παθητικότητα, απουσία, καταστροφή, δημιουργία

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σήμερα θα υποστηρίξουμε την άποψη ότι η συνειδητή και συλλογική παθητικότητα είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο που διαθέτουμε κατά την διεξαγωγή του κοινωνικού πολέμου, του πολέμου μεταξύ των Υποτελών Παραγωγών και του Κυρίου. Αν και η Κυριαρχία, η σχέση μεταξύ αυτού που διατάζει και απαγορεύει κι αυτού που υπακούει και εκτελεί δεν περιορίζεται μεταξύ του Κυρίου καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος και των Υποτελών Παραγωγών αλλά αφορά κάθε κοινωνική σχέση, εμείς σήμερα θα εστιάσουμε την προσοχή μας στην κοινωνική, ταξική Κυριαρχία – πολλά όμως από αυτά που θα υποστηρίξουμε ισχύουν για κάθε μορφή Κυριαρχίας.

Η Κυριαρχία παράγει εγγενώς και εμμενώς παθητικότητα,  δεν γίνεται να μην παράγει παθητικότητα.Και όταν απαγορεύει και όταν διατάζει. Όταν απαγορεύει, όταν παράγει υποταγή, μας ορίζει τι να μην κάνουμε – άρα, παράγει παθητικότητα. Η υποταγή, η υπακοή, η πειθαρχία είναι παθητικότητα. Όταν διατάζει, μας λέει τι να κάνουμε. Όταν υπακούουμε και εκτελούμε την διαταγή, υποτασσόμαστε – η διαταγή, όταν εκτελεστεί,  παράγει υποταγή, άρα, παράγει παθητικότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που σε γλωσσικό και γραμματικό επίπεδο η Προστακτική είναι ξαδερφάκι της Υποτακτικής: Ο Κύριος διατάζει τον εργάτη να δουλέψει – αυτό το ‘να δουλέψει’ είναι Υποτακτική, Ή, ο Κύριος λέει στον εργάτη: δούλευε! Αυτό το δούλευε είναι Προστακτική. Η δε διάκριση Ενεργητικής και Παθητικής Φωνής δεν είναι και τόσο σημαντική όσο νομίζουμε! Ο εργάτης παρήγαγε καρέκλες – οι καρέκλες παράχθηκαν από τον εργάτη.

Θα πρέπει λοιπόν να διακρίνουμε μεταξύ της απαγορευτικής παθητικότητας και της προστακτικής παθητικότητας. Αποκαλώ την πρώτη, την υπακοή στην απαγόρευση,  παθητική παθητικότητα και τη δεύτερη, την εκτέλεσηγ της διαταγής, ενεργητική παθητικότητα. Στη διαταγή, στην προσταγή, συνυπάρχει η παθητικότητα (της υποταγής, της υπακοής) και η ενεργητικότητα (της εκτέλεσης της διαταγής) – κια υτός είναι ο λόγος που μας ενδιαφέρει πιο πολύ η διαταγή από την απαγόρευση. Η διαταγή είναι απόπειρα κινητοποίησης του Υποτελούς κι αν υπάρξει υποταγή, έχουμε την πραγμάτωση της κινητοποίησης: ο Υποτελής εργάζεται, πολεμά, ψηφίζει, καταναλώνει, διαμαρτύρεται, πορεύεται, αγανακτεί, ικετεύει, θρηνεί, κλπ. Η υπακοή στην διαταγή, η εκτέλεση της διαταγής είναι ένα σχήμα οξύμωρον, μια εγγενής αντίφαση, ένα μυστήριο – παύει όμως να είναι τέτοιο εάν σκεφτούμε ότι εάν δεν εκτελεστεί η διαταγή η σχέση Κυριαρχίας καταλύεται. Εάν εκτελεστεί, η Κυριαρχία αναπαράγεται. Ο Υποτελής εκτελεί τη διαταγή και έτσι παίρνει ένα μέρος του κοινωνικού πλούτου που παράγει, όσο μικρό κι αν είναι αυτό. Ο Κύριος δεν προσδοκά μόνο την παθητική εκτέλεση της διαταγής αλλά την ενεργητική εκτέλεση της διαταγής. Εάν εκτελούσαμε παθητικά τις διαταγές, τώρα δεν θα υπήρχε ούτε καπιταλισμός ούτε Κυριαρχία. Γιατί όμως εκτελούμε ενεργητικά, με πρωτοβουλία, (όχι όμως με όρεξη και κέφι!) τη διαταγή;  (Γιατί υπάρχει αυτή η αντίθεση μεταξύ λογικής και αισθήματος;) Επειδή είμαστε γλείφτες ή ρουφιάνοι ή εργασιομανείς ή δουλοπρεπείς ή χεσμένοι από το φόβο;

