καπιταλισμός και πόλεμος: άρχισε η εποχή της καταστροφής του κοινωνικού πλούτου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΚΤΟΣ από τους τρόπους παραγωγής του υλικού και άυλου κοινωνικού πλούτου υπάρχουν και οι τρόποι αρπαγής και οι τρόποι καταστροφής του κοινωνικού πλούτου – όπως και οι τρόποι καταστροφής και οι τρόποι εξόντωσης των υποτελών παραγωγών του κοινωνικού πλούτου. Από την εποχή του Καρόλου, και πιο πριν, έχουμε εστιάσει το ενδιαφέρον μας στους τρόπους παραγωγής και έχουμε αδιαφορήσει για τους τρόπους αρπαγής, καταστροφής και εξόντωσης.

ΟΛΕΣ οι ιστορικές κοινωνίες του δυτικού πολιτισμού ήταν κοινωνίες αρπαγής του κοινωνικού πλούτου, όπως και οι καπιταλιστικές. Ο κοινωνικός πλούτος παράγεται από τους υποτελείς παραγωγούς και αρπάζεται από μια ισχνή μειονότητα –  τους δουλοκτήτες, τους φεουδάρχες και τους καπιταλιστές. Το πόσος κοινωνικός πλούτος θα αρπαχτεί καθορίζεται από την έκβαση του κοινωνικού πολέμου: οι δούλοι απλά έτρωγαν και γαμιόντουσαν μεταξύ τους, οι δουλοπάροικοι έτρωγαν και έκαναν παιδιά και χόρευαν και γλεντούσαν και οι εργάτες έχουν αυτοκίνητο και πάνε διακοπές. Ο κοινωνικός  πλούτος αρπάζεται με δύο τρόπους: με τη βία και με το χρήμα. Στις δουλοκτητικές κοινωνίες κυρίαρχος τρόπος αρπαγής είναι η βία- και δευτερευόντως το χρήμα. Στις φεουδαρχικές, μόνο η βία. Στις καπιταλιστικές το χρήμα –  και δευτερευόντως η βία. Με το χρήμα, η αρπαγή δεν φαίνεται –  φαίνεται ως ανταλλαγή: σε πληρώνω να δουλέψεις αλλά ό,τι παράγεις είναι δικό μου. Οι αρπακτικές κοινωνίες δεν μπορούν να αναπαραχθούν, εάν δεν αρπάζεται καθημερινά ο συλλογικά παραγόμενος κοινωνικός πλούτος (τροφή, κατοικία, ρουχισμός, ενέργεια, φάρμακα και άλλα πολλά). Η αρπαγή του κοινωνικού πλούτου είναι  προκαλεί πολλά, τα περισσότερα,  κοινωνικά προβλήματα κι αυτός είναι ο λόγος που το επίδικο αντικείμενο του εμμενούς του κοινωνικού πολέμου είναι η κατάργηση της αρπαγής του κοινωνικού πλούτου. Εδώ και τέσσερις αιώνες καπιταλισμού, και είκοσι εφτά δυτικού πολιτισμού, δεν μπορέσαμε να την καταργήσουμε. Γιατί;

Continue reading

“πώς να εξοντώσουμε τον πλεονάζοντα πληθυσμό, με πόλεμο ή με την κλιματική αλλαγή;”

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ μοτίβο της εξόντωσης του πλεονάζοντος πληθυσμού μετά από απόφαση του κυρίαρχου, του ισχυρότερου επουράνιου θεού (του ισχυρού επίγειου Κυρίου, δηλαδή), και της επιβίωσης του ανθρωπίνου είδους, που αναδεικνύεται ανίκητο, έλκει την καταγωγή του στην ακκαδική εκδοχή του  σουμεριακού Έπους του Γκιλγμαμές. Θα το συναντήσουμε και σε άλλα βαβυλωνιακά και ασσυριακά κείμενα, καθώς και στη Βίβλο και στην αρχαία ελληνική επική ποίηση. Η τελευταία του εμφάνιση θα γίνει στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου (Α 163-312). Σήμερα θα ασχοληθούμε με το ζήτημα της εξόντωσης του πλεονάζοντος και άχρηστου και επικίνδυνου πληθυσμού, μελετώντας αυτά τα κείμενα. Πρόκειται για μια συντομευμένη και επικαιροποιημένη μορφή του 23ου κεφαλαίου του βιβλίου, ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΓΡΙΦΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Για να μην επαναλαμβάνομαι: τα κείμενα των αγροτικών κρατών της δυτικής Ασίας – συνειδητά δεν χρησιμοποιώ τους όρους Εγγύς και Μέση Ανατολή, Ανατολία και Εύφορη Ημισέληνο κοκ.  – έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά από το πρωτότυπο και είναι δημοσιευμένα στο ΑΝΕΤ και εκεί θα παραπέμπω (Ancient Near Eastern Textes, Relating to the Old Testament, ed. James B. Pritchard, τρίτη έκδοση, 1969, Πρίνστον, Νιου Τζέρσεϊ ). Ας δούμε όμως πρώτα ποιος είναι ο πλεονάζων, ο άχρηστος και ο επικίνδυνος πληθυσμός. Σε ποιες κοινωνίες απαντάται;

