τι σημαίνει η λέξη ‘Αθήνα’; γιατί οι πόλεις είναι θηλυκού γένους;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Είμαστε βέβαιοι ότι το τοπωνύμιο Αθήνα σχετίζεται άμεσα με το θεωνύμιο Αθηνά. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έλεγαν Αθήνα αλλά Αθήναι – η αρχαιότερη μαρτυρία εντοπίζεται στην Ιλιάδα (Β 546, οι δ’ αρ’ Αθήνας είχον). Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια αγνοούν το θεωνύμιο Αθηνά – το όνομα της θεάς είναι Αθήνη και Αθηναίη. Πως να εξηγήσουμε όλους αυτούς τους τύπους; Ποιος να ήταν άραγε ο αρχικός και τι να σήμαινε; Μπορούμε να το μάθουμε; Κι αν δεν μπορούμε, γιατί;

Continue reading

Εύριπος: μια επανεξέταση της ετυμολογίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στη Μαρία και τον Ευριπίδη που είχαν την καλοσύνη να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε κάποιες δυσνόητες φράσεις και λέξεις που διαβάζουμε στο απόσπασμα πρακτικού συνεδριάσεως της Εφοροδημογεροντίας Σουφλίου της 1ης Αυγούστου 1904.  Αντικείμενό του σημειώματος θα είναι το όνομα Εύριπος, από το οποίο προέρχεται και το Ευριπίδης. Το Μαρία δεν παρουσιάζει δυσκολίες, μιας και προέρχεται από το εβραϊκό mariam, που σημαίνει, αν δεν κάνω λάθος, ‘πριγκίπισσα, βασίλισσα’. Ευριπίδη ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες έναν άνεμο που έπνεε από τον Εύριπο, τον πορθμό που χωρίζει την Εύβοια και την ελλαδική χερσόνησο. Η λέξη Εύριπος προέρχεται από το προσηγορικό εύριπος, που δηλώνει στενό ρεύμα θάλασσας όπου η παλίρροια είναι ορμητική. Ετυμολογείται από το ευ και ριπή, όπου η ριπή σημαίνει την ορμητική κίνηση. Το επίρρημα ευ προέρχεται από το *wesu, με τη σίγηση των w (F) και s, όπου το μόρφημα *we δηλώνει την καταλληλότητα και το *su την ποσότητα. Το ευ λοιπόν σήμαινε αρχικά ‘κατάλληλο, ωφέλιμο, χρήσιμο’ και ‘πολύ’.  Το *we απαντά σε λέξεις των κρατικών αρχείων της μυκηναϊκής Πύλου, λ.χ., Fεαλειφές (Fr 1215,1223)  σημαίνει (λάδι) κατάλληλο για επάλειψη, ενώ το *su επιβιώνει στις λέξεις υ-γιής και ύ-βρις.Η σημασία της καταλληλότητας λησμονήθηκε και το ευ σημαίνει μόνο πολύ: ευσεβής, ευτυχής, κλπ.

Η γενικά αποδεκτή ετυμολογία της λέξης ‘εύριπος’ είναι αυτή που προανέφερα. Τα κρατικά αρχεία της Πύλου όμως μας παρέχουν κάποια στοιχεία, τα οποία μας επιτρέπουν να διατυπώσουμε μια επιφύλαξη και με αυτήν θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading

άνθρωπος: αρχαιότερη μαρτυρία, αρχική σημασία και ετυμολογία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Θα αναβάλλουμε την εξέταση των λατρειών (επιθυμιών) που προανήγγειλα για το μέλλον και θα ασχοληθούμε σήμερα με την ετυμολογία και την αρχική σημασία της λέξης ‘άνθρωπος’. Να σας πω μόνο προκαταβολικά ότι η λατρεία της αφθαρσίας έχει διατυπωθεί στην Ιλιάδα (που αλλού;), ότι στο ίδιο κείμενο λανθάνει και η λατρεία της σπανιότητας, ότι η λατρεία της αμεταβλητότητας είναι το πυρηνικό περιεχόμενο της φιλοσοφίας του Παρμενίδη και ότι η λατρεία της έκρηξης εμφανίστηκε μετά την χρήση της πυρίτιδας – θα δούμε ότι αυτή επέτρεψε την διατύπωση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης (big bang), θεωρία την οποία δεν ασπάζομαι ούτε με σφαίρες.