Continue reading

τι θα γίνει εάν (μπορέσουμε να) ζήσουμε χωρίς χρήμα;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο Κύριος μας βάζει το εξής δίλημμα:  ή θα υποταχτείτε, θα υπακούσετε και θα σας τα πάρουμε σχεδόν όλα ή δεν θα υποταχτείτε, θα εξεγερθείτε, θα επαναστατήσετε και θα σας τα πάρουμε όλα. Οφείλετε να επιλέξετε μεταξύ ένδειας, φτώχειας, λιτότητας, εξαθλίωσης και θανάτου.

Το δίλημμα διατυπώνεται καθαρά και ξάστερα. Ο Προβόπουλος και ο Παπαδήμος είναι σαφέστατοι: έάν δεν δεχτείτε να χάσετε πολλά, θα τα χάσετε όλα. Θα γυρίσουμε στη δεκαετία του ’50 και του ’60. Εάν φύγουμε από το εβρό, μέχρι να τυπωθεί το νέο νόμισμα, δυο τρεις μήνες, μπορεί και περισσότερο, θα υπάρξει αντιπραγματισμός, δεν θα υπάρχει χρήμα, θα ανταλάσσουμε ανταλλακτικά με φασολάκια, μαθήματα με τυρί, ηλεκτρικό με πίπες. Τι δράμα!  Πίσω από αυτούς στοιχίζονται όλα τα τσιράκια, όλοι οι λακέδες, όλοι οι ρουφιάνοι του Κυρίου, και πολιτικοί, δεξιοί κι αριστεροί, και  δημοσιογράφοι, και όλοι οι φαιδροί διανοούμενοι,  φονιάδες της ελεύθερης σκέψης, φιλόσοφοι μ’ αρχίδια σαν τον Ράμφο και  τον Γιανναρά, ας πούμε.

Να ποιος είναι ο κίνδυνος, να ποια είναι η απειλή: η έλλειψη χρήματος ισοδυναμεί με θάνατο. Με θάνατο; Τίνος τον θάνατο; Των υποτελών Παραγωγών ή του Κυρίου; Ο Κύριος μας λέει ότι ισοδυναμεί με τον θάνατό μας. Μήπως όμως θέλει να μας πει κάτι άλλο αλλά φοβάται να το πει; Μήπως εννοεί τον δικό Του θάνατο; Μήπως εννοεί δηλαδή τον θάνατο της καπιταλιστικής Κυριαρχίας; Μήπως η επισήμανση του κινδύνου και της διατύπωσης της απειλής της ανυπαρξίας του χρήματος δεν είναι παρά μια καλυμμένη διατύπωση ενός φόβου, ενός εφιάλτη του Κυρίου; Για ποιον εφιάλτη πρόκειται; Πρόκειται για τον εφιάλτη του κομμουνισμού. Ο Κύριος θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να μην μπορέσουμε να ζήσουμε χωρίς χρήμα: θα κλείσει τους χώρους παραγωγής, θα φυλάει με αστυνομία και στρατό τις αποθήκες του κοινωνικού πλούτου, θα ελέγξει τη μεταφορά του πλούτου. Οπότε, το επίδικο αντικείμενο του κοινωνικού πολέμου (‘της ταξικής πάλης’, του ‘επαναστατικού αγώνα’) αλλάζει περιεχόμενο: εμείς θα επιχειρήσουμε να ζήσουμε χωρίς χρήμα, ο Κύριος θα επιχειρησει να καταστρέψει μια τέτοια ικανότητα και δυνατότητα.

Εγώ, εσείς, φίλες και φίλοι, θα δώσετε φασολάκια, εάν είστε αγρότης, και θα πάρετε φάρμακα από τον εργάτη της φαρμακοβιομηχανίας. Θα κάνετε μαθήματα στα παιδιά του μηχανικού που θα σας φτιάξει το αυτοκίνητο αλλά ο Προβόπουλος και ο Παπαδήμος και ο Ράμφος και ο Γιανναράς τι μπορούν να δώσουν; Αυτό είναι το πρόβλημα του Κυρίου! Προστασία; Σωτηρία; Δεν τις χρειαζόμαστε.  Το μόνο που μπορούν να δώσουν είναι ο κώλος τους. Ποιος όμως τους γαμάει; (Κάποιοι θα βρεθούν. . .). Ή να σηκωθούν να φύγουν, να τη κοπανήσουν. Ή να μείνουν και να γίνουν αποδέκτες ελεημοσύνης – έτσι κι αλλιώς ζητιάνοι είναι και ζητιάνοι θα παραμείνουν.