Continue reading

λειψυδρία: είναι αναπόφευκτη η εγκατάλειψη της Αθήνας (της Αττικής) μέσα σε λίγες μέρες;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ χωριστούμε σε δύο παρατάξεις, σε δύο στρατόπεδα, και θα συγκρουστούμε, θα ασκήσουμε την τέχνη της σύγκρουσης. Η μία παράταξη θα υποστηρίξει, υποστηρίζει ήδη, ότι η υδροδότηση της Αθήνας, του Πειραιά, όλης της Αττικής τώρα πια, η υδροδότηση των πέντε εκατομμυρίων κατοίκων της, και των τουριστών και επισκεπτών της, είναι απολύτως εξασφαλισμένη, ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως ενδεχόμενο αστοχίας του συστήματος, ότι η πιθανότητα εγκατάλειψης της Αττικής από τους κατοίκους της είναι παντελώς αμελητέα, μηδαμινή και ανυπόστατη. Ό,τι και να γίνει, θα βρεθούν οπωσδήποτε τρόποι να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες ποσότητες πόσιμου νερού. Η άλλη παράταξη, στην οποία εντάσσομαι κι εγώ, υποστηρίζει ότι στο άμεσο προσεχές μέλλον, εννοώ την προσεχή εικοσαετία, η Αττική θα ξεμείνει από νερό και ότι οι κάτοικοί της θα αναγκαστούν να την εγκαταλείψουν –  εάν θέλουν να ζήσουν. Όσοι και όσες θα θελήσουν να πεθάνουν, δεν θα φύγουν. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι η κλιματική κρίση θα επιδεινωθεί – αδιάφορο εάν είναι ανθρωπογενής ή φυσιολογική. Και είναι βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί, ότι δηλαδή θα βρέχει και θα χιονίζει λιγότερο. Θα καταναλώνουμε περισσότερο νερό από όσο συρρέει στους ταμιευτήρες του Μόρνου και του Εύηνου. Και μια μέρα από τις βρύσες δεν θα τρέχει νερό! Σταγόνα!

Continue reading

Πούτιν προς Τραμπ: θέλεις να νικήσουμε εμείς οι δύο και να τελειώσει ο πόλεμος μέχρι τον Οκτώβρη;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΑΡΑΘΕΤΩ τα πρακτικά της συζήτησης  που θα γίνει σε λίγες ώρες μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ, προέδρου των ΗΠΑ, και του Βλαντιμίρ Πούτιν, προέδρου της Ρωσίας.

ΤΡΑΜΠ. Καλώς το φιλαράκι μου το καλό. Βολεύτηκες;

ΠΟΥΤΙΝ. Ναι, μπρο, όλα φίνα. Γαμάς;

ΤΡΑΜΠ. Δε μ΄αφήνουν τα μουνόπανα! Ό,τι γάμησες, γάμησες, μου λένε. Ή γαμάς και τα τινάζεις, τα παίζει η καρδιά σου, ή δε γαμάς και ζεις και αλλιώς άλλους γαμείς. Οι πιτσιρίκες;

ΠΟΥΤΙΝ. Καλές είναι, Ντόναλντι,  αλλά η μια είναι μεγάλη.

