21ος αιώνας

There are 176 posts filed in 21ος αιώνας (this is page 10 of 18).

φορτηγατζήδες δεν υπάρχουν πια, τους πάτησε το τρένο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ σχολιάσουμε σήμερα την έλλειψη οδηγών φορτηγών (φορτηγατζήδων, νταλικιέρηδων) στην Ευρώπη που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα σήμερα η έλλειψη αυτή να ξεπερνά τους  400.000. Το πρόβλημα θα επιτείνεται κι αυτό προκαλεί έμφραγμα στην καπιταλιστική οικονομία, μιας και δεν νοείται καπιταλισμός χωρίς τη μεταφορά των εμπορευμάτων που πρέπει να εκτεθούν στα εμπορικά καταστήματα και να πωληθούν –  για να καταναλωθούν. Εάν δεν υπάρξει μεταφορά, δεν θα υπάρξει και κατανάλωση, κι αν δεν υπάρξει κατανάλωση, θα σταματήσει η παραγωγή και θα στερηθούμε βασικά είδη  ανάγκης. Εκατό χιλιάδες χρειάζεται επειγόντως η Αγγλία, 80.000 η Γερμανία, 143.000 η Πολωνία. Πριν το κάνουμε, θα σας αφηγηθώ κάτι που μου εκμυστηρεύτηκε κάποιος Σαλονικιός φορτηγατζής.

”ΕΜΑΘΑ ότι η γυναίκα μου με απατούσε αλλά δεν μπορούσα να τους πιάσω στα πράσα. Τη πηδούσε όταν έλειπα. Μετά από καιρό το μυστήριο λύθηκε. Ήταν ο τελωνειακός που έλεγχε το φορτηγό στους Ευζώνους. Μόλις έφευγα για Γερμανία, πήγαινε και την έβρισκε”. Το να είσαι συνεχώς μακριά από το σπίτι σου, από τη γυναίκα σου, τα παιδιά σου, τους φίλους σου δεν είναι ένας πολύ καλός λόγος να μην γίνεις φορτηγατζής; Νομίζω πως ναι.

Continue reading →

η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ξέμεινε από την ενέργεια των δούλων· η καπιταλιστική αυτοκρατορία;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΘΩΣ πίνετε το πρωινό σας καφεδάκι και διαβάζετε αυτά που γράφω, θα ήθελα να σκεφτούμε το εξής ενδεχόμενο. Το 2060, ας πούμε, όλη η ενέργεια που χρειαζόμαστε προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές (αέρας και ήλιος κυρίως): πώς θα είναι ο πλανήτης; Πριν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, να σημειώσουμε ότι για καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης με ηλιακή ενέργεια μόνο, της οποίας ο πληθυσμός ξεπερνά κατά πολύ τα 500 εκ., συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας, θα πρέπει οι ηλιακοί συλλέκτες να έχουν την έκταση της Ισπανίας και της μισής Γαλλίας! Αναλογιστείτε τώρα την έκταση που θα απαιτηθεί για να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες όλων των χωρών του πλανήτη. Θα εγκαταστήσουμε, προφανώς, τους ηλιακούς συλλέκτες σε όλες τις ερήμους της Γης –  οι έρημοι όμως είναι ζωντανά οικοσυστήματα, στα οποία υπάρχει και χλωρίδα και πανίδα και ζουν άνθρωποι. Η λύση αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή που έχει κάνει ο άνθρωπος πάνω στη Γη.

Continue reading →

η διαδικασία γένεσης και σχηματισμού μιας νέας κοινωνίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΑ τελευταία χρόνια έχω πέσει με τα μούτρα στη μελέτη της ιστορίας της δουλοκτησίας, της φεουδαρχίας και του  καπιταλισμού. Διάβασα πριν λίγες μέρες ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που τακτοποίησε μέσα μου σκέψεις και γνώσεις, που με βοήθησε να κάνω τη δική μου σύνθεση, το βιβλίο του Jurgen Kocka, Ιστορία του καπιταλισμού (μετ. Μ. Τόπαλη, εκδ. ΠΕΚ). Εκδόθηκε στη Γερμανία το 2014 και δεν είναι τυχαίο, μιας και τις τελευταίες δεκαετίες το βασικό αντικείμενο μελέτης και έρευνας σε γερμανικά, αγγλικά και αμερικάνικα πανεπιστήμια είναι η ιστορία του καπιταλισμού.

