φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Θα ήθελα να διαβάσω ένα βιβλίο που να παρουσιάζει και να αναλύει τους τρόπους σκέψης που έχουν εμφανιστεί και υπάρξει πάνω στη Γη. Δεν  γνωρίζω αν υπάρχει κάτι παρόμοιο· κι αν υπάρχει, θα ήθελα πολύ να το διαβάσω.

    Εάν μπορούσα να γράψω ένα τέτοιο βιβλίο, θα είχα από την αρχή πλήρη έπίγνωση των δυσχερειών και των περιορισμών. Δεν νομίζω ότι απαιτείται μια πλήρης, που είναι αδύνατη εξ ορισμού, πρόσβαση στην παγκόσμια γραμματεία και όχι μόνο λογοτεχνία. Θα το έγραφα βασιζόμενος σε αυτά που γνωρίζω τώρα, μέχρι στιγμής, μη λησμονώντας ποτέ ότι το τέλειο είναι εχθρός του καλού.

    Θα βασιζόμουνα λοιπόν σε αυτά που γνωρίζω τώρα και στη σκέψη. Θα ξεκινούσα με τη διαπίστωση ότι πολλοί τροφοσυλλεκτικοί λαοί δεν έχουν κάποια λέξη που να σημαίνει ότι και το έχω το δικό μας  (have, haben, κλπ) αλλά στη θέση της μεταχειρίζονται μια λέξη που σημαίνει ζω: δεν έχω τόξο, ζω με το τόξο· δεν έχω παιδιά, ζω με τα παιδιά. Μια ινδιάνα δεν θα έπαιρνε ποτέ ένα παιδί να πάει κάτω από ένα δέντρο: θα πήγαινε μαζί με το παιδί.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στη φίλη Β. (που έβαλε το χεράκι της στη τελική μορφή του τίτλου)

Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου (1946-1949), στο χωριό μου, έξω στα χωράφια, δυο χίτες  μάλωναν  ποιός είναι πιο καλός στο σημάδι. Εκείνη τη ώρα, έτυχε να περνάει κάποιος, στα εκατό μέτρα. Ο ένας από τους χίτες για να αποδείξει ότι όντως ήταν πολύ καλός, σήκωσε το όπλο, σημάδεψε και πυροβόλησε. Ήταν όντως πολύ καλός σκοπευτής.

    Λίγο πριν πεθάνει, εκεί που ήταν κατάκοιτος σηκώθηκε ὀρθιος κι άρχισε να χτυπάει το κεφάλι του στο τοίχο. ‘Θα χτυπάς μια μέρα το κεφάλι σου στο τοίχο’, ακούμε να (μας) λένε, υποδεικνύοντας και το λάθος της επιλογής μας και το τρόπο της εξομολόγησής μας. Ίσως τελικά η κόλαση, που σημαίνει τιμωρία,  να είναι η συνέπεια της άρνησής μας να εξομολογηθούμε. Κι αφού τιμωρηθούμε, θα πάμε όλοι στον Παράδεισο, όπως πίστευαν και κάποιοι χριστιανοί. Κατ’ αυτούς, ο Νέρων και ο Χίτλερ, και άλλοι πολλοί,  είναι ήδη στον Παράδεισο. 

    Εκτός κι αν, όταν έρθει η ώρα του θανάτου, δεν υπάρχει λόγος να εξομολογηθούμε. Και θυμάμαι έναν στοχασμό του Σαμφόρ: Και τι θα κάνεις εάν έρθει ο ιερέας να εξομολογηθείς;  ρώτησε κάποιος τον Μ. Και ο Μ. απάντησε:

Θα προσποιηθώ ότι δεν πεθαίνω!

