There are 69 posts filed in Ανθρωποβοσκητική (this is page 2 of 7).
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Κάθε χρόνο, αρχές Νοεμβρίου, μαζευόμαστε κάπου στη Στερεά Ελλάδα καμιά εικοσαριά άνδρες, πάνω από τα πενήντα τώρα πια σχεδόν όλοι, και ζούμε μαζί για τρεις τέσσερις μέρες, τρώμε μαζί, πίνουμε, συζητάμε, διαφωνούμε, ακούμε, μιλάμε, εργαζόμαστε (παράγουμε τσίπουρο, μαγειρεύουμε, πλένουμε, σκουπίζουμε), τραγουδάμε – τώρα περιμένουμε πότε να περάσει η χρονιά να μαζευτούμε και πάλι, πρώτα η Ζωή.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΑΝ θέλετε να διαβάσετε μια ιστορία της επιβολής της παθητικότητας και της σιωπής στον δυτικό καπιταλιστικό πολιτισμό, θα σας πρότεινα να διαβάσετε, εάν δεν το έχετε διαβάσει, το βιβλίο του Ρίτσαρντ Σένετ Η τυραννία της οικειότητας (Νεφέλη, μτφρ. Γ. Ν. Μερτίκας). Στην έξοχη αυτή πραγματεία ο Σένετ αφηγείται την παρακμή του δημόσιου χώρου και την πρόκριση του ιδιωτικού στοιχείου, την επιβολή της παθητικότητας και της σιωπής ως κανόνα της αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Η ιστορία αυτή άρχισε μετά την ήττα των επαναστάσεων του 19ου αιώνα και ήταν αποτέλεσμα τόσο αυτής της ήττας όσο και του κατακερματισμού της κοινωνίας σε άτομα, της επιβολής του κτητικού ατομικισμού που συνδέεται άρρηκτα με την επέκταση της εμπορευματικής παραγωγής, του καπιταλισμού.
Ο Σένετ παρακολουθεί με προσοχή τις αλλαγές που έγιναν στα πεδία της πολιτικής και του θεάτρου, αν και δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά αλλά εξετάζει πλήθος άλλων πρακτικών, και αναδεικνύει τις διαφορές μεταξύ της εποχής όπου η δημόσια ζωή και η ιδιωτική συνυπήρχαν και της εποχής όπου ο δημόσιος χώρος παρήκμασε και αναδείχτηκε ο ιδιωτικός, η οικογένεια κυρίως, με αποτέλεσμα όλα μα όλα να περιστρέφονται γύρω από το άτομό μας – η απόλυτη κυριαρχία του υποκειμένου. Η αναφορά στην ταξικότητα της θέσης ενός ατόμου υποχωρεί και προκρίνεται και αναδεικνύεται η ατομική προσωπικότητα – όχι το τι κάνει κανείς στον εναπομείναντα συρρικνωμένο δημόσιο χώρο αλλά στο τι λέει, στο ποιος είναι. Με όλα αυτά τα ζητήματα, αλλά από άλλη σκοπιά, είχε ασχοληθεί πριν τον Σένετ ο Ντέιβιντ Ρίσμαν (Το μοναχικό πλήθος) και αργότερα ο Κρίστοφερ Λας (Η κουλτούρα του ναρκισσισμού). Αυτά τα τρία βιβλία μας βοηθούν να κατανοήσουμε την ιστορία της επιβολής της παθητικότητας και της σιωπής και να διατυπώσουμε ερωτήματα που αφορούν το παρόν και το μέλλον του καπιταλιστικού πολιτισμού. Ας δούμε όμως πολύ συνοπτικά τι γινόταν στο πεδίο της πολιτικής και του θεάτρου πριν την παρακμή του δημόσιου χώρου.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΜΙΑ παντελώς καινοφανής μορφή κινητοποίησης του Υποτελούς από τον Κύριο εμφανίζεται στις μέρες μας, ο αγώνας, και προστίθεται στις ήδη τρεις υπάρχουσες, για να τις αντικαταστησει, μιας κι αυτές μετράνε μέρες, για να απομείνει μία και μόνη: την κινητοποίηση για πόλεμο, για εργασία και για κατανάλωση. Ο Κύριος μετεξελίσσεται σε Αγωνιστή και ενθαρρύνει όλους τους Υποτελείς να αγωνιστούν, δηλαδή, να διαμαρτυρηθούν, να αγανακτήσουν, να διαδηλώσουν, να συλλαλήσουν πορευόμενοι, να ικετεύσουν, να αιτηθούν, να διεκδικήσουν. Η στάση αυτή του Κυρίου προκαλεί ερωτηματικά και αμηχανία σε πολλούς και πολλές – σήμερα θα ασχοληθούμε με αυτή την αμηχανία.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΙΜΑΣΤΕ βέβαιοι και βέβαιες ότι το Ελληνικόν Κράτος σήκωσε τον σιδερένιο φράχτη σε μια συγκεκριμένη περιοχή του ποταμού Έβρου για να σταματήσει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Γιατί είμαστε βέβαιοι; Για δύο λόγους. Είμαστε βέβαιοι διότι πιστεύουμε σε αυτά που λέει ο Κύριος. Εγώ δεν πιστεύω ούτε μία λέξη – ό,τι λέει ο Κύριος είναι ψέμματα, ο Κύριος μόνο να ψεύδεται ξέρει, είναι μία από τις Τέχνες του. Αυτή είναι μια αρχή μου – δεν είναι δική σας, είναι δική μου, δεν μπορεί κανείς να μου την πάρει.
