ο Καντ, η λατρεία του ύψους, το Υψηλό και η επιθυμία της σωματικής αθανασίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Το βασικό αντικείμενο της δυτικής φιλοσοφίας, αρχαίας και νεώτερης, είναι η υπόταξη της φύσης, δηλαδή ο εξοβελισμός του θανάτου, η επίτευξη της σωματικής αθανασίας. Όλοι σχεδόν οι φιλόσοφοι υποστήριξαν μια άποψη, άλλοι με τρόπο φανερό κι άλλοι με τρόπο υπαινικτικό. Άλλοι υποστήριξαν ότι η Κυριαρχία πάνω στη φύση είναι εφικτή και θέμα χρόνου κι άλλοι πως είναι ανέφικτη. Αναπόφευκτα, ήρθε στο προσκήνιο το ζήτημα της ισχύος: ποιος είναι, ποιος μπορεί να είναι πιο ισχυρός, εγώ, ο Κύριος, ή η Φύση;

Η ισχύς πήρε πολλά ονόματα – ένα από αυτά είναι και το ύψος και το υψηλό.Η συσχέτιση ισχύος και ύψους πουθενά αλλού δεν είναι τόσο σαφής όσο στο έργο του Καντ, Κριτική της Κριτικής Δύναμης (Κritik der Urteilskraft) που δημοσιεύτηκε το 1790, μεσούσης της Γαλλικής Επανάστασης. Ας διαβάσουμε τι γράφει σχετικά (μετ. Κώστας Ανδρουλιδάκης, εκδ. Ιδεόγραμμα, Αθήνα 2002):

. . . η ακαταμάχητη δύναμη της φύσης μας επιτρέπει να γνωρίσουμε μεν τη φυσική μας αδυναμία, ως φυσικών όντων, συγχρόνως όμως και να ανακαλύψουμε την ικανότητα να κρίνουμε τους εαυτούς μας ως ανεξάρτητους από την ίδια και ακόμη μια υπεροχή επί της φύσης. . . Άρα, η φύση ονομάζεται εδώ υψηλή επειδή απλώς υψώνει τη φαντασία στο να αναπαραστήσει τις περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες το πνεύμα μπορεί να κάμει αισθητή  την καθαυτό ανωτερότητα του προορισμού του ακόμη και έναντι της φύσης (σελ. 183-4).

Continue reading

τα αριστερά τσιράκια του Κυρίου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Θα γνωρίζετε ότι όταν μεταχειρίζομαι τον όρο Κύριος δεν εννοώ έναν Κύριο αλλά ένα πλήθος Κυρίων. Αυτό το πλήθος όχι μόνο δεν είναι ομοιογενές αλλά μεταξύ των κατηγοριών των Κυρίων υπάρχει μια ιεραρχία. Η πρώτη, η ισχυρότερη, είναι αυτή των καπιταλιστών της παραγωγής και του χρήματος, η οποία είναι κι αυτή ένα σύνολο ομάδων αλλά με αυτό το ζήτημα δεν θα ασχοληθούμε τώρα. Η κατηγορία αυτή διατάζει όλους τους άλλους αλλά δεν διατάζεται από καμμιά άλλη, από αυτές που βρίσκονται πιο κάτω στην ιεραρχία.

Η δεύτερη κατηγορία Κυρίων είναι οι σύμβουλοι των καπιταλιστών.

Continue reading

‘μια μέρα, όλα θα γίνουν στάχτη’ (Οβίδιος)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Εάν στρέψουμε το βλέμμα μας πίσω, στο παρελθόν των ανθρώπινων (κρατικών και ταξικών) κοινωνιών, θα παρατηρήσουμε ότι όταν οι υποτελείς δεν μπορούσαν να επιλύσουν τα προβλήματα που προκαλούσε η αρπαγή και η καταστροφή του συλλογικά παραγόμενου πλούτου, τότε κατέστρεφαν τα διοικητικά και διαχειριστικά κρατικά κέντρα. Το μέσο καταστροφής ήταν η φωτιά – ένα μέσο καταστροφής τρομακτικό, ταχύτατο, ακαταμάχητο, άκρως αποτελεσματικό.