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Με τη λατινική φράση του τίτλου ο Έρνστ Κασίρερ (Ο μύθος του κράτους) συνοψίζει την πολιτική φιλοσοφία του “Ηγεμόνα” του Νικολό Μακιαβέλι (1469-1527) που γράφτηκε πριν από 500 ακριβώς χρόνια (1513). Η φράση, ο “Ηγεμόνας”, μας λέει  το εξής: για να κερδίσεις το πολιτικό παιχνίδι, το οποίο παίζεται όπως το πολεμικό, και το ερωτικό, θα πρέπει να είσαι Καίσαρας (Βοργίας): πανούργος, δόλιος, αδίστακτος, βίαιος. Εάν δεν τα σηκώνει αυτά ο οργανισμός σου και δεν αντέχεις το ξύλο, άραξε, μην κάνεις τίποτα (nihil). Τρίτη επιλογή δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλό σήμερα –  και καλό αύριο (basta)

Λίλα, καλημέραααα!

Μπαμπά, τι είναι το μέλλον; με ρωτάει η οχτάχρονη Αποστολία. Μπαμπά, παρελθόν είναι αυτό που έγινε ή αυτό που θα γίνει; με ρωτάει ο δεκάχρονος Πάυλος. Εάν με ρωτούσαν μόνο μία φορά τα τελευταία  τέσσερα χρόνια, δεν θα το σκεφτόμουν· με ρωτάνε όμως και με ξαναρωτάνε. Δυσκολεύονται να το αντιληφθούν. Εάν θέλεις να πεις σε ένα τετράχρονο παιδί ‘σε τρεις μέρες’,

Continue reading →

αγάπη, καλημέρα!

3.

Έχοντας κατά νου ότι οι  λέξεις, έννοιες και όροι,  σηκώνουν μεγάλα φορτία ιδεολογίας και παρασημάνσεων, παραδηλώσεων, αναγκάζομαι να εξετάσω αυτές που με ενοχλούν όταν τις διαβάζω και τις ακούω. Δέχομαι το ανυπόστατο του στρουθοκαμηλισμού: οι στρουθοκάμηλοι δεν χώνουν το κεφάλι μέσα στην άμμο για να αποφύγουν τον κίνδυνο. Θα έλεγα ότι αυτό είναι ίδιον του ανθρώπου, οπότε στη λέξη ‘ανθρωπισμός’ επικάθεται ένα, άρτι επινοηθέν,  νέο σημασιολογικό επίστρωμα, ικανό να υποκαταστήσει την μέχρι τώρα χρησιμοποιημένη λέξη για την εθελοτυφλία και την εξ αυτής προερχομένη υποκρισία.

Ενοχλούμαι όταν διαβάζω τις λέξεις ‘αγώνας’ και ‘πάλη’. Κι αυτό διότι ο Κύριος ούτε αγωνίζεται, ούτε παλεύει. Ο Κύριος μπορεί να τον παίζει αλλά δεν παίζει, δεν αστειεύεται· ο Κύριος πολεμάει, είναι πολεμιστής: αρπάζει, καταστρέφει, εξοντώνει. Δεν το κάνει πάντα με όπλα, το κάνει και με άλλους τρόπους. Αυτός είναι ο κοινωνικός πόλεμος· τον διεξάγει και ο Κύριος. Εάν μεταχειριζόμαστε τις λέξεις ‘αγώνας’ και ‘πάλη’, τότε, τον διεξάγει μόνο Αυτός. Ο Κύριος πολεμάει κι εμείς τον παίζουμε· παίζουμε, αγωνιζόμαστε και επιδιδόμαστε σε αθλοπαιδιές, παλεύουμε. Είναι δυνατόν να μην ηττώμεθα αενάως, τη στιγμή μάλιστα που ο Κύριος τη λέξη ‘ήττα’ δεν θέλει ούτε και να την ακούει;

Όσο δεν θα αποφασίζουμε να πολεμήσουμε, θα ηττόμεθα οικτρώς, διότι θα πολεμάει μόνο ο Κύριος κι εμείς απλά θα υφιστάμεθα τα πλήγματά του, τις εκτελεσμένες αποφάσεις Του. Εάν όμως αποφασίσουμε να πολεμήσουμε, όχι μόνο θα πετάξουμε τους όρους ‘αγώνας’ και ‘πάλη’, όχι μόνο θα υιοθετήσουμε αυτόν του κοινωνικού πολέμου αλλά και θα υποχρεωθούμε να ασχοληθούμε με τη θεωρία του πολέμου και του κοινωνικού πολέμου. Γιατί όμως μεταχειριζόμαστε τις παραπάνω μεταφορές;

