φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Οι φρικαλεότητες και οι βαναυσότητες του ανερχόμενου καπιταλισμού θα ωχριούν, ωχριούν ήδη, μπροστά σε αυτές του κατερχόμενου, επιτρέψτε μου την έκφραση, του καπιταλισμού που παρακμάζει. αποσυντίθεται και συρρικνώνεται. Κάθε σύστημα Κυριαρχίας έχει δυο επιλογές για να διαιωνιστεί: να προβεί σε υποχωρήσεις και συμβιβασμούς ή να προκρίνει μια φυγή προς τα εμπρός επανερχόμενο στο παρελθόν, να αναπαραγάγει και να ενισχύσει τους αρχικούς θεσμούς, τη λογική του με άλλα λόγια. Όταν οι ρωμαίοι δουλοκτήτες δεν μπορούσαν να αντικαταστήσουν τους δούλους τους με νέους, λόγω των εξεγέρσεων στη αχανή αυτοκρατορία και των εισβολών των γερμανικών φυλών, αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν κάποιες ελευθερίες στους δούλους τους μόνο και μόνο για να συνεχίσουν να είναι Κύριοι (domini) – έτσι προήλθε ο φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής. Αυτή την επιλογή δεν την έχει και δεν μπορεί να την προκρίνει ο καπιταλιστής Κύριος των ημερών μας: ο μόνος δρόμος είναι η επιστροφή στο παρελθόν.
Εάν οι θεσμοί του εγκλεισμού παραπαίουν και ο έλεγχος (Ντελέζ) είναι αυτός που αντικαθιστά την πειθαρχία (Φουκό), η κρίση του καπιταλισμού θα σηματοδοτήσει τόσο την ενίσχυση όλων των μορφών εγκλεισμού και πειθαρχίας όσο και όλων των τρόπων ελέγχου. Οι λέξεις του μέλλοντος είναι εγκλεισμός, έλεγχος, εξόντωση.
Αλλά, φίλες και φίλοι, οι πρακτικές αυτές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την έννοια της πόλεως και της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας. Και η πόλις και η δημοκρατία (η οποία αρχικά ονομάζονταν ισονομία), και οι τρεις αυτοί όροι είναι όροι αμιγώς πολεμικής, στρατιωτικής προέλευσης. Η πόλις ήταν αρχικά το φρούριο πάνω σε έναν ψηλό και απόκρημνο βραχώδη λόφο ενώ το άστυ ήταν ο τόπος κατοικίας των χωρικών. Με την μετατροπή του άστεως σε πόλιν, σε φρούριο, με την φρουριοποίηση δηλαδήτου άστεως, ο όρος πόλις άρχισε να δηλώνει τόσο τον τόπο κατοικίας και την πολιτική οργάνωση όσο και το σύνολο των ανδρών πολεμιστών. Οι όροι δήμος και κράτος είναι πιο σαφείς, όσο για τον όρο ισονομία ας θυμηθούμε τον Ηρόδοτο, ο οποίος μας δίνει τον εξής ορισμό: ες μέσον καταθείναι τα πρήγματα, δηλαδή, ας βάλουμε τη λεία στη μέση και ας τη μοιράσουμε σε ίσα μερίδια. Το δεύτερο συνθετικό -νομία δεν έχει καμιά σχέση με τους νόμους αλλά με τη μοιρασιά, τη διανομή της λείας.
Έτσι εξηγείται και η προέλευση του όρου police από την πόλιν μέσω της πολιτείας, όπως θα δούμε τη Δευτέρα το πρωί. Η λατρεία του φρουρίου εντοπίζεται στην οργάνωση όλων των χώρων της δυτικής Κυριαρχίας, αυτό είναι το πρότυπο οργάνωσης όλων των χώρων, από το αυτοκίνητο (meine Auto ist mein Burg, λένε οι Γερμανοί – wir leben Auto!) και το σπίτι, από το δρόμο και το εργοστάσιο, μέχρι τα εθνικά κράτη, τις ηπείρους (η Ευρώπη είναι ήδη φρούριο) και τη Γη την ίδια, για να προστατευθεί από τους προερχόμενους από το διάστημα θανάσιμους κινδύνους.
Η δυτική Κυριαρχία, ο δυτικός πολιτισμός εμφανίστηκε στη αρχαϊκή Ελλάδα (750-500 π.Χ.) και όποιος και όποια θέλει να μελετήσει την καταγωγή της δεν μπορεί παρά να μελετήσει εκείνη την εποχή. Δεν θα αργήσει να διαπιστώσει ότι η εικόνα που έχουμε για την πόλιν και τη δημοκρατία, μια εικόνα που δημιουργήθηκε από μανδαρίνους καθηγητές των δυτικών καπιταλιστικών κρατών δεν έχει καμιά σχέση με αυτήν που διαβάζουμε στις πηγές. Θα σας δώσω μόνο ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα και θα έρθω στο θέμα μου. Η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη, προς το τέλος της αρχαϊκής εποχής, που θεωρείται ως η γένεση της δημοκρατίας, δεν ήταν τίποτα άλλο από μια κατάλυση της τοπικής λήψης των αποφάσεων, της αυτονομίας δηλαδή και της αυτοδιοίκησης των διάσπαρτων μικρών οικισμών σε ολόκληρη την Αττική (139 κατά των 4o αιώνα) και την αντικατάστασή της από μια κεντρική συνέλευση και διοίκηση στην Αθήνα. Γιατί έγινε αυτό; Για να συμμετέχουν όσο γίνεται λιγότεροι! Πως θα μπορούσε ένας αγρότης του Ωρωπού, της σημερινής Λούτσας ή του Σουνίου να πάει στην Αθήνα με τα πόδια, να ψηφίσει και να επιστρέψει; Η δημοκρατία που θαυμάζουν και εξυμνούν κάποιοι, και την ονομάζουν μάλιστα και άμεση δημοκρατία, δεν ήταν παρά η πολιτική μορφή που πήρε η κατάλυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των μικρών οικισμών, των δήμων. Δεν αγνοιώ βέβαια ότι και εκεί μόνο οι άνδρες πολεμιστές, ο δήμος, έπαιρναν μέρος στη λήψη των αποφάσεων. Περιορίζομαι σε αυτή τη πτυχή των μεταρρυθμίσεων του αριστοκράτη Κλεισθένη, γόνου της πιο ισχυρής οικογένειας, των Αλκμεωνιδών, και αφήνω μια άλλη, πολύ πιο βασική, αυτή της αναδιοργάνωσης και επανεξοπλισμού του στρατού. . .
Continue reading →
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
