φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Αυτό το σύνθημα κυκλοφορεί στην πιάτσα, στην αγορά, στα καφενεία, στα ψιλικατζίδικα, στις λαϊκές και στα παζάρια (-Αυτά τα χόρτα είναι άγρια; –  Δεν τα βλέπεις, δεμένα τα έχω), στο δρόμο, στα λεωφορεία· όπως όλα τα συνθήματα των εξεγέρσεων και των επαναστάσεων καταγράφει και συνοψίζει ανάγκες, επιθυμίες, στρατηγικές. Καταγράφει την αποφασιστικότητα για ανυπακοή, για γενικευμένη, από αδυναμία ή απροθυμία, στάση πληρωμών, για τη διεξαγωγή της μάχης όχι στο γήπεδο του Κυρίου, στο γήπεδο της ένοπλης βίας, αλλά στο δικό μας γήπεδο, στο γήπεδο του χρήματος, το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο παρά αντεστραμμένος κομμουνισμός.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Θα γνωρίζετε ότι κάποτε, πριν το 600 π. Χ.,  η αρχαία ελληνική γλώσσα δεν διέθετε (οριστικό) άρθρο. Μια απλή ανάγνωση δυο πολύστιχων ποιημάτων (ελεγειών) του γνωστού μας Σόλωνος, του Εις εμαυτόν και της Ευνομίας, που συντέθηκαν στο πρώτο τέταρτο του 6ου αιώνα (600-580) θα επιβεβαιώσει με τον καλύτερο τρόπο την παραπάνω διαπίστωση: δεν θα διαβάσουμε ούτε ένα οριστικό άρθρο. Έναν αιώνα αργότερα, το άρθρο έχει καθιερωθεί και η χρήση του έχει γενικευτεί –  ο Αισχύλος είναι αψευδής μάρτυρας.

Εάν θελήσουμε να μελετήσουμε τη διαδικασία γένεσης του άρθρου θα πρέπει να σκύψουμε πάνω από το κείμενο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Ενδείξεις άρθρου υπάρχουν και στη λυρική ποίηση (680-500) αλλά είναι λίγες. Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα αλλά και η εξήγησή του. Τα άρθρα στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια είναι πολύ περισσότερα σε σύγκριση με τη λυρική ποίηση, παρόλο που είναι μεταγενέστερη. Η μόνη εξήγηση που υπάρχει είναι η εξής: το γεγονός ότι υπάρχουν στην Ιλιάδα, θα περιοριστούμε σε αυτήν, τμήματα στα οποία το άρθρο δεν υπάρχει, άλλα στα οποία τα άρθρα είναι πολύ λίγα και άλλα όπου η χρήση του οριστικού άρθρου είναι σαφής, δείχνει ότι η σύνθεση του κειμένου αυτού ήταν το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας, δύο αιώνων τουλάχιστον.

Το ερώτημα γιατί εμφανίστηκε το άρθρο δεν έχει νόημα· το ερώτημα όμως πώς δημιουργήθηκε έχει νόημα. Με αυτό το ερώτημα θα ασχοληθούμε σήμερα, φίλες και φίλοι. Και αρχίζω με το εξής ερώτημα: θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε σήμερα, να εκφράσουμε σκέψεις και αισθήματα,  χωρίς το άρθρο;  Ασφαλώς και θα μπορούσαμε! Μόλις έγραψα χωρίς το άρθρο –  το ίδιο θα καταλαβαίνατε εάν έγραφα χωρίς άρθρο. Σε μερικές περιπτώσεις λοιπόν αποφεύγουμε τη χρήση του. Είμαστε βέβαιοι ότι σε κάποιες νεοελληνικές διαλέκτους το άρθρο σχεδόν δεν υπάρχει. Ίρθι Γιώργους;  ρωτάνε στο χωριό μου, και στα γύρω από το Διδυμότειχο χωριά.