ΤΡΑΜΠ. Τι μεγάλη,  ρε μαλάκα. Δεκαεννιά είναι, πόσο πιο μικρή! Βαλτός είσαι, θες να με χώσεις μέσα; Τέλος πάντων. Λοιπόν, μπρο, μίλησα με τους δικούς μου, άλλοι είναι μέσα, άλλοι το σκέφτονται. Έχουν πρόβλημα με αυτούς τους μαλάκες εκεί πέρα.

ΠΟΥΤΙΝ. Ντόναλντ, δεν μπορείς να φανταστείς πόσο χαίρομαι που βρήκα έναν άνθρωπο να συννενοηθώ.  Αγάπη, πόλεμος είναι και θα τελειώσει. Μα σήμερα μα αύριο, θα τελειώσει. Κάποιος θα νικήσει κα κάποιος θα χάσει, τι να κάνουμε τώρα δηλαδή; Ή θα χάσετε όλοι μαζί, κι εσείς και τα μαλακιστήρια ή θα χάσουν μόνο αυτοί. Δε γίνεται αλλιώς, δε γίνεται. Κάποιος  πρέπει να χάσει. Κάποιος, κάποιοι πρέπει να νικήσουν. Πρέπει!

ΤΡΑΜΠ. Τι μου τα λες αυτά,  ρε μπρο, τα ξέρω. Είναι μερικοί όμως που έχουν χώσει πολλά  λεφτά στα σιδεράδικα εκεί {σ.σ. εννοεί τις πολεμικές ευρωπαϊκές βιομηχανίες} και τα κονομάνε τρελά, με τα δύο την αρμέγουν την αγελάδα, της πίνουν το αίμα με το μπουρί της σόμπας. Από τον λαιμό, Βλαντιμίρ, από τη μεγάλη φλέβα! Και περιμένουν να βγάλουν ακόμα πιο πολλά. Αυτοί τσινάνε, αγάπη! Και οι δικοί μου εδώ πέρα τσινάνε.

Continue reading

όταν θα πεθαίνουμε πριν τα 65, δεν θα υπάρχουν γηρατειά, γέροι και γριές

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ καταπιαστώ με το σημερινό θέμα, θα ήθελα να στρέψουμε το βλέμμα μας σε ένα φαινόμενο το οποίο σχετίζεται άμεσα με την προσεχή εξάλειψη των γηρατειών. ΘΑ γνωρίζετε ότι αυξάνεται δραματικά σε όλες τις κοινωνίες της υφηλίου, πολύ περισσότερο στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες,  ο αριθμός των ανθρώπων, και μάλιστα των παιδιών, που πάσχουν από μυωπία. Είναι βέβαιο, βεβαιότατο, ότι η τάση αυτή θα επιταχυνθεί τις προσεχείς δύο, τρεις δεκαετίες, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των ανθρώπων να είναι μύωπες –  και πολλοί να τυφλωθούν μερικώς.  Η μυωπία είναι μια σιωπηλή επιδημία: οδεύουμε ολοταχώς προς της τύφλα μας, προς τη συλλογική τυφλαμάρα μας. Η μυωπία ή η μερική τύφλωση, θα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του homo decedens, του ανθρώπου που αποχωρεί. Είναι βέβαιο ότι ο αριθμός αύξησης της εμφάνισης μυωπίας θα επιταχυνθεί  διότι οι συνθήκες που προκαλούν τη μυωπία όχι μόνο παραμένουν αμετάβλητες αλλά και επιδεινώνονται. Με την επιταχυνόμενη αύξηση της επέκτασης της μυωπίας θα επιταχυνθεί και η αύξηση των κερδών της βιομηχανίας της μυωπίας: γυαλιά, φακοί επαφής, υγρά, χειρουργικής επεμβάσεις, κολλύρια και άλλα. Η μυωπία συμφέρει: διαιωνίζει και ενισχύει τον καπιταλισμό, όπως άλλωστε κάθε μορφή καταστροφής ανθρωπίνων οργάνων και ικανοτήτων.  Ο homo decedens θα διαιωνίσει την ακατάπαυστη πρωταρχική συσσώρευση.