Ο δεύτερος λόγος. Ο ποταμός Έβρος είναι το φυσικό σύνορο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, από τη θάλασσα μέχρι τα βουλγαρικά σύνορα, πάνω από 150 χιλιόμετρα. Υπάρχει ένα μέρος κοντά στην Ορεστιάδα όπου ο ποταμός δεν είναι φυσικό σύνορο, για πολύ λίγα χιλιόμετρα. Κι αφού εκεί δεν υπάρχει ποταμός είναι πολύ λογικό οι μετανάστες και οι πρόσφυγες να περνάνε πιο εύκολα, άρα πρέπει και μπορούμε να τους σταματήσουμε! Θα σηκώσουμε ένα φράχτη! Ένα σιδερένιο τείχος. Δεν υπάρχει πιο μεγάλη ανοησία! Να τα επιχειρήματά μου.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΞΕΤΑΣΑΜΕ προχτές τη μεταφορά ψηλά και διαπιστώσαμε ότι προέκυψε από τη λατρεία του ύψους, η οποία με τη σειρά της προήλθε από την ανάγκη του Κυρίου να ζει ψηλά για να είναι ασφαλής, για να νικά στον πόλεμο και για να επιτηρεί τους από κάτω, αυτούς που ζουν χαμηλά, τους υποτελείς ( Παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου). Η μεταφορά ψηλά είναι μια χωρική μεταφορά. Οι ομιλητές της ελληνικής γλώσσας, αλλά και όλων των άλλων ευρωπαϊκών, ινδοευρωπαϊκής καταγωγής (τα βασκικά, τα ουγγρικά, τα φιλανδικά και άλλες δεν είναι ΙΕ καταγωγής) μεταχειρίζονται πολλές χωρικές μεταφορές. Επισημάναμε ότι όταν μεταχειριζόμαστε τη μεταφορά ψηλά θέλουμε να δηλώσουμε την διαθέσιμη ισχύ, την επιβολή ελέγχου, την υψηλή κοινωνική θέση, την ποσότητα και την ποιότητα, τη λογική, το καλό, την αρετή, την επιτυχία, την υγεία, την εγρήγορση. Όλα αυτά τα διαθέτει ο Κύριος εκεί ψηλά, οπότε, εάν σηκωθούμε και εμείς, όλοι μαζί, και φτάσουμε εκεί ψηλά, θα τα διαθέτουμε και εμείς. Αφού η χρήση της μεταφοράς είναι διαταξική, διαταξική θα είναι και η σημασία της. Παρατηρούμε πόσο αποτελεσματικά, επειδή γίνεται μεταφορικά, δηλαδή υπαινικτικά, συγκροτείται η ιδεολογία της εθνικής ενότητας και ομοψυχίας και συνεννόησης. Όλοι μαζί μεταχειριζόμαστε την μεταφορά, όλοι μαζί θα φτάσουμε ψηλά, όλοι μαζί θα είμαστε νικητές.