Ο τρόμος του Κυρίου είναι ο εξής: τι θα γίνει εάν ζήσουμε τρεις μήνες, έξι μήνες χωρίς χρήμα; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αυτής της συλλογικής εμπειρίας, αυτού του ακούσιου, αναγκαστικού κοινωνικού πειραματισμού; Ο Κύριος μας διαβεβαιώνει ότι αυτό το χρονικό διάστημα θα αντιμετωπίσουμε το φάσμα του λιμού και του θανάτου. Διότι ο μόνος τρόπος να φας είναι να αγοράσεις φαγητό, ο μόνος τρόπος να έχεις ηλεκτρικό είναι να πληρώσεις το ηλεκτρικό, ο μόνος τρόπος να μετακινηθείς με το λεωφορείο είναι να πληρώσεις εισιτήριο. Δεν μπορεί να διανοηθεί ότι μπορείς να φας, να έχεις ηλεκτρικό, να μετακινείσαι χωρίς χρήμα. Και εγείρονται τα ερώτηματα: όλος αυτός ο πλούτος που βρίσκεται στις αποθήκες τι θα γίνει; Όλα αυτά τα μηχανήματα, τα εργαλεία θα μείνουν αχρησιμοποίητα;

Και το βασικό ερώτημα: θα μπορέσουμε να ζήσουμε χωρίς χρήμα, εάν δεχτούμε ότι όντως υπάρχει το ενδεχόμενο να μην υπάρχει χρήμα για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα; Πως θα ζούμε χωρίς χρήμα;

Continue reading

όρια και κανόνες της αλληλεγγύης (παροχής βοήθειας)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Έχει η ζωή κάποιο νόημα; Κι αν έχει, ποιο είναι αυτό; Πως μπορούμε να το βρούμε;

Μια μέρα, ήμουν έφηβος, καθόμουνα με μια μεγάλη παρέα σε ένα καφενείο της Παλιάς Πεντέλης. Δίπλα μας καθόταν ένας γέρος, πολύ γέρος, ζωντανός γέρος, με τον οποίον η παρέα συχνά συνομιλούσε. Κάποιος από τη παρέα, μεταξύ σοβαρού και πειράγματος, τον ρώτησε: Μιχάλη, τι κατάλαβες από τη ζωή σου; Η απάντηση: Δεν κατάλαβα τίποτα. Τώρα θα καταλάβω.

Θυμάμαι και θα θυμάμαι τα λόγια του, έως ότου έρθει και η δική μου ώρα να καταλάβω. Κάπου-κάπου ακούμε λόγια που χαράζονται ανεξίτηλα μέσα μας, λόγια που μας δείχνουν μια κατεύθυνση, μας δίνουν δουλειά για το σπίτι, λόγια που μας παροτρύνουν να κάνουμε έρευνες. Όλα αυτά τα χρόνια προσπάθησα να γεμίσω με ένα περιεχόμενο αυτό το ΄τώρα θα καταλάβω’. Το γέμιζα, το άδειαζα, το ξαναγέμιζα. Τώρα τελευταία, εδώ και αρκετα χρόνια, εικάζω ότι αυτό που θα καταλάβουμε μόνο μερικώς μπορούμε να το εννοιολογήσουμε, να το περιγράψουμε – κι αυτό λόγω των πεπερασμένων δυνατοτήτων του τεχνητού συστήματος που λέγεται ‘γλώσσα’. Αυτό που θα νιώσουμε δεν μπορεί να το αποδώσει η γλώσσα – και ίσως να μην υπάρχει λόγος. Υπάρχει όμως και κάτι που μπορούμε να το καταλάβουμε και να το κατανοήσουμε. Είναι η μοναξιά του θνήσκοντος ανθρώπου.

Εάν η ζωή έχει κάποιο νόημα, αυτός που μπορεί να μας το πει δεν είναι ο ζωντανός αλλά ο θνήσκων.  Ποια είναι η μοναξιά του θνήσκοντος; Είναι η μοναξιά του αβοήθητου, είναι η μοναξιά αυτού που δεν μπορεί να βοηθηθεί από τους άλλους. Ο θνήσκων δεν μπορεί να πει ‘βοήθησέ με’ – και δεν το λέει, εκτός κι αν εννοεί, βοήθησέ με να πεθάνω. Κι αν μας το ζητήσει, οφείλουμε να βοηθήσουμε. Μπορεί να μας πει, ‘δεν θέλω να πεθάνω’ αλλά δεν μπορεί να μας πει ‘βοηθήστε με να μην πεθάνω’ – εννοώ τους γέρους, μην παρεξηγηθούμε, please. Ουδεμία παροχή βοήθειας, ουδεμία αλληλεγγύη μπροστά στον θάνατο.