Continue reading

η Σελήνη και ο Αρης είναι τόποι του Τέλειου: εκεί δεν υπάρχει θάνατος – γι’ αυτό θέλετε να μετοικίσετε εκεί!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ εξετάσουμε σήμερα τρία ενδεχόμενα που αφορούν όχι μόνο το μέλλον του δυτικού  πολιτισμού και των καπιταλιστικών κοινωνιών του αλλά και το μέλλον του πλανήτη. Θα δούμε δηλαδή αν μας επιτρέπεται ή όχι να αποκλείσουμε τα παρακάτω τρία ενδεχόμενα. Θα ήταν παράλογο να υποστηρίξουμε ότι μια μέρα, δεν ξέρουμε πότε, δεν θα υπάρχει άγρια φύση; Ότι δεν θα υπάρχει χλωρίδα και πανίδα, ούτε στη στεριά ούτε στη θάλασσα,  αλλά μόνο καλλιεργήσιμη γη και εκτρεφόμενα ζώα – θηλαστικά, έντομα, ερπετά και ψάρια; Θα ήταν εξ ίσου παράλογο να εικάσουμε ότι μια μέρα δεν θα υπάρχει καλλιέργεια της γης και εκτροφή ζώων αλλά η τροφή που θα καταναλώνουμε θα είναι συνθετική και θα παράγεται σε μεγάλα χημικά εργοστάσια, σε μεγάλες τροφοβιομηχανίες, όπως παράγονται τα φάρμακα στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες; Και ένα τρίτο: θα τα καταφέρουμε και θα φύγουμε από αυτόν τον αφιλόξενο, ανάλγητο, ελαττωματικό πλανήτη και να μετακομίσουμε επιτέλους στον φιλόξενο δορυφόρο μας και στον συγκλονιστικό πλανήτη του θεού του πολέμου;

Η κοινωνική και φυσική πραγματικότητα της εποχής μας μάς παρακινεί να διατυπώσουμε καταφατικές απαντήσεις: η τάση της καταστροφής της άγριας φύσης είναι κάτι παραπάνω από σαφής, η παραγωγή συνθετικής τροφής βρίσκεται μεν στα σπάργανα της αλλά η αντικατάσταση της φυτικής και ζωικής τροφής έχει αρχίσει ήδη με την ευρεία κατανάλωση χημικών συμπληρωμάτων τροφής (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία) και θα ολοκληρωθεί με την παραγωγή και ζωικής και φυτικής τροφής, ενώ τα σχέδια για την εγκατάσταση κάποιων λίγων, αρχικά,  και τυχερών ανθρώπων στη Σελήνη και στον Άρη προβάλλονται καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα μέσα δηλαδή της διαιώνισης και της ενίσχυσης της απομάκρυνσης και της εγώτητας. Αναμένεται, προσδοκάται ότι σε λίγα χρόνια, στη δεκαετία του 2030,  αυτοί οι λίγοι και οι τυχεροί  θα ζουν στη Σελήνη ή και στον Άρη.