Θα ήθελα καταρχάς να στρέψουμε την προσοχή μας σε κάποιες περίεργες φράσεις της νεολληνικής. Λέμε, τι λες, βρε άνθρωπε; Άσε με ήσυχο, βρε άνθρωπε! Ξεφορτώσου με,  άνθρωπέ μου! Τι λέει ο άνθρωπος! Είναι σαφές ότι η σημασία αυτών των εκφράσεων είναι περιφρονητική, υποτιμητική, υβριστική. Γιατί όμως; Μια πρώτη εξήγηση θα ήταν η γνωστή κοινοτοπία περί  του ανθρώπου ως κτήνους, θηρίου, ως του χειρότερου ζώου και τα λοιπά. Όχι, φίλες και φίλοι!Αυτές οι περιφρονητικές, υποτιμητικές και υβριστικές φράσεις  είναι κληρονομιά αντίστοιχων αρχαιοελληνικών, οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με την προαναφερθείσα κοινοτοπία. Αυτές θα εξετάσουμε σήμερα και θα επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε την προέλευσή τους, την πηγή τους.

Continue reading

Tn 316: μαρτυρία τέλεσης ανθρωποθυσιών στη μυκηναϊκή Πύλο

Tn 316 εμπρός πλευρά

φίλες και φίλοι, γεια σας και χαρά σας

Σήμερα, Κυριακή απόγευμα,  21 Αυγούστου, και τις δυο τρεις επόμενες μέρες,  θα καταπιαστούμε με την λεπτομερειακή  μελέτη του  διασημότερου και σπουδαιότερου εγγράφου των ανακτόρων της μυκηναϊκής Πύλου, της πήλινης πικακίδας Τn 316, την οποία βλέπετε στα αριστερά, όπως τις δημοσίευσε ο E. L. Bennett – The Pylos Tablets. Texts of the Inscriptions Found, 1939-1954. Princeton 1955 .  Βρέθηκε στο υπ’ αριθμόν 8 Δωμάτιο των Αρχείων και κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι συντάχθηκε λίγες ώρες ή λίγα λεπτά πριν την πυρπόληση των ανακτόρων, κάποιοι μάλιστα διατείνονται ότι γράφτηκε πάρα πολύ βιαστικά, ενώ ένας από αυτούς ότι το χέρι του γραφέα έτρεμε όταν συνέτασσε το έγγραφο. Θα τα δούμε όλα αυτά αναλυτικά πιο κάτω, όπως και το μείζον ζήτημα του ποιος  έκαψε τα ανάκτορα: εισβολείς κατακτητές ή εξεγερμένοι υποτελείς; Όπως βλέπετε κι εσείς, ο γραφέας δεν ολοκλήρωσε τη σύνταξη του εγγράφου: και στις δυο πλευρές, τράβηξε τις οριζόντιες  γραμμές αλλά κείμενο δεν έγραψε. Τα σύμβολα που βλέπετε κάτω δεξιά της εμπρός πλευράς είναι συλλαβογράμματα και γραμμές που χάραξε ο γραφέας  των ανακτόρων για να δοκιμάσει τη μύτη της οξείας ξύλινης (ή καλαμένιας) γραφίδας του (τόσο οξείας όσο η άκρη της οδοντογλυφίδας). (Εάν βιαζόταν τόσο πολύ, θα είχε χρόνο να ασχολείται με την οξύτητα της γραφίδας του;) Με αυτήν την οξεία γραφίδα  έγραφε πάνω στην ωμή και μαλακή πήλινη πινακίδα, που στέγνωνε πάνω στα ράφια  και μετά το τέλος της διοικητικής χρονιάς ανακατεύονταν με νερό και με τον πηλό έφτιαχναν νέες πινακίδες. Αυτός είναι ο λόγος που σώζονται αρχεία μόνο μιας χρονιάς, της χρονιάς που κάηκε το ανάκτορο – η καταστρεπτική φωτιά έψησε τις πινακίδες και τις έσωσε από τον βέβαιο αφανισμό! Ουδέν κακόν αμιγές καλού. . .