Το δικό μου ενδιαφέρον δεν είναι η μελέτη απλά και κατανόηση αυτών των συστημάτων, δομών οργάνωσης και συντονισμού της παραγωγής και αρπαγής του κοινωνικού πλούτου και πώς αυτά τα συστήματα επηρρεάζουν τη κοινωνία και διαμορφώνουν νέα ή νέες κοινωνίες. Ενδιαφέρομαι ειδικότερα για το πώς, πότε, που και από ποιους επινοήθηκε και υλοποιήθηκε, ή υλοποιήθηκε χωρίς να επινοηθεί, το καθένα από αυτά τα συστήματα.

Continue reading →

η Δύση θέλει να πολεμήσει αλλά δεν μπορεί: το τέλος του πολέμου και το μέλλον της πολεμικής κοινωνίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ αρχίσω την εξέταση του σημερινού θέματος, θα διατυπώσω ένα ερώτημα που δεν έχει τεθεί μέχρι σήμερα, έτσι νομίζω, και θα απαντήσω σε αυτό. Τι εννοούμε όταν λέμε, ένας λαός θέλει να πολεμήσει; Για να απαντήσουμε σε αυτό το κομβικής σημασίας ερώτημα θα πρέπει να δούμε τα πράγματα με την οπτική της παγκόσμιας ιστορίας –  κι αυτό θα κάνουμε. Υπήρξαν περιπτώσεις λαών που ήθελαν να  πολεμήσουν; Κι όταν λέμε λαού ή λαών αυτό σημαίνει ότι όλοι και όλες ήθελαν να πολεμήσουν; Είμαστε βέβαιοι και βέβαιες ότι τον πόλεμο τον διεξήγαγαν παντοτε άντρες. Πάντα οι άντρες ήθελαν να πολεμούν, να πολεμήσουν; Υπήρξαν περιπτώσεις που και οι γυναίκες ήθελαν τον πόλεμο; Τι γίνεται σήμερα στη Δύση και όχι μόνο; Θέλουμε να πολεμήσουμε;

Continue reading →

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Τρίτο Μέρος)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η διαρκώς διευρόμενη αεργία στις καπιταλιστικές κοινωνίες, η επιταχυνόμενη, άλλοτε με αργό άλλοτε με γρήγορο ρυθμό, συρρίκνωση του καπιταλισμού και η διαρκώς διευρόμενη διανομή χρήματος και υπηρεσιών προς τους αέργους, οι πρώτες ενδείξεις της διανεμητικής κοινωνίας είναι τρεις στιγμές της ίδιας διαδικασίας,  τρεις πτυχές της ίδιας οικονομικής και κοινωνικής εξέλιξης. Στο τρίτο μέρος της πραγματείας μου καταπιάνομαι με την γένεση, την εξέλιξη και τα βασικά χαρακτηριστικά της διανεμητικής κοινωνίας, που θα διαδεχθεί την καπιταλιστική κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Θα είναι το εκτενέστερο μέρος μιας και τα ζητήματα που πρέπει να εξετάσουμε και να επανεξετάσουμε είναι πολλά.

Continue reading →

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Μέρος Β΄)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ χτες ένα κοινωνικό φαινόμενο που εκτυλίσσεται και εξελίσσεται στις αναπτυγμένες, πλήρως εμπορευματοποιημένες, καπιταλιστικές κοινωνίες, τόσο καινοφανές που αποκτά ανθρωπολογικές διαστάσεις –  την αεργία. Ενώ μέχρι τώρα, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, η πλειονότητα του πληθυσμού σε όλες τις κοινωνίες συμμετείχε στην παραγωγή του κοινωνικού πλούτου, εδώ και μερικές δεκαετίες η πλειονότητα δεν συμμετέχει σε αυτή την παραγωγή. Ο κοινωνικός πλούτος παράγεται από μια περιορισμένη μειονότητα, η οποία τείνει να συρρικνώνεται περαιτέρω. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει επισημανθεί, δεν έχει μελετηθεί και νομίζω πως μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό. Οι Κύριοι καπιταλιστές και οι σύμβουλοί τους το γνωρίζουν αλλά σιωπούν –  και παίρνουν τα μέτρα τους, όπως θα δούμε στο τρίτο Μέρος. Οι Υποτελείς το ζουν αλλά δεν το έχουν συνειδητοποιήσει.  Ένας από τους σκοπούς της συγγραφής του βιβλίου, των κειμένων που διαβάζετε αυτές τις μέρες, είναι να το φέρει στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου.

