φίλες κε φίλοι, καλημέρα σας

Στο πρώτο μέρος του άρθρου υποστήριξα ότι ο υφιστάμενος τρόπος διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου (χρήση όπλων, εκλογές, διαμαρτυρία, θρηνωδία, διατύπωση αιτημάτων, ικεσία, απειλές, μονοήμερες απεργίες, διαδηλώσεις, εμπρησμοί, καταστροφές, λεηλασίες, κλπ.), ο λόγος, η αλήθεια της ιστορικής Αριστεράς,  έχει απαρχαιωθεί και τον χαρακτήρισα αναχρονιστικό. Ο τρόπος με τον οποίο πολεμάμε δεν είναι μια υπερβατική/υπερβατολογική γενική ιδέα ή αλήθεια που ισχύει εις πάντας τους αιώνας αλλά μια κοινωνική, ιστορική κατασκευή μιας εποχής. Εάν η εποχή αλλάξει, θα αλλάξει και ο λόγος, ο τρόπος διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου. Υποστήριξα ότι η εποχή έχει αλλάξει και εστίασα την προσοχή μου στις εξελίξεις στην στρατιωτική/οπλική τεχνολογία του Κυρίου (καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος) αφενός και αφετέρου στην καπιταλιστική παραγωγή.

Μέσα σε έναν αιώνα (1850-1945) ο Κύριος κατάφερε να υλοποιήσει την επιθυμία της οπλικής/στρατιωτικής υπεροχής, μια επιθυμία που διατυπώθηκε πρώτη φορά στην Ιλιάδα (0 Ζεύς με τον κεραυνό – ο Αριόστο στον Μαινόμενο Ορλάνδο συγκρίνει τα πρώτα κανόνια με τον κεραυνό).  Η πυρηνική βόμβα είναι η επιτομή, η σύγκλιση, η αποθέωση  του δυτικού ορθού λόγου (ratio): η επίτευξη της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας μέσω της μικρότερης, λιγότερης  το δυνατόν καταβληθείσας προσπάθειας: με ένα μόνο βλήμα ισοπεδώνεις και εξοντώνεις μια πόλη εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων. (Έχω δε χαρακτηρίσει την ρίψη της ατομικής βόμβας ως το μεγαλύτερο αθλητικό επίτευγμα του δυτικού πολιτισμού – βλ. citius, altius, fortius).

Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ο Κύριος έθεσε τα θεμέλια της εκπλήρωσης άλλης μιας κομβικής επιθυμίας: της αυτοματοποίησης της παραγωγής,

Continue reading →

φίλες κε φίλοι, καλή σας μέρα

Μια μέρα, ένα πρωινό θα ήθελα να παρουσιάσω τους δασκάλους μου κε τις δασκάλες μου. Τους περισσότερους από αυτούς τους συνάντησα μόνο μια φορά, για λίγα λεπτά, δύο (έναν ζητιάνο κι έναν ταξιτζή) για λίγα δευτερόλεπτα, τους θυμάμαι όμως κε τους ανακαλώ στη μνήμη μου πολύ συχνά – χρειάζομαι πολύ συχνά συμβουλές, πολύ συχνά. . .

Ένας δάσκαλός μου ήταν μαθητής στην ΣΤ’ Δημοτικού, στην Παλιά Πεντέλη, στη γειτονιά που εγκατασταθήκαμε το 1969, όταν μεταναστεύσαμε από το χωριό. Εγώ μόλις είχα περάσει στη Φιλοσοφική, ήταν φθινόπωρο του 1976. Με παρακάλεσε ο πατέρας του, νταμαρτζής όπως κε ο πατέρας μου, να του κάνω μερικά μαθήματα γιατί ήταν πολύ ανορθόγραφος. Με τον Α. παίζαμε μπάλα μαζί, είχε μανία με τις μηχανές. Όλη τη μέρα έλυνε και συναρμολογούσε ό,τι μηχανάκι και συσκευή έπεφτε στα χέρια του. Τη πρώτη μέρα είδα τα τετράδιά του κε φρίκαρα! Ούτε μια λέξη σωστή! Του λέω, Α., θα ήθελα μόνο μια λέξη να μάθεις, τίποτα άλλο. Εντάξει, μου λέει, ποια λέξη; Τη λέξη ‘και’,  του λέω. Δεν γράφεται ‘κε’ αλλά ‘και’.