Όλα τα κείμενα της ποιμενικής γραμματείας (Βέδες, Αβέστα, Ιλιάδα, Παλαιά Διαθήκη, Μαχαμπαράτα, Κοράνιο) μας λένε ότι ο Κύριος,  αυτός ο ένοπλος ζητιάνος, ο άρπαγας και ο καταστροφέας του κοινωνικού πλούτου, λατρεύει και φοβάται τη φωτιά. Τη λατρεύει γιατί θα ήθελε και ο ίδιος να ήταν ισχυρός, ταχύς, ακαταμάχητος όπως είναι η πυρκαγιά που κατακαίει το δάσος και κανένας μα κανένας δεν μπορεί να σταματήσει. Στην Ιλιάδα, πολύ συχνά ο ήρωας παρομοιάζεται με την πυρκαγιά.  Καίει όλα τα χωριά που κατακτά, φοβάται όμως μήπως οι Τρώες κάψουν τα καράβια του, αυτά τα μέσα αρπαγής και μεταφοράς της λείας, και του αφαιρέσουν το νόστιμον ήμαρ, τη μέρα της επιστροφής.

Οι παραπάνω αυτές διαπιστώσεις μας αναγκάζουν να αναρωτηθούμε:  θα μπορέσουν οι υποτελείς, συλλογικά και συνειδητά,  να καταλύσουν την Κυριαρχία και να επιλύσουν τα προβλήματα που αυτή προκαλεί ή δεν θα μπορέσουν και θα στραφούν προς την καταστροφή του κόσμου τούτου; Ή μήπως η πρώτη επιλογή  είναι ανέφικτη χωρίς την δεύτερη;

Πληθώρα ενδείξεων  μας παροτρύνουν να υποστηρίξουμε ότι το μέλλον θα είναι εμπρηστικό. Εάν οι υποτελείς παρεμποδιστούν από το Κράτος του Κυρίου να επιλύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τότε θα τα κάνουν όλα στάχτη;  Οι δυο πρόσφατες ενδείξεις που διαθέτουμε είναι ο εμπρησμός των αυτοκινήτων στα προάστεια του Παρισιού κι άλλων γαλλικών πόλεων και ο εμπρησμός χώρων και εργαλείων του Κυρίου καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος στην Αθήνα και άλλες ελληνικές πόλεις. Αλλά αυτά που είδαμε και ζήσαμε δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα ζήσουμε και θα δούμε στο μέλλον.

Θα δούμε να καίγονται τράπεζες, εφορίες, αστυνομικά τμήματα, στρατόπεδα, φυλακές, ασφαλιστικές εταιρείες, σχολεία, εκκλησίες, γραφεία κομμάτων, κοινοβούλια, υπουργεία, αυτοκίνητα, πολυκαταστήματα, κατοικίες του Κυρίου, συνοικίες, πόλεις ολόκληρες.

Continue reading

ο Γ. Παπανδρέου, ο Πλάτων, ο Αυγουστίνος, ο Μάο: να υπηρετούμε τον λαό

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα προσωπείο του Κυρίου, με μια μάσκα δηλαδή, με το οποίο ο Κύριος κατορθώνει και μας παραπλανά, μας εξαπατά, μας κοροϊδεύει, μας γελάει, που λένε και στο χωριό μου. Πρόκειται για το προσωπείο της υπηρεσίας του λαού – ο Κύριος εμφανίζεται ως υπηρέτης του κοινού συμφέροντος. Έναν τέτοιο Κύριο τον βλέπουμε καθημερινά στις οθόνες της τηλεόρασής μας: πρόκειται για τον πρωθυπουργό, τον πρώτο υπηρέτη μιας και η λέξη ‘υπουργός’ σημαίνει κάτι τέτοιο. Οι υπουργοί, λένε πολλοί, πρέπει να είναι υπηρέτες της χώρας, του δημοσίου, του Κράτους  κοκ. Ο Κύριος δηλαδή δεν είναι κάποιος που διατάζει τους άλλους αλλά κάποιος που τους υπηρετεί. Πως όμως φτάσαμε στο σημείο ο Κύριος να κατορθώνει να κρύβει την διαταγή και να προβάλλει την υπηρεσία κι από ένας αμείλικτος πολέμαρχος (Γ. Παπανδρέου)  να εμφανίζεται ως μειλίχιος ηγέτης; Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σήμερα. Πρώτα όμως θα ήθελα να σας αφηγηθώ μια πολύ σύντομη ιστορία.