[Εάν θέλετε να μεγεθύνετε την πινακίδα, κάνετε ένα ή δυο κλικ πάνω στην εικόνα]

Γιατί όμως η πινακίδα αυτή είναι τόσο σημαντική; Για τρείς λόγους. Πρώτον, μαθαίνουμε την εποχή που πυρπολήθηκαν τα ανάκτορα. Δεύτερον, το έγγραφο περιέχει  πληθώρα πληροφοριών σχετικά με τη μυκηναϊκή θρησκεία. Και, τρίτον,  μαθαίνουμε ότι η τέλεση ανθρωποθυσιών ήταν μια θρησκευτική πρακτική κατά την μυκηναϊκή εποχή, που επιβεβαιώνεται άλλωστε κι από τη μυθολογία. Το θέμα είναι αν ήταν μια συνήθης θρησκευτική πρακτική ή εάν γίνονταν σε έκτακτες καταστάσεις (κινδύνου από εχθρούς ή  από φυσικές καταστροφές).

Tn 316 πίσω πλευρά

Εάν ολοκληρωνόταν η σύνταξη του εγγράφου, θα απαρτιζόταν από έξι παραγράφους. Θα σας εξηγήσω πως συμπεραίνουμε ότι πρόκειται περί έξι παραγράφων. Στο αριστερό μέρος της πίσω πλευράς διακρίνετε δυο μεγάλα συλλαβογράμματα που επαναλαμβάνονται τέσσερις φορές: το pu (σαν λάμδα με μια κάθετη γραμμή στο μέσον της γωνίας) και το ro, ένα σταυρό.  Και τα δυο μαζί αποτελούν τη λέξη pu-ro, Πύλος. Στις τρεις πρώτες περιπτώσεις, μετά τη λέξη Πύλος (pu-ro) ακολουθεί ένα κείμενο – στη  τέταρτη όμως ο γραφέας δεν έγραψε τίποτα – δεν πρόλαβε, τα παράτησε ή δεν είχε τι άλλο να γράψει. Θα τα εξετάσουμε στη συνέχεια όλα αυτά. Στην εμπρός πλευρά, η λέξη Πύλος (pu-ro) έχει γραφεί δυο φορές. Στην επάνω (από το συλλαβόγραμμα pu φαίνεται μόνο το κάτω μέρος) ακολουθεί κείμενο, ενώ στη κάτω, όχι. Επομένως, έχουν γραφεί τέσσερις παράγραφοι, ενώ δύο δεν ολοκληρώθηκαν.

Continue reading

*αμφίβοτος

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα. χριστίνα, καλημέρα

Σήμερα θα ασχοληθούμε με τον αστερίσκο που πρόσθεσα – έπρεπε να τον προσθέσω, όπως θα δούμε – στη λέξη *αμφίβοτος. Ο αστερίσκος αυτός είναι ένα σύμβολο της συγκριτικής, ιστορικής (ινδοευρωπαϊκής) γλωσσολογίας και μας λέει ότι η λέξη που ακολουθεί πιθανόν να υπήρξε αλλά πιθανόν και να μην υπήρξε. Υποθέτουμε ότι μπορεί να υπήρχε κάποτε αλλά δεν έχουμε σαφείς μαρτυρίες. Οι υπό αστερίσκο λέξεις διακρίνονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη υπάγονται λέξεις που είναι αποτέλεσμα της ανασύνθεσης, της ανασυγκρότησης, της αναγωγής σε μια λέξητου μακρινού παρελθόντος. Θα παραθέσω ένα παράδειγμα. Οι παρακάτω λέξεις, ιστορικά και αδιαμφισβήτητα μαρτυρημένες, ναυς (ναFς), navis (λατινική), nauh (αρχ. ινδική), nau (αρχ. ιρλανδική), nor (αρχ. σκανδιναυική), nav- (αρχ. περσική), nav- (αρμενική) και κάποιες άλλες μας επιτρέπουν να διατυπώσουμε την υπόθεση ότι προέρχονται από τη λέξη*nāus, για την οποία όμως δεν έχουμε καμιά μαρτυρία. Το ότι από μια γλώσσα μπορεί να προκύψουν άλλες γλώσσες μας το επιβεβαιώνουν οι ρωμανικές (ιταλική, ισπανική, πορτογαλική, γαλλική και ρουμανική) που προέρχονται από τη λατινική.