Περάσαμε μια ώρα, και παραπάνω, μαθαίνοντας το και. Την άλλη μέρα, ξαναγράφει ‘κε’. Καλά,  του λέω, δεν το θυμάσαι; Και μου λέει: Θα το γράφω με ε μέχρι να πεθάνω. Εκεί τελείωσαν κε τα μαθήματα. Την επομένη, του χάρισα ένα ποδήλατο, αγωνιστικό, μου το είχε στείλει ένας θείος μου από τη Γερμανία. Τελείωσε το Δημοτικό κε πήγε δούλεψε σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων.

Εγώ τώρα συμπληρώνω: θα το γράφω με ε μέχρι να πεθάνω – κανένας σας δεν θα μπορέσει να με πείσει ότι πρέπει ντε κε καλά να γράφεται με αι. Πίνω καφεδάκι κε συνεχίζω. Αργεί πολύ να ξημερώσει. 

Continue reading →

[16 Ιανουαρίου 2012]

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

‘Μπαμπά, μπαμπά, κοίτα, αυτός περπατάει στον αέρα και δε πέφτει και μόλις καταλάβει ότι περπατάει στον αέρα πέφτει – δεν έχει πλάκα;’

Έχει μεγάλη πλάκα, Αποστολία!

Και τώρα βέβαια θα έχετε την περιέργεια να μάθετε ποιος έχει μια απόλυτα ρεαλιστική επαφή με την πραγματικότητα. Μα η μεγάλη μου αγάπη, ο μεγάλος μου έρωτας, η μεγάλη μου αδυναμία – ο Φώτης Κουβέλης, προχτές στην τηλεόραση τον άκουσα. Έχω την εντύπωση ότι μοιραζόμαστε την ίδια βεβαιότητα: εάν ξεσπάσει αύριο, μεθαύριο μια κοινωνική επανάσταση, ο Φώτης Κουβέλης θα ταχθεί με το μέρος των σωτήρων της χώρας, της πατρίδας, της οικονομίας, δηλαδή του Καπιταλισμού, της Κυριαρχίας, του Κράτους, του Χρήματος, της Δημοκρατίας, του Δυτικού Πολιτισμού. Λυπάμαι πολύ, εάν κάποιος δεν είναι και πολύ βέβαιος, δεν έχει δηλαδή μια απόλυτα ρεαλιστική επαφή με την πραγματικότητα.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Διάβαζα χτες το βράδυ ένα διαμαντάκι του Σάμουελ Μπέκετ, τη πρόζα η πρώτη αγάπη, η οποία γράφτηκε το 1946 και δημοσιεύτηκε το 1970. Διαβάζω: ‘Τι θα μπορούσε να ήταν αν όχι δυσκοιλιότητα; Μήπως και την μπερδεύω με τη διάρροια; ‘  Αυτά ως προς τον Θεό της Ελλάδας.

Όσον αφορά εμάς, θέλουμε να πολεμήσουμε, πολύ ωραία! Είμαστε όμως έτοιμες και έτοιμοι;

Θα συνεχίζω αύριο το πρωί.

[Τετάρτη, 9/5/2012]

Οδηγούμε βράδυ σε επαρχιακό δρόμο. Τι βλέπουμε; Βλέπουμε όσο φωτίζουν οι προβολείς, καλά αλλά κοντά. Τι πρέπει να κάνουμε, εάν θέλουμε να δούμε πιο μακριά, εάν θέλουμε να δούμε ότι δεν απομακρυνόμαστε από τον προορισμό μας;

Πρέπει, φίλες και φίλοι, να σταματήσουμε, να σβήσουμε τα φώτα και να βγούμε έξω από το αυτοκίνητο. Πολύ γρήγορα τα μάτια μας θα συνηθίσουν στο σκοτάδι.Έχει δεν έχει φεγγάρι, θα δούμε τα φώτα ενός χωριού μπροστά μας, δεξιά μας μια άλλη σειρά φωτισμένων χωριών,  και πίσω μας ένα φωτισμένο κάστρο πάνω σε λόφο και γύρω από αυτόν τα φώτα μιας πόλης.  Εκεί θέλουμε να πάμε αλλά αντί να πάμε εκεί, απομακρυνόμαστε. Μπαίνουμε στο αυτοκίνητο και αλλάζουμε κατεύθυνση.

