αντίστασης, της επιθυμίας του υποτελούς. Χύνει!!! Το γεγονός ότι όχι μόνο δεν την κρύβει, την ηδονή να ακούει τον ικέτη να εκλιπαρεί για έλεος,  αλλά την επιδεικνύει και ρητά αλλά και υπόρρητα, με τη γλώσσα του σώματος, μας παρακινεί να διατυπώσουμε την γνώμη ότι ο president φρονεί, πιστεύει ότι είναι αφενός ο πιο ισχυρός άνδρας πάνω στον πλανήτη, επίγειος Θεός δηλαδή, και αφετέρου απολύτως ισχυρός. Δεν θα αμφισβητήσουμε αυτή τη πίστη, ναι, είναι ο πιο ισχυρός άνδρας πάνω στη Γη. Μπορεί και να μην είναι, αλλά δεν πειράζει, δεν είναι κάτι σημαντικό. Αλλά να νομίζει ότι είναι απολύτως ισχυρώς, αυτό είναι ύβρις διότι δεν μπορεί να υπάρξει απόλυτη ισχύς. Τι είναι όμως η απόλυτη ισχύς, γιατί δεν υπάρχει, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί είναι ύβρις, γιατί ακολουθεί η τιμωρία, η κατακρήμνιση, η ήττα, ο θάνατος, η νέμεσις;

Continue reading

ο κρυφοφασίστας κύριος Κασσελάκης: η αξιωματική αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) είναι ΑΡΡΩΣΤΗ, τελεία και παύλα!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορώ να κρύψω τη χαρά μου που διαλύεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Η Αριστερά του μέλλοντος, έχω υποστηρίξει, είτε θα διαλύσει την υπάρχουσα ιστορική Αριστερά, κόμματα και οργανώσεις, μικρές και μικροσκοπικές, του κυβερνητισμού και της ένοπλης βίας, μαοϊκές και τροτσκιστικές, είτε θα προκύψει αφού εξαφανιστεί η κουρελού της Αριστεράς. Αντιλαμβάνομαι τώρα ότι το δεύτερο θα συμβεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύεται, μένει το διαμάντι που λέγεται ΚΚΕ. Το διαμάντι είναι πολύ σκληρό, δεν χαράσσεται από κανένα άλλο υλικό, μόνο με διαμάντι, αλλά είναι πολύ εύθρυπτο: ένα ελαφρύ χτύπημα με σφυράκι και γίνεται χίλια δυο κομμάτια: αυτό είναι το μέλλον του ΚΚΕ –  απομένει να δούμε ποιο θα είναι το χτύπημα (της ιστορίας και του κοινωνικού πολέμου).

Η Αριστερά του μέλλοντος  δεν θα θέτει όρια, περιορισμούς και προϋποθέσεις στην ελευθερία σκέψης και έκφρασης, θα ταυτίζει δηλαδή τα μέσα και τον σκοπό. Η διαφωνία είναι ιερή και ο διαφωνών ιερό και απαραβίαστο πρόσωπο: σε ένα σύμπαν, σε μια φύση, σε μια κοινωνία διαρκούς αλλαγής και μετασχηματισμού αυτά που μπορείς να δεις εσύ, εγώ μπορεί να μην τα βλέπω και μάλλον δεν τα βλέπω –  ή το αντίστροφο, εννοείται. Οφείλω λοιπόν να ακούσω με τη δέουσα προσοχή αυτό που είδες, που σκέφτηκες δηλαδή, τη γνώμη σου. Απόλυτη ελευθερία στη σκέψη και στην έκφραση.

Continue reading

ο εξοντωτικός/αυτοκτονικός ποιμενικός ηρωισμός στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνιο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε παρατηρήσει ότι τις τελευταίες μέρες γίνονται ολοένα και πιο συχνές οι αναφορές των ηγετών των αντίπαλων στρατοπέδων στον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της  Χαμάς στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνιο, κείμενα που έχουν συνταχθεί πριν 2.500 χρόνια και 1400 αντίστοιχα –  στο μέλλον θα γίνονται ακόμα συχνότερες.  Οι αναφορές υποδηλώνουν ότι τα κείμενα αυτά δεν έχουν χάσει την επικαιρότητά τους –  κάθε άλλο! Γιατί όμως δεν την έχουν χάσει;  Μερικές φορές οι αναφορές είναι ρητές και οι παραπομπές ακριβείς : πριν λίγες μέρες ο Νετανιάχου δήλωσε, “όπως λέει και η Βίβλος, είναι καιρός για ειρήνη και καιρός για πόλεμο· τώρα είναι καιρός για πόλεμο”. Χτες ο ηγέτης της Χεσμπολάχ δήλωσε, “αυτοί που έπεσαν για τον Θεό, θα πάνε στον Παράδεισο” και: (οι κάτοικοι της Γάζας) “είναι προετοιμασμένοι για όλα”. Και τις δύο αυτές φράσεις τις διαβάζουμε πολύ συχνά στο Κοράνιο. Θα παραθέσω δύο εδάφια (76, 77) από τη σούρα (κεφάλαιο) 4 (μετ. Γ. Ι. Πεντάκη, εκδ. Δημιουργία):