Ας δούμε τις παρακάτω προτάσεις:

Γιάννης ήρθε, Μαρία έφυγε

ο Γιάννης ήρθε, η Μαρία έφυγε

ο Γιάννης μεν ήρθε, η Μαρία δε έφυγε

ο μεν Γιάννης ήρθε, η δε Μαρία έφυγε

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Από τους εκατό που θα δοκιμάσουν χασίσι, οι 90 δεν θα το επαναλάβουν· από τους εκατό που θα δοκιμάσουν πρέζα (ηρωίνη) και οι εκατό θα το επαναλάβουν: το χασίσι είναι ένας μεγεθυντικός φακός που μεγαλώνει αυτά που νιώθουμε –  εάν είμαστε αγχωμένοι, θα αγχωθούμε περισσότερο· εάν είμαστε χαρούμενοι, θα χαρούμε πιο πολύ· με τη πρέζα όμως κάθε πόνος και άγχος εξαφανίζονται. Η Ανωτάτη Σχολή Κακών Τεχνών είναι χασίσι, δεν είναι πρέζα: από τους εκατό επισκέπτες αναγνώστες οι 98 το βάζουν στα πόδια κι ακόμα τρέχουν, πολλοί με χεσμένα τα βρακιά.

Ασφαλώς και δεν τους κατηγορώ –  τους συμμερίζομαι, φροντίζουν όπως μπορούν την πνευματική και ψυχική τους ισορροπία. Γνωρίζω πολύ καλά τι τους ενοχλεί, και δεν είναι ένα, είναι πολλά. Είναι η κριτική στον ηρωισμό (και τον επαναστατικό),  είναι η προτεινόμενη γενεαλογία της ποιμενικής καταγωγής δυτικής Κυριαρχίας σε όλες τις εκφάνσεις της και εκδηλώσεις της, της τεχνοεπιστήμης λόγου χάριν, είναι η αποδοχή του πεπερασμένου της ύπαρξής μας, της παντελούς αδυναμίας μας να γίνουμε αθάνατοι, να γίνουμε πιο ισχυροί από τη φύση, είναι η συνειδητή απόπειρα κλονισμού αντιλήψεων, ιδεών, γνώσεων, κωδίκων συμπεριφοράς των Υποτελών που μιμούνται τον Κύριο με αμοιβή ένα πιάτο σκατά.

Εκείνο όμως που ενοχλεί πιο πολύ είναι η προσέγγιση, η ερμηνεία της φύσης και της κοινωνίας, της επιστήμης και της λογοτεχνίας, της τέχνης και της θρησκείας, της ιστορίας και της καθημερινότητας, από τη σκοπιά του κομμουνισμού. Διαβάζουν τη λέξη κομμουνισμός και κοιτάνε αριστερά και δεξιά να φύγουν με χίλια, να αποφύγουν αυτό το βδέλυγμα, αυτό το άγος, αυτή την κατάρα, αυτή την πανούκλα, αυτό το έγκλημα, αυτή την αμαρτία, αυτό το αποτρόπαιο φόβητρο.

Πόσος φόβος προκαλείται όταν η αμφιβολία πλήξει τη σιγουριά!  Δεν είναι δικά μου λόγια, είναι του Ντάντε (Καθαρτήριο, ΙΧ, 64-66, μετ. Γιωργής Κότσιρας, εκδ. Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος).

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Θα παραξενευτείτε μόλις διαβάσετε ευθύς αμέσως ότι στην Ιλιάδα η έδρα του νόου, του νου, βρίσκεται μέσα στα στήθη. Εκεί, μέσα στα στήθη, βρίσκεται και η φρην, αι φρένες, που είναι η έδρα των συναισθημάτων, των ορέξεων (επιθυμιών)  και των παθών –  αλλά και της σκέψης. Εκεί και το ήτορ και η κραδίη και το κηρ, και τα τρία δηλώνουν την καρδιά, έδρα επίσης όλων των διανοητικών και ψυχικών δυνάμεων. Εκεί και ο θυμός, η ψυχή αλλά και η βούληση, η απόφαση και η γνώμη, το φρόνημα. Εκεί και οι πραπίδες, που είναι καρδιά, διάνοια, φρόνηση, νους. Η βουλή (η θέληση, η απόφαση, η σύνεση, η συμβουλή προέρχεται από τον θυμόν, άρα κι αυτή ενί στήθεσι (μέσα στα στήθη) υπάρχει. Τα μήδεα, οι σκέψεις, προέρχονται από τας φρένας, όπως και η μήτις, η σύνεση, η φρόνηση, το σχέδιο, η απόφαση, η εξαπάτηση (μηχάνημα).

