από το ξύλο στην πέτρα: 1. τέχνη, δομή, ύλη

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΕΧΡΙ το 650-600 π. Χ. οι ναοί στην αρχαία Ελλάδα κατασκευάζονταν εξ ολοκλήρου από ξύλο. Μετά από αυτή την χρονολογία οι ναοί κατασκευάζονται από πέτρα, μάρμαρο συνήθως, και ξύλο, μέχρις ότου το ξύλο εκλείψει εντελώς –  μόνο μάρμαρο! Η εξέλιξη αυτή μας βάζει σε σκέψεις και μας παρωθεί να διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα. Γιατί αρχικά οι ναοί κατασκευάζονται από ξύλο και όχι από μάρμαρο; Τι προϋποθέσεις απαιτούνται για να κατασκευαστεί ένας ναός από μάρμαρο;  Πώς διαμορφώθηκε η λατρεία του μαρμάρου, τι συμβολίζει το μάρμαρο, ποια είναι η σχέση αυτής της λατρεία με την δυτική Κυριαρχία; 

Η χρήση του ξύλου ως το κατ΄ εξοχήν οικοδομικό υλικό στους μεταμυναϊκούς χρόνους μας εκπλήττει, αφού στη μυκηναϊκή κοινωνία η χρήση της πέτρας ως οικοδομικού υλικού, και όχι μόνο, ήταν διαδεδομένη –  μαρτυρίες αυτής της χρήσης διασώζονται ακόμα (τείχη, τάφοι, θεμέλια ανακτόρων και οικιών, γέφυρες, γλυπτική, αγγεία  και άλλα). Γιατί εγκαταλείφθηκε η χρήση της πέτρας; Γιατί επανήλθε πέντε αιώνες μετά; Επανήλθε αλλά η χρήση της περιορίστηκε στην κατασκευή ναών και τειχών. Παντού κυριαρχεί η χρήση του ξύλου. Οι κατοικίες, τα όπλα, τα μεταφορικά μέσα (άμαξες, πλοία), πολλά οικιακά σκεύη, πολλά εργαλεία κατασκευάζονταν από ξύλο. Η χρήση της πέτρας και των μετάλλων ήταν περιορισμένη (κάποια όπλα, κάποια εργαλεία, νομίσματα). Αναρωτιόμαστε εάν αυτή η γενικευμένη χρήση του ξύλου ως υλικού άφησε τα σημάδια της στη γλώσσα και στην επινόηση όρων και εννοιών. Και απαντάμε, ναι, άφησε πολλά σημάδια –  τα πιο γνωστά είναι η τέχνη, η δομή και ύλη.

Continue reading