Στη δεύτερη κατηγορία, υπάγονται λέξεις που έχουμε μεν γραπτά μνημεία, η ανάγνωσή τους όμως δεν είναι βέβαιη και επομένως δεν μπορεί να υπάρξει μια γενικά αποδεκτή γνώση. Σε αυτή την κατηγορία υπάγεται και η υπό εξέταση λέξη *αμφίβοτος. Τη λέξη αυτή τη διαβάζουμε επτά φορές σε τέσσερις πινακίδες των αρχείων της Πύλου, του διοικητικού κέντρου του μυκηναϊκού βασιλείου της περιοχής.

Continue reading

41. συλλογή Sh

Texts of the class Sh are characterised by the presence of the ideogramm *163 ARM and related formulae, and belong to the group of long, narrow tablets.They are written by a single scribe, and were found in a cluster in the nortwesatern part of the Annex Room 7. Of the labels  found in the same place Wa 731 and 732 may be associated by text or by hand with the Sh tablets.

Sh 733

ΘΩΡΑΚΑΣ  1  me-zo-a2 O  20  me-u-jo-a2 O  10  ko-ru-to  O  4  PA  2

ΘΩΡΑΚΑΣ  1  μέζοhα  ο.  20  μείFjοhα  o.  10  κόρυθος  ο.  4  πα.  2

ΘΩΡΑΚΑΣ· ιδεόγραμμα που παριστάνει θώρακα. Το ιδεόγραμμα απεικονίζει ένα κοντομάνικο χιτώνα και πάνω μια περικεφαλαία. Διαβάζουμε τη λέξη, στον πληθ., στην πινακίδα 736 της προκείμενης συλλογής (to-ra-ke, θώρακες). Με την μορφή θώρηξ, απαντά στην Ιλιάδα , όχι όμως και στην Οδύσσεια. Από το όνομα προέρχεται το κοσμητικό επίθετο θωρηκτής (Ιλ., θωρακοφόρος) και το ρήμα θωρήσσω, -ομαι (Ιλ. και Οδ., οπλίζω, διατάσσω κάποιον να οπλιστεί, οπλίζομαι, παρατάσσομαι).

αριθμός που αναφέρεται στο ιδεόγραμμα που προηγείται (ΘΩΡΑΚΑΣ)

μέζοhα· ονομ. πληθ. ουδετέρου του επιθέτου μέζων, μέζον. Προσδιορίζει την συντομογραφία ο(-πάFορτα) που ακολουθεί.

ο.· συντομογραφία της λέξης o-pa-wo-ta (οπάFορτα) που διαβάζουμε στην πινακίδα 737 της προκείμενης συλλογής. Ο όρος οπάFορτα είναι ονομ. πληθ. του ονόματος οπάFορτον, ουδέτερο του ουσιαστικοποιημἐνου ρηματικού επιθέτου οπάFορτος, παράγωγο του ρήματος *οπαFείρω < οπί (επί) +αFείρω (αείρω) .  Σημαίνει “πρόσθετα κρεμαστά ελάσματα”. Η φράση μέζοhα ο(-πάFορτα) σημαίνει “μεγαλύτερα πρόσθετα κρεμαστά ελάσματα”.

20· αριθμός που αναφέρεται στη συντομογραφία ο(-πάορτα) που προηγείται.

μείFjohα· ονομ. πληθ. ουδετέρου του επιθέτου μείιων, μείιον . Προσδιορίζει την συντομογραφία ο(-πάορτα) που ακολουθεί.