ΕΚΤΟΣ όμως από το φαινόμενο της αεργίας εκτυλίσσεται και μια άλλη διαδικασία που αφορά τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ούτε αυτό έχει επισημανθεί και μελετηθεί. Πρόκειται για τη συρρίκνωση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Με το ζήτημα αυτό καταπιάνομαι στο Δεύτερο Μέρος.

Continue reading →

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Μερος Α΄)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΡΧΙΣΑ να γράφω ένα βιβλίο για να εκθέσω τις σκέψεις μου για την μετεξέλιξη του καπιταλισμού και των καπιταλιστικών κοινωνιών (κοινωνικών σχηματισμών) που θα εκτυλιχθεί κατά τη διάρκεια των προσεχών δεκαετιών, όλου του αιώνα θα έλεγα. Μιας όμως και υπάρχει  το ενδεχόμενο να μην το τελειώσω ή και να πεθάνω, σκέφτηκα να εκθέσω τις σκέψεις μου και τα επιχειρήματά μου με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σαν να έχετε διαβάσει το βιβλίο.

ΤΟ συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει είναι αυτό: μετά από δυο, τρεις δεκαετίες, μπορεί και νωρίτερα, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, ο κοινωνικός πλούτος  θα παράγεται από αυτοματοποιημένες μηχανές που θα χειρίζεται μια πολύ μικρή μειονότητα καλά αμειβόμενων ειδικών (και μη). Αυτό σημαίνει ότι η μισθωτή εργασία που απαιτείται για την παραγωγή του κοινωνικού πλούτου θα συρρικνωθεί, σχεδόν θα εξαφανιστεί. Εάν όμως συμβεί αυτό, ο πλούτος που θα παράγεται δεν θα είναι ένας σωρός εμπορευμάτων: χωρίς το εμπόρευμα εργασιακή δύναμη, χωρίς μισθωτή εργασία,  δεν υπάρχουν εμπορεύματα. Η πλειονότητα του πληθυσμού δεν θα εργάζεται, και να θέλει να εργαστεί δεν θα μπορεί. Θα παράγεται λοιπόν κοινωνικός πλούτος χωρίς  χρησιμοποίηση της εργασιακής δύναμης του πληθυσμού, αυτός ο πλούτος δεν θα είναι εμπορεύματα και ταυτόχρονα η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού δεν θα εργάζεται. Τι θα γίνει όμως με το χρήμα, θα υπάρχει; Εμπορεύματα δεν θα υπάρχουν, πώς θα υπάρχει χρήμα για να ανταλλαχθούν; Πώς θα καταναλώνει ο άεργος πληθυσμός τον κοινωνικό πλούτο;

Continue reading →

ο ποιμενισμός στο Αφγανιστάν: μια ανθρωπογεωγραφική προσέγγιση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΙ γίνεται στο Αφγανιστάν; Αυτό που γινόταν πάντα, εδώ και χιλιάδες χρόνια, αυτό που θα γίνεται και στο μέλλον, απώτερο και απώτατο: επιβίωση του ποιμενισμού.  Εάν δεν εστιάσουμε την προσοχή μας στον ποιμενισμό αυτής της χώρας, δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την ιστορία της, το παρόν της και το μέλλον της. Το μεγαλείο της και τα ανυπέρβλητα αδιέξοδά της.