ΠΡΙΝ ασχοληθούμε με τη χωρική μεταφορά μπροστά, ας εξετάσουμε σύντομα και απλά τα παρακάτω ερωτήματα. Γιατί οι γλώσσες της δυτικής Κυριαρχίας διαθέτουν τόσες πολλές χωρικές, για να περιοριστώ σε αυτές, μεταφορές; Πώς προέκυψε η μεταφορά; Γιατί χρησιμοποιείται τόσο συχνά, γιατί δηλαδή είναι τόσο αποτελεσματική;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Ο Πλάτων στην Πολιτεία του υποστηρίζει ότι ο φιλόσοφος βασιλεύς, ο πολιτικός ηγεμών, ο Κύριος, πρέπει, οφείλει να λέει ψέματα για να ενισχύσει την Κυριαρχία του, για να αποσπά δηλαδή την πίστη και την αφοσίωση των υποτελών παραγωγών του κοινωνικού πλούτου. Ο φιλόσοφος βασιλεύς, ο Κύριος, πρέπει, οφείλει να είναι συνειδητός ψεύτης, απατεώνας. Δεν θα αντιληφθούν όμως οι κυριαρχούμενοι υποτελείς το ψεύδος; Όχι, μας λέει ο φιλόσοφος λάτρης του πολιτικού ψεύδους. Εάν οργανώσουμε την κοινωνία με πρότυπο το μαντρί, τη στάνη, τον στάβλο οι υποτελείς θα περιέλθουν στην κατάσταση του τρόφιμου, του εκτρεφόμενου ζώου και τα ζώα δεν μπορούν να διακρίνουν μεταξύ ψεύδους και αλήθειας – η αλήθεια είναι το συμφέρον της Κυριαρχίας, η ενίσχυσή της. Στον διάλογο Πολιτικός ορίζει την πολιτική ως ανθρωπονομική, ανθρωποβοσκητική στα νέα ελληνικά.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΜΕΤΑ από πολυετή έρευνα κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μόνο μία στις διακόσιες χριστιανές, νοικοκυρές και μη, έχουν κρεμασμένο τον σταυρωμένο Χριστό δίπλα στο καντήλι. Οι άλλες, την Παναγία με τον Χριστούλη μας μωρό, νήπιο θέλω να πω. Δεν θέλουν να βλέπουν έναν άνδρα να υποφέρει ή μήπως θέλουν να κρύψουν ό, τι ακριβώς αισθάνονται, θέλουν και κάνουν; Ό,τι και να ισχύει, κατά την γνώμη μου και τα δύο ισχύουν, ταυτόχρονα και παράλληλα, ο άνδρας αυτός θα είναι ο πατέρας, ο σύζυγος ή ο γιος – διότι αυτοί είναι που σε βασανίζουν, σε ταλαιπωρούν – πολύ περισσότερο από έναν ξένο, γείτονα ή εραστή.
ΔΕΝ θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση ο Χριστός να ήταν γυναίκα, σε καμία. Ποτέ των ποτών. Διαθέτω αυτή τη στιγμή δύο τρανταχτά επιχειρήματα κι όποιος, όποια θέλει να κονταροχτυπηθεί, εδώ είμαι. Το πρώτο. Όταν επινοήθηκε ο μεταγενέστερα ονομασθείς χριστιανισμός ο άνδρας ήταν ο προστάτης της οικογένειας, κατά συνέπεια μόνο αυτός θα μπορούσε να ήταν σωτήρας. Η κοινωνική θέση της γυναίκας στην πατριαρχική τσομπαναραίικη εβραϊκή κοινωνία ήταν ακριβώς ίδια με αυτή της πατριαρχικής τσομπαναραίικης ελληνικής και ρωμαϊκής κοινωνίας: κατοικίδιο ζώο, ομιλούν εργαλείο (instrumentum vocale). Θα μπορούσε ποτέ ένα τέτοιο υποκείμενο να σώσει την ανθρωπότητα από την αμαρτία; Αν είναι δυνατόνννν! Το δεύτερο: Ακόμα κι αν οι άνδρες επινοούσαν μια γυναίκα να σταυρώνεται, κάτι τέτοιο δεν θα το επέτρεπαν ποτέ οι πανίσχυρες γυναίκες. Διότι μπορεί να θεωρούνταν κατοικίδια ζώα και ομιλούντα εργαλεία και σκεύη ηδονής και μηχανές παραγωγής στρατιωτών, διεξήγαγαν όμως, και διεξάγουν, τον καθημερινό κοινωνικό πόλεμο με τους άνδρες με τέτοιο τρόπο που κάποτε μια πουτάνα φίλη μου τον συμπύκνωσε στο προφίλ που έκανε για τη γυναίκα με την εξής πρόταση: πουτανιά και μυαλό ξυράφι – ήθελε να πει ότι ο πόλεμος με τον χρόνο, τα παιδιά και τη γυναίκα ο άνδρας συνήθως πάντα τον χάνει.