76. Ο θυσιάζων την ζωήν του κόσμου τούτου, υπέρ της μελλούσης, μάχεται εν τη οδώ του Θεού· ηττώμενος δε ή νικών θα ανταμειφθή δαψιλώς [πλουσιοπάροχα]

77. Και διατί να μην πολεμήσετε υπέρ πίστεως, όταν οι αδύνατοι άνδρες, αι γυναίκες και τα παιδία κράζωσι· ” Κύριε ημών, ελευθέρωσον ημάς εκ της ασεβούς ταύτης χώρας, πέμψον ημίν υπεράσπισιν και δος ημίν προστάτην”.

Continue reading

η ιδιοτελής γενναιοδωρία στην πολιτική και τον χριστιανισμό

“πρώτα ο Θεός”

Στέφανος Κασσελάκης, πρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς

“universa propter semetipsum operatus est Dominus”

[για τον εαυτό του έκανε τα πάντα ο Κύριος, ο Θεός]

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο ηγέτης, ο αρχηγός, ο πολιτικός, αυτός που φιλοδοξεί να γίνει πολιτικός ηγέτης, πρέπει να είναι γενναιόδωρος, να δίνει απλόχερα, να μοιράζει, εάν θέλει να έχει μέλλον –  πάντα έτσι ήταν κι έτσι θα είναι, αυτό θέλουν και περιμένουν οι υποτελείς, οι υπήκοοι, οι ψηφοφόροι. Τσιγκούνης, σφιχτός, άπληστος άρπαγας πολιτικός είναι αντίφαση εν τοις όροις, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο –  κι άν έχει υπάρξει, η δράση του ήταν  περιορισμένης διάρκειας και είχε όχι και πολύ ευχάριστο τέλος. Το στοιχείο της γενναιοδωρίας των πολιτικών ηγετών και ηγετίσκων έρχεται με έμφαση στο προσκήνιο κάθε φορά που γίνονται εκλογές –  θα έχει υποπέσει στην αντίληψή σας, θα έχετε παρατηρήσει την διάχυτη και καθημερινά εκφραζόμενη γενναιοδωρία των υποψηφίων κοινοταρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών. Η γενναιοδωρία των ηγετών δεν έχει πολιτικό πρόσημο, είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των πολιτικών.

ΚΑΙ ο Θεός είναι γενναιόδωρος: οι φράσεις και οι ευχές  –  “έχει ο Θεός”, ” ο Θεός να σου δώσει” δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Αυτό το κοινό χαρακτηριστικό ωθεί υποσυνείδητα τους μεν υπηκόους να βλέπουν τον πολιτικό ως Θεό, τους δε ηγέτες τον εαυτό τους ως Θεό. Μιας όμως και οι υπήκοοι και οι ψηφοφόροι δεν είναι τόσο ηλίθιοι όσο μερικοί και μερικές νομίζουν, αναρωτιούνται: πού τα βρίσκει αυτά που δίνει; Γιατί τα δίνει; Και απαντούν, δεν είναι χαζοί. Γνωρίζουν πολύ καλά και που τα βρίσκει και γιατί τα δίνει. Θα σχολιάσουμε λοιπόν τις απαντήσεις τους. Θα κάνουμε όμως και κάτι άλλο. Κάτι που αφορά την γενναιοδωρία του Θεού: θα δούμε, πρώτα ο Θεός,  ότι οι απαντήσεις που δίνουν οι αφελείς και χαζοί ψηφοφόροι είναι ταυτόσημες με αυτές που έδωσαν (και δίνουν) οι θεολόγοι για την γενναιοδωρία του Θεού!

Continue reading

η πρόγνωση του καιρού και η ικανότητα του κράτους να είναι “ανίκανο”

” Το κράτος έχει γίνει στ΄ αλήθεια ένας ‘θνητός θεός’ και, για μια εποχή που δεν πιστεύει πλέον σέ έναν αθάνατο θεό, το κράτος είναι ο μόνος θεός που απόμεινε”