Continue reading

Κύριε Νανόπουλε, ο θάνατος δεν είναι πρόβλημα, εσύ είσαι πρόβλημα

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΕ κριτήριο το εάν ο θάνατος είναι πρόβλημα ή δεν είναι, ο πληθυσμός των δυτικών καπιταλιστικών  κοινωνιών τείνει να χωριστεί σε δύο μεγάλες κατηγορίες: σε αυτήν που φρονεί, που υποστηρίζει ότι ο θάνατος είναι πρόβλημα, ίσως να είναι και το σοβαρότερο σκέφτονται πολλοί, άρα, πρέπει να επιλυθεί,  και μπορεί να επιλυθεί, και σε αυτήν που φρονεί όχι μόνο  ότι ο θάνατος δεν είναι πρόβλημα αλλά και ότι όσοι και όσες θεωρούν ότι ο θάνατος είναι πρόβλημα αυταπατώνται και δεν πρόκειται ποτέ των ποτών να το επιλύσουν και να γίνουν αθάνατοι. Πρόκειται για πολύ σημαντικό και σοβαρό ζήτημα. Όσοι θεωρούν πρόβλημα τον θάνατο, θεωρούν επίσης πρόβλημα και το γήρας και τον πόνο και την ασθένεια –  και όλα αυτά τα προβλήματα πρέπει να επιλυθούν και θα επιλυθούν χάριν της επιστήμης και της τεχνολογίας. Φρονούν ακόμα ότι ο άνθρωπος θα μετακομίσει στη Σελήνη και στον Άρη, προς το παρόν, με λίγα λόγια, ό,τι πρόβλημα και να υπάρξει, η επιστήμη και η τεχνολογία θα τα επιλύσει. Οι γυναίκες δεν θα γεννάνε πια και δεν θα ταλαιπωρούνται και δεν θα χρειάζεται να κάνουν αιδοιοπλαστική μετά τη γέννα για να ξαναγίνουν και πάλι στενομούνες, και πολλή  τροφή, παρασκευασμένη στα εργαστήρια,  θα έχουμε, και, μέχρι να γίνει εφικτή η αθανασία, σε μερικές δεκαετίες, θα αναστρέψουμε το γήρας και θα ζούμε μέχρι τα εκατόν είκοσι, και βάλε, μια καλή ζωή, δηλαδή, θα μπορούμε να γαμάμε και στα εκατόν τριάντα! Κατά συνέπεια, θα πρέπει η διάκριση του δυτικού πληθυσμού σε δύο κατηγορίες πρέπει να γίνει με άλλο κριτήριο: οι μεν θα είναι λάτρεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, πιστοί της νέας αυτής θρησκείας, οι δε θα είναι άπιστοι, που θα υποστηρίζουν ότι η λατρεία της επιστήμης και της τεχνολογίας θα επιφέρει τον αυτοαφανισμό των ανθρώπων. Ομολογώ, ευθύς αμέσως ότι είμαι άπιστος, απιστότατος, και θα εκθέσω σήμερα τις σκέψεις μου και τα επιχειρήματά μου σχετικά με το γιατί οδεύουμε προς ολοσχερή αυτοκαταστροφική αυτοκτονία –  ή αυτοκτονική αυτοκαταστροφή. Θα κάνω όμως δύο παρεκβάσεις –  για να εμπλουτίσουμε τη σκέψη μας και τα επιχειρήματά μας και να προετοιμάσω το έδαφος για το κυρίως θέμα. Από δω και πέρα θα τα λέμε κάθε Σάββατο ή Κυριακή.

Continue reading

θα γαμηθεί TOSHIBA: 40% η δομική ανεργία, εάν καταργούνταν η πολεμική βιομηχανία και ο στρατός

θα γαμηθεί TOSHIBA

(γραμμένο σε μπλουζάκι)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΕΣΑ στο κρανίο μας υπάρχει ένα όργανο του σώματος που είναι ό,τι πιο πολύπλοκο υπάρχει στο γνωστό μας σύμπαν –  ο εγκέφαλός μας. Πιθανόν να μην μάθουμε ποτέ πώς λειτουργεί, τόσο πολύπλοκος είναι (και όχι περίπλοκος – περίπλοκο είναι ένα αναλογικό ρολόι με γρανάζια!). Χάριν της συνέχισης της ζωής, και της καλής μας της μανούλας,  κληρονομήσαμε ένα όργανο που χρειάστηκε πάνω από 5 εκ. χρόνια για να φτάσει στη σημερινή του λειτουργία. Με τον εγκέφαλο σκεφτόμαστε, αν και δεν είναι αυτή η πρωταρχική του λειτουργία. Και αρχίζουμε να σκεφτόμαστε, μας λέει ο Πιαζέ, όταν είμαστε παιδιά και τότε, επειδή αρχίζουμε να σκεφτόμαστε, κάνουμε πολλές ερωτήσεις. Νομίζουμε ότι τα παιδιά ρωτάνε ασταμάτητα επειδή δεν ξέρουν και θέλουν να μάθουν –  όχι! Ρωτάνε γιατί σκέφτονται και πολλές φορές μας φέρνουν σε αμηχανία! Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν την πολύ στενή σχέση της σκέψης και της διατύπωσης ερωτημάτων: εάν σκεφτώ, αναπόφευκτα θα διατυπώσω ερωτήματα –  εάν διατυπώσω ερωτήματα, πρέπει να σκεφτώ. Επειδή λοιπόν εμείς εδώ πέρα έχουμε αναπτύξει την πολύ κακή συνήθεια να σκεφτόμαστε, δεν γίνεται να μην ρωτήσουμε: τι θα γίνει, εδώ, σε μας, στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες, εάν κλείσουμε την πολεμική βιομηχανία και καταργήσουμε τον στρατό; Θα γαμηθεί το καπιταλιστικό το σύμπαν! Η δομική ανεργία θα εκτιναχθεί στο 40% και αυτό θα σηματοδοτήσει μια κοσμογονική αναταρχή, μια όξυνση του κοινωνικού πολέμου που θα επιφέρει ή το τέλος του καπιταλισμού ή την εξόντωση των περιττών και άχρηστων πληθυσμών.

