φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα.
Όταν οι Γάλλοι θέλουν να πουν ‘παντρεύομαι γυναίκα που είναι έγκυος’ λένε je prends la vache et le veau, παίρνω την αγελάδα και το μοσχαράκι! Η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα μαρτυρείται σε όλες τις γλώσσες που μιλιούνται από λαούς οι οποίοι ζούσαν ή ζουν κυρίως από την εκτροφή των ζώων, όπως οι σημερινές (ινδο)ευρωπαϊκές. Μιας και διαθέτουμε περισσότερες γνώσεις γι αυτές τις οικείες σε μας γλώσσες, θα καταπιαστούμε αναγκαστικά με αυτές, ευελπιστώντας ότι γνώστες άλλων ποιμενικών μη ινδοευρωπαϊκών γλωσσών (ουγγρική, φιλανδική, τουρκική, μογγολική, αραβική, η γλώσσα των μασάι της ανατολικής Αφρικής και άλλες) θα μας χαρίσουν τις γνώσεις που χρειαζόμαστε. Σήμερα, θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε μερικά κείμενα της πρώιμης αρχαίας ελληνικής γραμματείας και θα μελετήσουμε την ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα.
Πρώτα όμως θα ήθελα να κάνω μια παρέκβαση και να σας υπενθυμίσω ότι αυτή η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα είναι σαφής στις βρισιές. Αν δεν κάνω λάθος, δεν υπάρχει ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που να μην χρησιμοποιεί τη βρισιά ‘αγελάδα’ ή κάποια άλλη έκφραση περιφρόνησης, χλευασμού, ταπείνωσης και εξευτελισμού. Στον δυτικό πολιτισμό, άνδρες και γυναίκες, πιο συχνά οι πρώτοι, ταυτίζουν την υπέρβαρη ή παχύσαρκη και την ανόητη γυναίκα με την αγελάδα. Σε όλες τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες η γυναίκα δεν ταυτίζεται μόνο με την αγελάδα αλλά με όλα τα εκτρεφόμενα και κατοικίδια ζώα: κατσίκα, κουνέλα, κότα, καμήλα, γαϊδούρα, μουλάρα, αλόγα, φοράδα, καρδερίνα, κανάρα, βουβάλα, σκύλα, γάτα, χήνα, πάπια, παγώνι . . .Βέβαια, κάθε γλώσσα, οι ομιλητές της δηλαδή, έχει τις ιδιαίτερες προτιμήσεις της. . .
Η ταύτιση της γυναίκας με την αγελάδα και όλα τα άλλα εκτρεφόμενα ζώα είναι μια πατριαρχική πολιτισμική κληρονομιά και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, μια πτυχή της γενικότερης ταύτισης του τποτελούς (γυναίκα, παιδί, δούλος) με τα εκτρεφόμενα ζώα. Οι ρίζες της χάνονται στα βάθη του χρόνου. Μπορούμε να τις εντοπίοσυμε και να τις μελετήσουμε ερευνώντας αφενός τις υπάρχουσες μαρτυρίες στην αρχαιότερη ινδοευρωπαϊκή ποιμενική γραμματεία και αφετέρου την ίδια τη γλώσσα.
Θα αρχίσω με μια σύντομη αναφορά των μαρτυριών που μας παρέχει η γλώσσα και δεσμεύομαι να επανέλθω για να εξετάσω διεξοδικά το θέμα αυτό. Η ταύτιση της γυναίκας με τη αγελάδα υποφώσκει στις λέξεις ζευγάρι και σύζυγος. Όταν λέμε ζευγάρι εννοούμε τα δύο ζώα που ζεύονται στον ζυγό. Αυτά τα δυο ζώα, αγελάδες, είναι σύν-ζυγοι. Οι σύζυγοι λοιπόν είναι δυο αγελάδες που είναι ζεμένοι μαζί στο ζυγό και τραβάνε το βαρυφορτωμένο κάρο της οικογένειας. Οι παντρεμένοι χαρακτηρίζονται και ως ομόζυγοι. Το ρήμα συζεύγνυμι (ζεύω μαζί, συνδέω, ενώνω σε γάμο) είναι γνωστό από τη γαμήλια ρήση ους ο Θεός συνέζευξεν άνθρωπος μη χωριζέτω που σημαίνει ότι ο Θεός, ο τσομπάνης Θεός, μας βλέπει σας αγελάδες που μπαίνουν στο ζυγό. Σήμερα, ο χωρισμός του ζευγαριού λέγεται διαζύγιο κι αυτοι που χωρίζουν είναι διαζευγμένοι.Ο άνδρας ή η γυναίκα που δεν έχει παντρευτεί, που δεν έχει μπει ακόμα στο ζυγό, χαρακτηρίζεται άζυξ (<α-ζυγ-ς) ή άζυγος.