Χανς Μόργκενταου (Επιστήμη και Πολιτική της Ισχύος, σ. 182)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΛΙΓΕΣ μέρες πριν το κάψιμο του δάσους της Δαδιάς, που καταλαμβάνει το ένα τρίτο του νομού Έβρου, και τη πλημμύρα στη Θεσσαλία, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία προέβλεψε μεγάλης διάρκειας καύσωνα και καταρρακτώδεις βροχές μεγάλης διάρκειας επίσης (“επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα”).  Κι αφού το δάσος της Δαδιάς κάηκε και η Θεσσαλία πλημμύρησε, αναρωτιόμαστε: ποιες ήταν οι πρακτικές συνέπειες αυτών των προγνώσεων; Σε τι μας βοηθούν οι προ-γνώσεις του καιρού; Μας βοήθησαν να αποτρέψουμε το κάψιμο του δάσους και τη πλημμύρα του κάμπου; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Οι άνθρωποι, οι τηλεθεατές, και των δύο αυτών περιοχών και όλης της επικράτειας, άκουσαν τη πρόγνωση του καιρού και συνέχισαν τη ζωή τους. Τι άλλο να έκαναν; Τίποτα –  απολύτως τίποτα.  Συνέχισαν να πηγαίνουν στη δουλειά τους, οι υλοτόμοι να κόβουν ξύλα στο δάσος, οι αγρότες να καλλιεργούν τα χωράφια τους, οι κτηνοτρόφοι να βόσκουν τα κοπάδια τους. Είχαν σκεφτεί, φανταστεί, ότι θα καιγόταν το δάσος και ότι δεκάδες χωριά, τεράστιες εκτάσεις εύφορης γης και κτηνοτροφικές μονάδες θα εξαφανίζονταν κάτω από τις τεράστιες ποσότητες νερού που κατέβηκε από τα βουνά της Πίνδου; Όχι, δεν το είχαν σκεφτεί, γιατί θα έπρεπε να το κάνουν; Μπορούμε να προβλέψουμε εάν του χρόνου ή σε πέντε, δέκα χρόνια θα υπάρξουν πάλι καταρρακτώδεις βροχές μεγάλης διάρκειας με καταστροφικές συνέπειες; Σε καμιά περίπτωση. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την αβεβαιότητα; Με την πρόληψη, με τη φροντίδα του μέλλοντος. Οι προγνώσεις του καιρού είναι άχρηστες, δεν έχουν πρακτικές συνέπειες. Το κράτος κάνει πως νοιάζεται! Μόνο που από δω και πέρα οι προγνώσεις του καιρού θα είναι όλο και πιο συχνά προαναγγελίες καταστροφής και θανάτου.

ΘΑ θέσουμε τώρα το κομβικό ερώτημα που πρέπει να τεθεί και να απαντηθεί: θα μπορούσε να αποτραπούν το κάψιμο του μεγαλύτερου μέρους του δάσους της Δαδιάς και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία; Απαντώ ευθέως: θα μπορούσε. Θα δούμε πώς. Γιατί όμως δεν απετράπησαν; Οφείλεται στην ανικανότητα του κράτους; Όχι, οφείλεται στην ικανότητα του κράτους. Με αυτήν την ικανότητα θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading

μακριά, αξιοθρήνητα πλάσματα, πολύ μακριά, στον βυθό του ωκεανού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΗ δεκαετία του 1990 τρία νεαρά ζευγάρια πήραν το πολυτελές και μεγάλο ιστιοφόρο τους και ανοίχτηκαν στο Ειρηνικό ωκεανό, μακριά από τις Φιλιππίνες, έχοντας κάνει όλες τις απαραίτητες προμήθειες για να περάσουν ουάου (waw): τις σαμπάνιες τους, τα καλά κρασιά τους, τη πρέζα και τη κόκα τους. Και μια μέρα, όταν οι σκόνες τους έκαναν τους πιο γαμάτους, τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους του πλανήτη, βούτηξαν στη θάλασσα από το ψηλό ιστιοφόρο τους. Ζωάρα! Λέμε ότι ζούμε κι εμείς! Μετά από κάποια ώρα, συνειδητοποίησαν ότι ξέχασαν να ρίξουν σκάλα –  ήταν αδύνατον να ανέβουν πάνω. Τους βρήκαν νεκρούς μετά από μια βδομάδα. Ξέρω πολύ καλά τι θα σκεφτείτε και θα φρίξετε.

ΟΣΟ πιο μακριά από τους ανθρώπους και την κοινωνία, τόσο πιο καλά: η επιθυμία αυτή, η πρακτική, είναι ένα από τα κοινά στοιχεία που παρατηρούμε στους θεούς και στους πάμπλουτους ανθρώπους όλων των εποχών, από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν. Ο Θεός, ο Γιαχβέ, ζει ψηλά στον ουρανό, μόνος. Ο Ζεύς ζούσε, μπορεί κι ακόμα εκεί να ζει, δεν αποκλείεται,  στην μόνιμα κρυμμένη από τα σύννεφα κορυφή του Ολύμπου, ώστε κανένας θνητός δεν μπορεί να τη δει,   και λίγο πιο κάτω οι άλλοι θεοί. Εκεί ψηλά στον ουρανό ζουν και οι σημερινοί δισεκατομμυριούχοι, στα ιπτάμενα φρούριά τους, στα ιδιωτικά τους jet. Όταν δεν ζουν στον ουρανό, ζουν σε ράντσα στου βοδιού το κέρατο, στη έρημο του New Mexico, σε βίλες χαμένες σε δάση. Οι προκάτοχοί τους ζούσαν σε απομονωμένους ψηλούς πύργους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ζουν και σήμερα εκεί.

Continue reading