Continue reading

Η λατρεία του Ενός και του Ένα και το όραμα, η στρατηγική επιδίωξη της Δύσης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε παρατηρήσει την συχνή αναφορά του Θεού στις δηλώσεις των πολιτικών ηγετών των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των μουσουλμανικών κρατών. Του ενός Θεού, του μόνου Θεού –  αδιάφορο εάν είναι ο Θεός μας, ο Γιαχβέ, ο Αλλάχ. Γνωρίζουμε ότι τόσο η ιουδαϊκή θρησκεία όσο και η μουσουλμανική ήταν αρχικά πολυθεϊστικές θρησκείες, όπως όλες οι θρησκείες όλων των λαών της υφηλίου –  της αρχαιοελληνικής, της ρωμαϊκής, της ινδικής και όλων των άλλων. Πώς φτάσαμε όμως στη λατρεία του ενός Θεού; Μήπως προηγήθηκε η λατρεία του Ένα (ουδέτερο) και του Ενός (αρσενικό); Υπάρχουν σπερματικά στοιχεία, σαφείς υπόρρητες ενδείξεις μονοθεϊσμού στην αρχαία ελληνική θρησκεία; Γιατί ο αριθμός ένα (1) είναι ο αριθμός του δυτικού πολιτισμού; Έχει κάποια σχέση με τον ηρωισμό, με τη διάκριση, με την υπεροχή; έχει κάποια σχέση με την πρωτιά; Μήπως ο αριθμός 1 είναι ο αριθμός, το σύμβολο της ισχύος; Ποιο είναι το ελάττωμα του αριθμού δύο (2) –  και όλων των υπολοίπων;   Θα μας βοηθήσουν άραγε ο μονοθεϊσμός, η λατρεία της ισχύος, της νίκης, του Απόλυτου, του Ενός/Ένα να σκιαγραφήσουμε αδρομερώς το όραμα, τη στρατηγική επιδίωξη  του δυτικού (καπιταλιστικού σήμερα) κόσμου για το μέλλον;

Continue reading

άρχισε ή δεν άρχισε, θα γίνει ή δεν θα γίνει ο γ΄ παγκόσμιος πόλεμος;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΙΑΤΙ υπάρχει αυτή η πολύπτυχη διαφωνία; Η έναρξη ή το γεγονός ενός πολέμου είναι ζητήματα για τα οποία δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αμφιβολίες, επιφυλάξεις και ενστάσεις. Υπάρχουν όμως και δεν είναι καθόλου παράξενο, τουναντίον. Το σύνθετο ερώτημα του τίτλου έχει τεθεί εδώ και πολύ καιρό και θα το συζητάμε για πολύ καιρό. Θα έρθει μια μέρα που θα καταλήξουμε σε μια γενικά αποδεκτή άποψη, δεν ξέρουμε όμως ποια θα είναι αυτή. Μπορεί μια μέρα να αναφωνήσουμε: ναι, άρχισε και γίνεται ο γ΄παγκόσμιος πόλεμος και κανένας και καμμία δεν θα μπορεί να διαφωνήσει. Ή, θα πούμε: ευτυχώς, τελικά ο παγκόσμιος πόλεμος αποφεύχθηκε! Το γεγονός όμως ότι σήμερα δεν υπάρχει ομόφωνη εκτίμηση, για το ένα ή το άλλο ενδεχόμενο, μας θέτει ενώπιον τριών ζητημάτων που πρέπει να εξεταστούν και να αποσαφηνιστούν – και για να καταλαβαίνουμε τι λέμε και για να καταλαβαινόμαστε. Τι εννοούμε όταν λέμε “παγκόσμιος πόλεμος”; Νομίζουμε ότι είναι σαφές αλλά δεν είναι. Πότε αρχίζει ένας (παγκόσμιος) πόλεμος; Νομίζουμε ότι είναι ολοφάνερο –  δεν είναι! Ποια είναι τα αντίπαλα στρατόπεδα; Ως προς αυτό το ζήτημα, δεν υπάρχει καμιά απολύτως αμφιβολία και είναι ένα πολύ σταθερό έδαφος για να πατήσουμε και να εξετάσουμε τα άλλα δύο.

Continue reading