Εάν δούμε τα πολιτικά πράγματα από την οπτική γωνία του εκλογικισμού, του κοινοβουλευτισμού και του κυβερνητισμού, τότε τα βλέπουμε πολύ καθαρά αλλά δεν βλέπουμε μακριά. Εάν θέλουμε να δούμε μακριά, πρέπει να σβήσουμε τα φώτα του οχήματος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, να βγούμε έξω  και να τα δούμε μέσα στο σκοτάδι ή στο ημίφως  της διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σας ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για τον ακριβή χρονικό προσδιορισμό του τίτλου. Μην τον πάρετε τοις μετρητοίς! Είναι απλά ένας σχηματικός τρόπος να προσδιορίσω την έναρξη της έντασης, της όξυνσης του κοινωνικου πολέμου στην Ευρώπη, τη διάρκειά του και το τέλος αυτής της έντασης. Προβλέψεις μπορούμε να κάνουμε, αλλά δεν είμαστε μάντεις, δεν μπορούμε να είμαστε κατά κανένα τρόπο.

Ο κοινωνικός πόλεμος στην Ευρώπη δεν θα αρχίσει το 2014 διότι έχει ήδη αρχίσει. Και έχει ήδη αρχίσει διότι ουδέποτε έπαυσε να διεξάγεται. Αυτή είναι η πρώτη βεβαιότητα. Η δεύτερη βεβαιότητα είναι ότι δεν θα διαρκέσει μήνες ή χρόνια αλλά δεκαετίες, μπορεί να καλύψει χρονικά όλον τον 21ο αιώνα. Η τρίτη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα της έκβασής του: ουδείς γνωρίζει ποιος θα αναδειχτεί νικητής, ή, εάν υπάρξει κάποιος συμβιβασμός.

Την πρωτοβουλία της έντασης του κοινωνικού πολέμου την έχει πάρει ο Κύριος και οι υπηρέτες Του. Ποιές είναι οι επιδιώξεις αυτής της πρωτοβουλίας; Είναι από τη μια η συρρίκνωση και η ισχυροποίηση του Κράτους κι από την άλλη η προληπτική αντεπανάσταση, η πρόληψη της επερχόμενης κοινωνικής επανάστασης.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλημέρα σας

Το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Δημήτρη (Καβάλα).

Το 2000, από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ηλία Ιωακείμογλου Τέλος του αιώνα, τέλος της κρίσης; Το μέλλον του καπιταλισμού και η Αριστερά. Στον επίλογο του βιβλίου ο συγγραφέας συνοψίζει τις απόψεις του και έτσι μπορούμε να σχηματίσουμε μια ευκρινή εικόνα της επιχειρηματολογίας του και των απόψεών του. Γράφει λοιπόν ότι η περίοδος της διαρθρωτικής κρίσης του καπιταλισμού, που άρχισε το 1973, πλησιάζει στο τέλος της και ότι εισερχόμαστε σε μια περίοδο άνθησης, τα πρώτα σημάδια της οποίας μας παρέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η Ευρώπη θα διατηρήσει μεν τις κατακτήσεις του νεοφιλελευθερισμού, θα υιοθετήσει όμως μια πολιτική ενίσχυσης της ζήτησης, επιτάχυνσης της παραγωγής και των επενδύσεων. Οι εξελίξεις αυτής θα σηματοδοτήσουν την επανάκαμψη τόσο της σοσιαλδημοκρατίας όσο και της Αριστεράς. ‘. . . η ανάκαμψη του καπιταλισμού μειώνει σταδιακά την ανεργία και αλλάζει τον συσχετισμό δυνάμεων στην αγορά εργασίας. Η είσοδος του καπιταλισμού σε μια περίοδο ταχύτερων ρυθμών μεγέθυνσης του προϊόντος και των επενδύσεων θα μειώσει την ανεργία. Αυτό θα μετατρέψει τον συσχετισμό δυνάμεων υπέρ της εργασίας και θα ευνοήσει την ανασυγκρότηση των αυτόνομων συνδικαλιστικών και πολιτικών οργανώσεων των εργαζομένων τάξεων. Έτσι έχει συμβεί σε κάθε άλλη περίπτωση στο παρελθόν. Στη διάρκεια των ετών 1889-1893, όπως και το 1935-1945, οι εργαζόμενες τάξεις προσπάθησαν να ανακτήσουν ό,τι είχαν χάσει προηγουμένως στη διάρκεια της μακράς ύφεσης.’