10· αριθμός που αναφέρεται στην συντομογραφία ο(-πάορτα) που προηγείται.

κόρυθος· γεν. ενικού του ονόματος κόρυς (η). Σημαίνει “περικεφαλαία” και απαντά στην Ιλιάδα.

ο.  4·

πα· συντομογραφία της λέξης pa-ra-wa-io (παραFαίω),  ονομ. δυϊκού αριθμού του ονόματος παράFαιον.  Απαντά στην πινακίδα 737 της προκείμενης συλλογής

2 ·

Ένας θώρακας· είκοσι μεγάλα πρόσθετα κρεμαστά ελάσματα (για θώρακα)· δέκα μικρά πρόσθετα κρεμαστά ελάσματα (για θώρακα)· τέσσερα πρόσθετα κρεμαστά ελάσματα για περικεφαλαία· δύο  παραγναθίδες.

Continue reading

3. συλλογή Αc

Texts of the class Ac are characterized by the presence of the ideogramm *100 VIR (ΑΝΔΡΑΣ), and belong to the group of long, narrow tablets. They are distinguished from the Ad texts by their hand and by their repertory of names, which belong to the set of Jn 829. All come from Room 99.

Ac 1272

ΑΝΔΡΑΣ  ]1   o-pe-ro   ΑΝΔΡΑΣ   8  [

possibly from the same tablet as Ac 1273;  probably ]2

ΑΝΔΡΑΣ   1·  ὄφελος    ΑΝΔΡΑΣ   8  [

ΑΝΔΡΑΣ· ιδεόγραμμα που παριστάνει άνδρα. Από τη δομή των άλλων πινακίδων της συλλογής είναι σαφές ότι του ιδεογράμματος προηγείται είτε ο τόπος καταγωγής των ανδρών είτε ένα επίθετο

καταγωγής σε ονομ. πληθ.

ο αριθμός αναφέρεται στο προηγούμενο ιδεόγραμμα.

ὂφελος· ονομ. εν. (τό) και σημαίνει “χρέος” (Ν 236 Ρ 152 Χ 513). Απαντά 26

φορές αλλά πιο συχνά η ακροφωνική βραχυγραφία ο: ὂ(φελος), βλ. ευρ. λέξεων.

ΑΝΔΡΑΣ  8· βλ. πιο πάνω.

(Ο οικισμός χ έδωσε) έναν άνδρα·  οφείλει οχτώ άνδρες.

Continue reading

συλλογή Αa

Aa 60

e-wi-ri-pi-ja  ΓΥΝΑΙΚΑ  16  ko-wa  11  ko-wo  7  DA  1  TA  1

ἘFρίπιαι  ΓΥΝΑΙΚΑ  16  κόρFαι  11  κόρFοι  7  δα.  1  τα.  1

Fρίπιαι· θηλ., ον. πληθ. του επιθ. καταγωγής ἘFρίπιος (ἘFριπία), από τον οικισμό ἜFριπος. Στα αρχεία της Πύλου διαβάζουμε ένα οικισμό με αυτό το όνομα (e-wi-ri-po, Αn 610.6 ) αλλά δεν γνωρίζουμε εάν οι γυναίκες κατάγονται από αυτόν τον ἚFριπο ή κάποιον άλλον εκτός των ορίων της επικράτειας της Πύλου. Δεν  είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε εάν το όνομα (Εύριπος) του γνωστού πορθμού μεταξύ Βοιωτίας και Εύβοιας προέρχεται από αυτή τη λέξη. Δεν μπορούμε όμως να αποκλείσουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μιας και το F μεταξύ φωνήεντος και συμφώνου, όπως είδαμε στην εισαγωγή, μετατράπηκε σε υ.  Στην περίπτωση αυτή, η ετυμολόγηση ευ και (F)ριπή είναι εσφαλμένη (παρετυμολογία): εάν προέρχονταν από αυτές τις λέξεις θα είχαμε *e-u-wi-ri-pi-ja, εκτός εάν πρόκειται, και στις δυο περιπτώσεις,  για αβλεψία του γραφέα.

ΓΥΝΑΙΚΑ· ιδεόγραμμα που παριστάνει γυναίκα.