Τις μεταχειριζόμαστε για να αποφύγουμε τον όρο πόλεμος, μιας και είμαστε φιλειρηνιστές και οραματιζόμαστε μια κοινωνία χωρίς πόλεμο. Δεν τον θέλουμε τον πόλεμο, οπότε, δεν θέλουμε ούτε τον κοινωνικό πόλεμο. Κι αφού δεν θέλουμε να πολεμάμε και να πολεμήσουμε, θα αποφύγουμε και τον κοινωνικό πόλεμο. Ανθρωπισμός, αγαπητές στρουθοκάμηλοι, ανθρωπισμός!  

  Continue reading →

                              πανταχού απουσία

                            εγχειρίδιο διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. ΑΓΩΝΑΣ, ΠΑΛΗ  Ή  ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ;

1.1 ο αγώνας

1.2 η πάλη

1.3 ο κοινωνικός πόλεμος

2. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΗ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ολοκλήρωσα χτες την ανάγνωση του βιβλίου των Χάρντ και  Νέγκρι, Να πάρουμε τη σκυτάλη (μετ. Αλέξανδρος Κιουπκιολής, εκδ. Βιβλιόραμα). Δεν μπορώ να κατανοήσω τους λόγους που δεν διατηρήθηκε ο τίτλος του πρωτοτύπου (Declaration, Διακήρυξη)  αλλά υιοθετήθηκε αυτός του προοιμίου (Να πάρουμε τη σκυτάλη), με υπότιτλο τον τίτλο της αμερικάνικης έκδοσης. 

Ποιος διατυπώνει αυτή τη διακήρυξη; Τη διατυπώνουν οι δύο συγγραφείς, η διακήρυξή τους όμως είναι μια επανεπεξεργασία, ένας εμπλουτισμός,  υπό το πρίσμα των απόψεών τους,  όλων αυτών που έχουν διακηρύξει τα  πλήθη και τα κοινωνικά κινήματα των πλατειών κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Θα αντιλαμβάνεστε ότι δεν ενθουσιάστηκα – αποφεύγω μετά επιγνώσεως να μεταχειριστώ πιο σκληρές και πιο βάναυσες λέξεις.  Όταν ολοκλήρωσα την ανάγνωση σκέφτηκα το εξής: δεν πρόκειται για Διακήρυξη αλλά για τον επικήδειο της Νεκροζώντανης Αριστεράς.

  Αυτό το σκέφτηκα από την πρώτη ήδη σελίδα του βιβλίου. Και κάθε σελίδα επιβεβαίωνε αυτή τη σκέψη. Τι διάβασα στη πρώτη σελἰδα (9):

‘Τα υποκείμενα της αλλαγής έχουν κατέβει ήδη στους δρόμους και έχουν καταλάβει τις πλατείες των πόλεων, και δεν απειλούν ή δεν ανατρέπουν απλώς τους εξουσιαστές, αλλά επινοοούν επίσης τα οράματα ενός νέου κόσμου. Το κυριότερο είναι, ίσως, ότι τα πλήθη, με τις λογικές και τις  πρακτικές τους, τα συνθήματακαι τις επιθυμίες τους , έχουν διακηρύξει ένα νέο σύνολο αρχών και αληθειών. Πως μπορεί η διακήρυξή τους αυτή να γίνει η βάση για τη συγκρότηση μιας νέας και βιώσιμης κοινωνίας;’

    Γνωρίζετε ότι η δική μου θέση βρίσκεται στον αντίποδα  αυτών των απόψεων. Επειδή όμως είμαι λιγάκι αψύς και χάνω συχνά την ψυχραιμία μου, και καλά κάνω, διακηρύσσω ότι εάν γίνουν όλα αυτά που διατείνονται οι δυο συγγραφείς εγώ όχι μόνο θα παραδεχτώ δημοσίως την πλάνη στην οποία έχω υποπέσει αλλά θα κόψω τ’ αρχίδια μου και θα τα κρεμάσω στη πλατεία Συντάγματος να τα φάνε οι γκουγκουχτούρις (δεκαοχτούρες). 

Continue reading →