Αυτά υποστήριζε ο Ηλίας Ιωακείμογλου το 2000, δεν γνωρίζω όμως εάν συνεχίζει να τα υποστηρίζει και σήμερα. Ο συγγραφέας είναι μαρξιστής οικονομολόγος, ο Μαρξ όμως άλλα μας έλεγε. Τι μας έλεγε; Μας έλεγε ότι κάποια στιγμή ο καπιταλισμός δεν θα έχει ανάγκη τους προλετάριους και ότι θα επικρατήσει η απόλυτη εξαθλίωση της εργατικής τάξης. Από τότε, και  αυτές οι θεωρητικές εκτιμήσεις έχουν αμφισβητηθεί και αναθεωρηθεί. Υποστηρίχτηκε ότι η κρίση και η αναδιάρθρωση, η καταστροφή θέσεων εργασίας,  δημιουργεί νέους τομείς παραγωγής, και άρα νέες θέσεις εργασίας,  και ότι η εξαθλίωση θα είναι σχετική, είτε θα αφορά ένα σχετικά μικρό τμήμα του προλεταριάτου (ο εφεδρικός στρατός των ανέργων) είτε η εξαθλίωση θα είναι το αποτέλεσμα της πλήρους εμπορευματοποίησης της ζωής.

Να ποιο είναι όμως το μέλλον του καπιταλισμού, της ανεργίας και των εργατών:

Η Φοξκον (FoxConn) είναι μια μεγάλη επιχείρηση στη Κίνα με πολλά εργοστάσια που παράγει ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας και απασχολούσε το 2011 1 εκ. εργάτες. Το 2010 αυτοκτόνησαν στα εργοστάσιά της 14 εργάτες – τώρα, έχουν τυλίξει με δίχτυ τα κτίρια για να μην μπορούν να πηδάνε! Μα την Παναγία! Το 2011 χρησιμοποιούσε 10.000 ρομπότ. Το 2012 θα γίνουν 300.000 και το 2013, 1 εκ. Η πλειονότητα των εργατών θα εκδιωχτεί και θα περάσει στην ανεργία: όποιος μπαίνει σε αυτήν ας χάσει κάθε ελπίδα επιστροφής, όπως έγραψε και ο Ντάντε για την κόλαση.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Από την απρόσμενη παρουσία των Υποτελών εκεί όπου δεν έπρεπε να είναι, κατά τη διάρκεια των παρελάσεων της 28ης Οκτωβρίου του 2011, μέσα σε λίγους μήνες (25 Μαρτίου 2012)  περάσαμε στην επίσης απρόσμενη απουσία από εκεί που θα έπρεπε να είναι. Στην πρώτη περίπτωση, οι Υποτελείς δεν θα έπρεπε να είναι στο χώρο της παρέλασης αλλά να είναι στο χώρο των θεατών. Στη δεύτερη, έπρεπε να είναι στο χώρο των θεατών, αλλά δεν ήταν ούτε στο χώρο της παρέλασης ούτε στο χώρο των θεατών: απουσίαζαν.

Continue reading →

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σήμερα θα ασχοληθούμε με την αυταπάτη, γενικά, και με την αυταπάτη της ανάπτυξης ειδικότερα.  Τι είναι η αυταπάτη, πως δημιουργείται, πόσο διαρκεί, είναι δυνατόν να ξεπεραστεί; Ποια είναι η σχέση της με την ψευδή συνείδηση και την ιδεολογία; Πως μετεξελίσσεται; Ποιοι και ποιες τρέφουν αυταπάτες; Κάτω από ποιες συνθήκες εμφανίζονται; Η αυταπάτη είναι κάτι που επιβάλλεται από άλλους ή εμφανίζεται αυτογενώς; Υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην εξάλειψη των αυταπατών, δηλαδή της παθητικότητας, και στους εν εξελίξει υπόγειους και αόρατους ιστορικούς μετασχηματισμούς;

Αφού απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα υποστηρίξουμε ότι η αυταπάτη ενδέχεται να διαιωνιστεί ως εμμονή, δηλαδή να συνεχίσουμε να ερμηνεύουμε την κοινωνική πραγματικότητα υπό το πρίσμα της αυταπάτης, να  καταλήξει σε τραγωδία,  και να ξεπεραστεί, να υπάρξει δηλαδή θεραπεία της αυταπάτης.

Continue reading →