16· ο αριθμός αναφέρεται στο προηγούμενο ιδεόγραμμα.

κόρFαι· ον. πληθ. του ονόματος κόρFα (ἡ), το κορίτσι. Πρωτοελληνικός τύπος από τον οποίο προέρχονται οι διαλεκτικοί αντἰστοιχοι: κῶρα (δωρ.), κόρα (λεσβ.), κούρη (ιων.), κόρη (αττ.).

11· ο αριθμός αναφέρεται στη προηγούμενη λέξη.

κόρFοι· ον. πληθ. του ονόματος κόρFος (ὀ), το αγόρι. Πρωτοελληνικός τύπος από τον οποίο προέρχονται και οι διαλεκτικοί αντίστοιχοι: κῶρος (δωρ.), κοῦρος (ιων.), κόρος (αττ.).

ο αριθμός αναφέρεται στην προηγούμενη λέξη.

δα.· ακροφωνική βραχυγραφία της λέξης δάμαρ (ὁ), που χρησιμοποιείται ως ιδεόγραμμα.

ο αριθμός αναφέρεται στη προηγούμενη βραχυγραφία.

τα.· ακροφωνική βραχυγραφία της λέξης ταμία* (ἡ), που χρησιμοποιείται ως ιδεόγραμμα. .

ο αριθμός αναφέρεται στη προηγούμενη βραχυγραφία.

(Στη Πύλο βρίσκονται) 16 γυναίκες από τον Εύριπο, 11 κορίτσια, 7 αγόρια·  (μαζί τους) ένας άνδρας επικεφαλής και μια γυναίκα, υπεύθυνη για τη διατροφή τους.

Continue reading

συλλογή Es

Es 644

.1   ko-pe-re-wo  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                    ΣΙΤΑΡΙ  Τ  7

.2   a-re-ku-tu-ru-wo-no  ,  we-te-i-we-te-i                           ΣΙΤΑΡΙ  Τ  9  V  3

.3   se-no  ,  do-so-mo  ,  we-te-i we-te-i                              ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2

.4    o-po-ro-me-no  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                ΣΙΤΑΡΙ  Τ  1[

.5    a3-ki-ra-wo  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                     ΣΙΤΑΡΙ  Τ[

.6    we-da-ne-wo  ,  do-e-ro  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i  ΣΙΤΑΡΙ  Τ  Ι  V  2

.7    wo[-ro-ti-ja-o  ]do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                    ΣΙΤΑΡΙ  Τ 3  V  2

.8    ka-ra-i]  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                           ΣΙΤΑΡΙ          V  3

.9    a-]ne-o  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                           ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V  3

.10    ru-ko-u-ro  do-so-]mo  ,  we-te-i[-we-]te-i [                   ΣΙΤΑΡΙ           ]V[

.11    o-ka            ]  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                  ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V  1

.12    pi-ro-ta-wo  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                      ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V[

.13    ku-da-ma-ro  ,  do-so-mo  ,  we-te-i-we-te-i                     ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2[

cut at bottom;

.1    traces of erasure;

.7    wo[-ro-ti-ja-o: cf. Es 650.7, but Es 728, where wo-ro-ti-ja.

.8    perhaps ka[-ra-i, cf. Es 650.8;

.9    a-]ne-o: cf. Es 650.9

.10   [ru-ko-u-ro]: cf. Es 650  v.1 where ru-ko-wo-ro, and Es 729;

.11   [o-ka]: cf. Es 650  v.2; V 1: perhaps 2 with second stroke accidentally erased, or 1 corrected

from  2.