Continue reading →

λοιμός στο στρατόπεδο των Αχαιών (Ιλιάς Α 43-53)

. . . πόλεμος και λοιμός μαζί εξόντωναν τους Αχαιούς 

Ιλιάς,  Α 61

λοιμός και πόλεμος μαζί  καταβασάνιζαν (τους Αθηναίους)

Θουκυδίδης, Β 59. 1

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ σας πω ότι η επιδημία που έχει ενσκήψει πριν ενάμιση χρόνο (covid-19) θα είναι η τελευταία, ότι δεν θα υπάρξει άλλη, μάλλον θα χαμογελάσετε. Ασφαλώς και θα υπάρξει κι άλλη, κι άλλες, μόνο που δεν γνωρίζουμε πώς θα είναι και πότε θα επιπέσουν πάνω στα κεφάλια μας. Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να εικάσουμε ότι όλος ο υπόλοιπος 21ος αιώνας θα είναι αιώνας επιδημιών και πανδημιών. Οι επιδημίες, οι πανδημίες θα πάρουν τη θέση του πολέμου. Όχι πόλεμος, επιδημίες! Εάν για πολλές χιλιετίες οι Υποτελείς υπέφεραν κατά περιόδους από πείνα, εάν τους ταλαιπωρούσε ο λιμός, από δω και πέρα θα τους ταλαιπωρεί η υγεία. Όχι η ασθένεια,  όχι τα νοσήματα –  η υγεία.

Continue reading →

Κύριος: βρίσκεστε στον Παράδεισο· εμείς όμως θα τα κάνουμε όλα ΚΟΛΑΣΗ

φίλες και φίλοι, καλησπέρα σας

ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΩ την υπόσχεσή μου  και τη δέσμευσή μου για τις αρχές Οκτώβρη και επανέρχομαι δυο μήνες νωρίτερα: α ν η σ υ χ ώ. Οι κεραίες μου πιάνουν περίεργα σήματα. Πολύ περίεργα. Κι επειδή είναι περίεργα, η περιέργειά μας θα τα εντοπίσει και θα τα αποκωδικοποιήσει. Θα διαφωνήσετε –  πάρα πολύ ωραία, εγώ εδώ θα είμαι, δεν φεύγω. Μέχρι τον Οκτώβρη θα διατυπώσουμε  πολλά ερωτήματα και ίσως αυτά τα ερωτήματα μας βοηθήσουν να αποκρυπτογραφήσουμε τα περίεργα σήματα που πιάνουμε.

ΣΥΜΦΩΝΩ με τον Κύριο ότι βρισκόμαστε στον παράδεισο. Ο Κύριος είναι βέβαιος ότι είμαστε ήδη στον παράδεισο. Οι Υποτελείς δεν ξέρουν, δεν πιστεύουν, δεν νομίζουν, ούτε καν περνάει από το μυαλό τους ότι βρίσκονται ήδη στον παράδεισο. Ποιος όμως είναι ο παράδεισος;

ΘΑ σας πω ποιος είναι ο παράδεισος γιατί έχω ζήσει εκεί,  δέκα χρόνια. Έλα, ρε φίλε, κόψε κάτι! Έχεις ζήσει στον παράδεισο; Ναι, ρε μάγκα, έχω ζήσει στον παράδεισο, δεν  κόβω τίποτα. Εσύ να κόψεις! Δεν έχω ζήσει μόνο εγώ στον παράδεισο, έχουν ζήσει και άλλοι και άλλες. Ο παράδεισος είναι σαν τη συνεργασία και τον κομμουνισμό, τα ζεις και δεν έχεις πάρει μυρωδιά ότι τα ζεις! Κάθε μέρα ζούμε στον παράδεισο, κάθε μέρα ζούμε τον παράδεισο. Είμαι εξήντα δύο χρονών, έζησα τα πρώτα δέκα χρόνια στον παράδεισο κι από τότε άλλοτε τον ζω λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο.

ΜΗΝ νομίσετε ότι η ζωή στον παράδεισο είναι παράδεισος, πεταλούδες ψυχές που πετάνε ξέγνοιαστες από λουλούδι σε λουλούδι. Η ζωή, ο παράδεισος, έχει χαρά άλλά έχει και πόνο, έχει λύπη, έχει τσακωμούς, έχει χωρισμούς, έχει πολλά. Αλλά όλα αυτά δεν είναι και πολύ σημαντικά. Μη νομίσετε! Άλλα είναι τα σημαντικά –  τα εξής δύο:

η δουλειά και ο πόλεμος

Continue reading →