ΔΙΟΤΙ, φίλες και φίλοι, δεν μπορείς να εμφανίζεις πάνω στον σταυρό τη γυναίκα που γεννάει – όσο πατριαρχική κοινωνία κι αν είναι μια κοινωνία. Να λοιπόν άλλο ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα που ο θρίαμβος αναδεικνύει τις αδυναμίες. Θα ήθελα κάποτε να γράψω ένα βιβλίο με θέμα ακριβώς αυτό που μόλις τόνισα αλλά δεν προλαβαίνω, ας το γράψει κάποιος, κάποια στο μέλλον. Ο χριστιανισμός είναι ένας θρίαμβος με πολλές εκφάνσεις και αρκετά κεφάλαια θα έπρεπε να καταπιαστούν με αυτόν, δήλα δή με τις αδυναμίες του, αδυναμίες που τον οδηγούν προς την εξαφάνισή του – επιτέλους! Σήμερα θα ασχοληθούμε με μία από αυτές: το σύνδρομο του Χριστού, από το οποίο υπέφεραν, υποφέρουν και θα υποφέρουν πολλοί άνδρες, ολοένα και λιγότεροι, είναι αλήθεια.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέσα
ΟΤΑΝ φοβόμαστε, όταν φοβόμαστε γιατί μας εκφοβίζουν άλλοι όχι η φύση, και είμαστε και δεν είμαστε άνθρωποι· ο Θεός και υπάρχει και δεν υπάρχει· ο Κένταυρος και υπάρχει και δεν υπάρχει. Πιθανόν αυτός ο τρόπος σκέψης να μας ξενίζει, να μας εκπλήσσει, να προκαλεί απορίες. Βρίσκεται στον αντίποδα ενός άλλου τρόπου σκέψης, ο πυρήνας του οποίου είναι η αναπαραγωγή, η διαιώνιση, η ενίσχυση της ταυτότητας, της μονοδιάστατης μονομέρειας, ο περιορισμός, η συρρίκνωση της πραγματικότητας, η επιβολή της ένδειας και της σπάνης, ο εξοβελισμός της έκπληξης – δεν είναι ο εμπλουτισμός, η επισήμανση εναλλακτικών εκδοχών, δεν είναι η διεύρυνση του ψυχικού, διανοητικού, συναισθηματικού και κοινωνικού ορίζοντα, η διεύρυνση της συνείδησης, η ενίσχυση της επινόησης και της δημιουργίας.
ΕΧΟΥΜΕ μάθει να σκεφτόμαστε ως εξής: το Α είναι Α και δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο (Αριστοτέλης). Αυτός ο τρόπος σκέψης δεν μπορεί να διανοηθεί ότι το Α είναι Α αλλά μπορεί και να είναι και κάτι άλλο από το Α – να είναι Α+ή Β· δεν μπορεί να διανοηθεί ότι το Α μπορεί να υπάρχει αλλά μπορεί και να μην υπάρχει. Και είμαστε βέβαιοι ότι αυτός ο τρόπος σκέψης (Α=Α) είναι ανθρώπινος, καθαρά ανθρώπινος, ότι είναι ο μοναδικός επειδή είναι φυσικός. Αυτός ο ίδιος ο τρόπος σκέψης δεν μας επιτρέπει να εικάσουμε, δεν μας επιτρέπει να τολμήσουμε να σκεφτούμε ότι είναι ένας τρόπος σκέψης που εμφανίστηκε κάποια στιγμή στην ιστορία, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις, ότι κάποιοι άνθρωποι, κάποιοι συγκεκριμένοι άνθρωποι ήταν αυτοί που τον επινόησαν, τον επέβαλαν. Το ότι υπάρχει μέχρι σήμερα και θα υπάρχει για πολύ ακόμα, αν και οι ρωγμές του τον καθιστούν ετοιμόρροπο, είναι γιατί αυτός ο τρόπος σκέψης είναι ένα πολύ αποδοτικό εργαλείο, ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο, ένα πολύ τρομακτικό όπλο αναπαραγωγής, διαιώνισης και ενίσχυσης της Κυριαρχίας. Διότι αυτοί που πρώτοι τον επινόησαν, τον επέβαλαν και τον διέδωσαν ήταν Κύριοι, ήταν οι γαιοκτήμονες δουλοκτήτες στην αρχαία Ελλάδα, πολλοί εκ των οποίων ήταν φιλόσοφοι, ποιητές, ιστορικοί, δραματουργοί.