.1  ΚοπρῆFος  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                           ΣΙΤΑΡΙ  Τ  7

.2  ἈλεκτρυFόνος  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                      ΣΙΤΑΡΙ  Τ  9  V  3

.3  Se-no  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                                   ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2

.4  hΟπλομενός  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                         ΣΙΤΑΡΙ  Τ  1[

.5  Α3 -ki-wa-ro  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                        ΣΙΤΑΡΙ  Τ[

.6  We-da-νῆFος  δοhέλος  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι            ΣΙΤΑΡΙ  Τ  1  V  2

.7  Fροθίαο  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                               ΣΙΤΑΡΙ  Τ  3  V  2

.8  Κa-ra-i  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                                 ΣΙΤΑΡΙ            V  3

.9  Ἀνεhών  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                                ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V  3

.10  Λυκοῦρος  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                             ΣΙΤΑΡΙ            ]V[

.11  hΌχας  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                                   ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V  1

.12  ΦιλόθαFος  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                            ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2  V[

.13  Κu-da-ma-ro  δοσμός  Fέτεhι  Fέτεhι                         ΣΙΤΑΡΙ  Τ  2[

ΚοπρῆFος· γεν. του ανδρ. ον. Κοπρεύς (Kοπρῆος, Ο 639). Από τη λ. κόπρος που ημαίνει και “κοπριά” (Χ 414 Ω 164, 640· ι 329 ρ 297, 306)  και “σταύλος” (Σ 575· κ 411). Στην Ες 646.1 απαντά στην ονομ. (ko-pe-re-u). Σημαίνει είτε “αυτός που καθαρίζει τη κοπριά από το στάβλο” είτε “σταβλίτης, άνθρωπος του στάβλου”.

δοσμός· ονομ. εν. (ὁ) : δο-σμός (δί-δο-μεν, δίδωμι). Δεν απαντά στην αλφ. ελλ. αλλά πρβλ. δεσμός, θε-σμός, δα-σμός (< δα-τ-σμός). Σημαίνει “εισφορά, καταβλητέος φόρος”.

Fέτεhι· <Fέτεσι, ἒτει· δοτ. εν. του  ον. Fέτος, ἒτος. Η έκφραση ἒτει ἒτει ισοδυναμεί με το επιθ. ετήσιος.

ΣΙΤΑΡΙ· ιδεόγραμμα του σιταριού.

Τ  7· ποσότητα (67,2 λ.) που αναφέρεται στο προηγούμενο ιδεόγραμμα.

ἈλεκτρυFόνος· γεν. του ανδρ. ον. ἈλεκτρυFών, Ἀλεκτρυών (Ρ 602) < ἀλέκτωρ, ο πετεινός.

ΣΙΤΑΡΙ  Τ  9 V91,2 λ. σιτάρι.

Continue reading

Τα κρατικά αρχεία της μυκηναϊκής Πύλου | Eισαγωγή

φίλες και φίλοι, γεια σας και χαρά σας

Στις αρχές της άνοιξης του 1189 π.Χ., στη μυκηναϊκή Πύλο βρίσκονταν μια ομάδα είκοσι γυναικών με τα παιδιά τους, δέκα κορίτσια και δέκα αγόρια, που κατάγονταν από την Κνίδο, με επικεφαλής μια γυναίκα και έναν άνδρα, έχοντας στην διάθεσή τους 643,2 λίτρα σιταριού και άλλα τόσα ξηρών σύκων. Εκεί, βρίσκονταν και μια άλλη ομάδα 30 νεαρών ανδρών και 9 αγοριών, γιοι γυναικών που ασχολούνταν με το γνέσιμο του μαλλιού (παρασκευή νήματος). Την ίδια εποχή, στον οικισμό Λουσός, στα ανατολικά της σημερινής Πύλου, βρίσκονταν μια ομάδα 54 γυναικών από τη Μίλητο, με τα παιδιά τους, 54 κορίτσια και 22 αγόρια· επικεφαλής της ομάδας ήταν μια γυναίκα και ένας άνδρας. Τι ήταν αυτές οι ομάδες γυναικών με τα παιδιά τους και ανδρών; Πως βρέθηκαν από τα μικρασιατικά παράλια στη Πύλο; Πως γνωρίζουμε ότι η βασική τους τροφή ήταν το σιτάρι και τα σύκα; Πως μπορούμε και γνωρίζουμε αυτές τις λεπτομέρειες; Πως γνωρίζουμε τι γίνονταν την άνοιξη του 1189 π. Χ. σε ένα οικισμό της μυκηναϊκής Μεσσηνίας;

Continue reading