Μια φορά κι  ένα καιρό, σε ένα μικρό χωριό στην Αραβία, ζούσε ένα γέρος με τους τρεις γιους του.Όταν ήρθε η ώρα να πεθάνει, τους κάλεσε κοντά του για να τους μοιράσει τις καμήλες που είχαν. Τους είπε: ο πρώτος θα πάρει τις μισές, ο δεύτερος το ένα τρίτο και ο τελευταίος το ένα ένατο. Και πέθανε. Οι καμήλες ήταν 17 και οι γιοι προσπάθησαν να κάνουν τη μοιρασιά.

Πως όμως ο πρώτος να πάρει 8,5 καμήλες; Πως ο δεύτερος  5,66 και πως ο τρίτος 1,91; Όσο και να προσπαθούσαν, λύση δεν μπορούσαν να βρουν.

Continue reading

όταν ψηφίζουμε, καταργούμε τη δημοκρατία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Όταν ψηφίζουμε, αποφασίζουμε. Έτσι δεν είναι; Αποφασίζουμε ποιος θα αποφασίζει. Αποφασίζουμε ότι δεν θα αποφασίζουμε εμείς αλλά κάποιος άλλος – γνωρίζουμε πολύ καλά ποιος είναι αυτός ο άλλος: είναι είτε ο Κύριος είτε κάποιο τσιράκι του (πολιτικός ή ειδήμων, ειδικός της γνώσης). Αυτή είναι η εγγενής αντίφαση της καπιταλιστικής κοινοβουλευτικής  δημοκρατίας: κάθε συμμετοχή στις εκλογές είναι μια ενίσχυση, μια εκ νέου εγκαθίδρυση της συμμετοχής όλων στη λήψη των αποφάσεων και ταυτόχρονα μια ακύρωση αυτής της συμμετοχής. Όλοι και όλες μαζί, παραχωρούμε το δικαίωμα της λήψης των αποφάσεων σε κάποιους λίγους. Έτσι, η καπιταλιστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, είναι και δεν είναι δημοκρατία. Διευκρινίζω ότι με τον όρο δημοκρατία (χωρίς προσδιορισμούς)  εννοώ τη συμμετοχή όλων στη  λήψη των αποφάσεων.

Όποιος και όποια θα πάει τη Κυριακή να ψηφίσει, θα επικυρώσει και θα ακυρώσει τη δημοκρατία. Όσο περισσότεροι την επικυρώνουμε, τόσο λιγότερο  την ακυρώνουμε. Όσο λιγότεροι των επικυρώνουμε, τόσο περισσότερο την ακυρώνουμε. Έτσι, υπάρχουν δυο δημοκρατίες: η καπιταλιστική αντιπροσωπευτική (κοινοβουλευτική) δημοκρατία και η δημοκρατία. Όταν η πρώτη κυριαρχεί, η δεύτερη εξοβελίζεται. Όταν η πρώτη περιορίζεται (από τη μη συμμετοχή στη ψηφοφορία). η δεύτερη έρχεται στο προσκήνιο. Πως να εξηγήσουμε αυτή την αντίφαση; Είναι δυνατόν να λυθεί και πως;

Continue reading

ο κυβερνήτης και η εικόνα ‘του πλοίου της πολιτείας’

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.

Μια από τις προσεχείς μέρες  θα ασχοληθούμε αφενός με τη μελέτη των αρχαιότερων μαρτυριών των λέξεων κυβερνήτης, κυβερνώ και κυβέρνηση και αφετέρου με την προέλευση της σχετιζόμενης με αυτές τις λέξεις εικόνας της πολιτείας (της κοινωνίας, του κράτους, της χώρας) ως πλοίο.

Στη συνέχεια,  θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε την προέλευση των λέξεων Polizei, Polizia και Police (Αστυνομία)  από τη λέξη πολιτεία (<πολίτης<πόλις, η αρχική σημασία της οποίας ήταν, και είναι,  ‘φρούριο, οχυρό, κάστρο’. Δε λέμε συχνά, ‘Αθήνα, ανοχύρωτη πόλη’;).