ΑΣ εξετάσουμε, πολύ σύντομα, πριν καταπιαστούμε με το σημερινό μας θέμα, τη λέξη γενναίος. Ποιος είναι γενναίος; Για ποια γέννα πρόκειται; Ποια ήταν η αρχική σημασία του επιθέτου, ποια η σημασιολογική του εξέλιξη;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Η Ιλιάδα, το σημαντικότερο κείμενο της δυτικής Κυριαρχίας, μας λέει ότι δύο είναι τα επιχειρήματα του δυτικού Κυρίου (καπιταλιστή, σήμερα), τα μέσα διεξαγωγής του πολέμου: η βία – τα όπλα δηλαδή, και η απάτη. Ο δε συνδυασμός βίας (όπλων) και απάτης επινόησε το εμπόρευμα, το χρήμα. Η λέξη επιχείρημα (επιχειρώ, επιχείρηση!) είναι μια λέξη του Κυρίου, πολεμικής προέλευσης: επιχείρημα είναι αυτό το οποίο βρίσκεται στα χέρια μου, αυτό το οποίο έχω αρπάξει, είναι η λεία. Επιχείρηση είναι μια πολεμική ενέργεια με σκοπό την αρπαγή πλούτου. Θλίβομαι κάθε φορά που μεταχειρίζομαι τη λέξη επιχείρημα, αλλά τι να κάνω; Οι περιορισμοί της γλώσσας είναι πολλοί και αναγκαζόμαστε να μεταχειριζόμαστε λέξεις που δεν μας αρέσουν, τις υφιστάμεθα, αρκεί να έχουμε επίγνωση της προέλευσής τους και της λειτουργίας τους. Λέξη του Κυρίου, πολεμικής προέλευσης και αυτή, είναι και η λέξη διάλογος. Ο διάλογος κινείται μεταξύ της βίας και της απάτης, των όπλων και του χρήματος. Αυτός είναι ο λόγος που την απεχθάνομαι και επιλέγω τη λέξη συζήτηση. Ο διάλογος γίνεται μεταξύ άνισων, η συζήτηση μεταξύ ίσων. Επίσης, εντός του πλαισίου της βίας και της απάτης κινείται και η λέξη διαπραγμάτευση (και διαβούλευση), κι αυτές λέξεις του Κυρίου, πολεμικής προέλευσης επίσης.
ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ επιθυμεί να συγκρουστεί με τον Κύριο καπιταλιστή οφείλει να γνωρίζει αφενός τα επιχειρήματά του (τη βία, την απάτη, το εμπόρευμα/χρήμα) και αφετέρου την διαδικασία αναπόφευκτης κλιμάκωσης της σύγκρουσης. Κάποια στιγμή, καθώς κλιμακώνεται η σύγκρουση, μεταξύ Κυρίων ή μεταξύ Κυρίου και Υποτελών, ο Κύριος θα καταφύγει στα προσφιλή του επιχειρήματα. Όταν το επίδικο αντικείμενο του διαλόγου και της σύγκρουσης είναι το χρήμα, το χρέος καλή ώρα, τότε ο διάλογος και η σύγκρουση εκτυλίσσεται εντός των πλαισίων του συνδυασμού της βίας και της απάτης. Είναι πολύ γνωστή η σχέση της θεωρίας των παιγνίων με την απειλή και την απάτη – η μπλόφα, λόγω χάριν, είναι συνδυασμός απειλής και απάτης. Είναι όμως ικανή και επαρκής συνθήκη η ειδίκευση στην θεωρία των παιγνίων για να νικήσεις τον αντίπαλο;