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Διαβάζουμε στην Ιλιάδα τέσσερις αποκεφαλισμούς. Τους κάνουν οι επιδρομείς, οι ελληνόφωνοι Αχαιοί (Αργείοι, Δαναοί –  μια φορά μόνο διαβάζουμε τη λέξη Πανέλληνας, Β 530). Διαβάζουμε ακόμα και δύο επιθυμίες αποκεφαλισμού: ο Έκτωρ θέλει να κόψει το κεφάλι του Πατρόκλου αλλά δεν μπορεί· ο Αχιλλεύς ορκίζεται ότι θα καρατομήσει τονΈκτορα αλλά δεν το κάνει, θα δούμε γιατί. Θα παραθέσω τις περιγραφές των αποκεφαλισμών και θα θέσω τα εξής ερωτήματα:  γιατί τους κάνουν μόνο οι Έλληνες, γιατί όχι και οι Τρώες ή μόνο οι Τρώες;  Γιατί γίνονται οι αποκεφαλισμοί, ποιος είναι ο σκοπός τους;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Τον χειμώνα του 1985-6 ζούσα σε ένα χωριό έξω από τα Χανιά, στο Σκηνέ, ήμουν 27 χρονών. Ένα βράδυ τα έπινα στο ψητοπωλείο του χωριού κι έρχεται και κάθεται μαζί μου το ‘αφεντικό’  μου, ένας ογδοντάρης γέρος. Κάποια στιγμή, με ρωτάει:  Θανάση, τί θα κάνεις σε έναν άνθρωπο που τον μισείς πολύ;  Του απαντώ: θα βγάλω το πιστόλι και θα του τινάξω τα μυαλά στον αέρα. Όχι, βρε κοπέλι, μου λέει, κουζουλός είσαι; Υπάρχει μια πιο σκληρή τιμωρία. Πιο σκληρή τιμωρία; Ποια είναι αυτή;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

      Χτες ζούσα μόνος, ήμουν εργένης, σήμερα ζω με γυναίκα· χτες συμβίωνα με γυναίκα, σήμερα ζω  μόνος· χτες ήμουν παιδί, σήμερα είμαι έφηβος· χτες ήμουν ενήλικος, σήμερα είμαι γέρος· προχτές είχα δουλείά, σήμερα είμαι άνεργος· προχτές ήμουν άνεργος, σήμερα βρήκα δουλείά· χτες ζούσα σε πόλη, σήμερα σε χωριό·  χτές ζούσα σε χωριό, σήμερα σε πόλη· χτες είχα επιχείρηση δική μου και κονόμαγα χοντρά φράγκα, σήμερα έχω χρεωκοπήσει· χτες ζούσα στην Ελλάδα, σήμερα ζω στη Γερμανία· χτες ήμουν υγιής, σήμερα είμαι άρρωστος· χτες ήμουν άρρωστος, σήμερα είμαι υγιής· χτες δεν είχα καρκίνο, σήμερα έχω· χτες είχα πόδια, σήμερα δεν έχω· χτες περπατούσα στην πόλη αγκαλιά με τη κοπελιά, σήμερα είμαι μέσα, στη φυλάκα· χτες ήμουν μαθητής, σήμερα είμαι φοιτητής·  χτες ήμουν φοιτητής, σήμερα δουλεύω· χτες δεν είχα γαμήσει, ήμουν παρθένος, σήμερα έχω τη γεύση του μουνιού στο στόμα μου . . 

Continue reading →