φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Εάν συγκρίνουμε την ανάγνωση του Γαργαντούα και Πανταγκρυέλ του Ραμπελέ ή του Δον Κιχότη του Θερβάντες με τον Οδυσσέα του Τζόις, θα παρατηρήσουμε ότι ενώ τα δυο πρώτα είναι έργα προσιτά, (δεν είναι εχθρικά), στον αναγνώστη, το δεύτερο είναι απρόσιτο και απροσπέλαστο. Ως διεστραμμένος βιβλιομανής, (η ανάγνωση είναι κοινωνικά χρήσιμη διαστροφή – είναι καλύτερα να είσαι χειρουργός ή χασάπης παρά βασανιστής, μισθοφόρος ή στρατηγός. . . ), έχω διαβάσει τα δυο πρώτα δυο φορές και μία τον Οδυσσέα. Ομολογώ ότι διατελώ εν πλήρει συγχύσει, ως προς το τελευταίο. Για να το κατανοήσω χρειάζομαι μια μεσολαβητική βοήθεια: θα ξαναδιαβάσω τον Οδυσσέα αφού πρώτα διαβάσω την Ποιητική του Τζέιμς Τζόις του Ουμπέρτο Έκο, το έχω κάνει ήδη, και βεβαίως, το έργο του Άρη Μαραγκόπουλου Ulisses: οδηγός ανάγνωσης.
Υπάρχουν κάποια αναγνώσματα, φίλες και φίλοι, που είναι πράγματι δύσκολα, απαιτητικά, απροσπέλαστα. Εάν επιχειρήσετε να διαβάσετε την Φαινομενολογία του Πνεύματος του Χέγκελ, πολύ σύντομα θα αντιληφθείτε ότι απαιτείται τεράστιος πνευματικός κόπος. Εάν επιχειρήσετε να διαβάσετε τον Παρμενίδη του Πλάτωνα, είμαι κάτι παραπάνω από βέβαιος ότι θα διαβάσετε 3-4 σελίδες, αν τις διαβάσετε κι αυτές, θα το κλείσετε και θα το πετάξετε. Την Πολιτεία του ή τους Νόμους όμως θα μπορέσετε να τα διαβάσετε και να τα κατανοήσετε, δεν είναι απρόσιτα, αλλά η κατανόησή τους θα είναι ελλιπής. Ελλιπής θα είναι η κατανόηση ακόμα και του Κρίτωνα, ο οποίος είναι σύντομος και σαφής. Γιατί;
Ας υποθέσουμε ότι κάποιος, κάποια αρχίζει την ανάγνωση και τη μελέτη των έργων του Πλάτωνα με τη σειρά που τα έγραψεή υποθέτουμε ότι τα έγραψε. Η ανάγνωση και η μελέτη όλου του πλατωνικού έργου θα μας επιτρέψει να το κατανοήσουμε; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Για να το κατανοήσουμε θα πρέπει, πρώτον, να διαβάσουμε τουλαχιστον μερικά από τα βασικά διασωθέντα αναγνώσματα του Πλάτωνα, εννοώ την Ιλιάδα και τον Παρμενίδη, και, δεύτερον, να σχηματίσουμε μια ευκρινή κατά τον δυνατόν εικόνα τόσο της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και πνευματικής εξέλιξης της αρχαιοελληνικής κοινωνίας όσο και των αντίστοιχων εξελίξεων που εκτυλίχθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του Πλάτωνα.
Continue reading →