(Η μοναξιά και η μοναχικότητα, ως διάρρηξη, ακούσια στην πρώτη περίπτωση, εκούσια στη δεύτερη, της σύνδεσης ατομικότητας και κοινωνίας, είναι εκφάνσεις της νεκροζωντανότητας, είναι εμπειρία θανάτου. Αυτός, αυτή που νώθει μοναξιά, δεν μπορεί να βοηθηθεί, όπως και ο θνήσκων. Στη περίπτωση της μοναξιάς, υπερισχύει η μια πλευρά του κάλλους, η φρίκη – στη περίπτωση της μοναχικότητας, η άλλη, η πραότητα. )

Continue reading

με το δάχτυλο στη σκανδάλη της δημιουργικής ετοιμότητας, καριόλη Κύριε!

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Θα πω για τον καημό μου, για έναν καημό που δεν είναι παράπονο, δεν είναι γκρίνια, δεν είναι διαμαρτυρία, δεν είναι θρηνωδία, δεν μπορεί να είναι τώρα πια, για μένα είναι πολύ αργά, δεν μου επιτρέπεται ούτε να ενθουσιάζομαι ούτε να απογοητεύομαι, ούτε να είμαι αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος, το μόνο που μου επιτρέπεται, καριόλη Κύριε, είναι να μην φοβάμαι, να σε κοιτάζω στα μάτια και να μην μπορείς να αναπνεύσεις, να καίγονται τα πνευμόνια σου, η ματιά μου, η ματιά μας, τα βλέμματά μας θα πέσουν σαν τα μαχαίρια της γκιλοτίνας, νεκροζώντανε Κύριε, και θα αποκεφαλίσουν τον μιασματικό θάνατο της ύπαρξής σου, της αναπνοής σου – θέλουμε να ζήσουμε και δεν μας αφήνετε, καριόλια

θα πω για έναν καημό που είναι πόθος, για έναν καημό που είναι λαχτάρα, που είναι φωτιά που ζεσταίνει, δεν καίει, ζεσταίνει τα κύτταρα, καριόλη Κύριε, η φωτιά των κυττάρων μας θα σε κάψει, καριόλη Κύριε, η φωτιά των κυττάρων μας, αυτή η απειροελάχιστη φωτιά των δισεκατομμυρίων κυττάρων των δισεκατομμυρίων κορμιών – θέλουμε να ζήσουμε και δεν μας αφήνετε, καριόλια

Continue reading

αγάπη, δίκτυα τροφίμων και φαρμάκων, διεύρυνση του κομμουνισμού, κοινωνική επανάσταση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η αρχική σημασία της λέξης ‘αγάπη‘ ήταν ‘πολλή τροφή, πολλά τρόφιμα‘, ενώ η λέξη ‘μίσος‘ προέρχεται από μια ρίζα (μόρφημα) που σημαίνει ‘λίγο, λιγόστεμα, μείωση’ – και μάλλον για τη μείωση της τροφής θα πρόκειται. Επιπλέον, από ρίζες που σημαίνουν ‘μείωση, λιγόστεμα’ προέρχονται και οι λέξεις ΄φθόνος‘ (φθίνω, φθίσις) και λοιμός (ασθένεια, επιδημία) και λιμός (πείνα [ ο-λί-γος]). Με αυτές τις λέξεις θα ασχοληθούμε διεξοδικά στο μέλλον και θα δούμε ότι καταγράφουν μια φάση του ποιμενικού τρόπου παραγωγής, κατά την οποία, όταν υπήρχε πολλή τροφή, υπήρχε αγάπη, όταν υπήρχε ένδεια, υπήρχε φθόνος, μίσος, λοιμός και λιμός.

Σήμερα, υπάρχουν πολλά τρόφιμα αλλά αγάπη δεν υπάρχει – τώρα άλλοι πεθαίνουν από πείνα κι άλλοι από το πολύ φαΐ. Ο Κύριος, ο ένοπλος ζητιάνος, χρησιμοποιεί τα τρόφιμα ως όπλο για να επιβάλει, αναπαράγει και ενισχύει την Κυριαρχία του – άλλοτε για να υποτάξει κι άλλοτε για να εξοντώσει. Κι αυτό πρόκειται να κάνει και στο μέλλον, το κάνει ήδη. Μετά τον έλεγχο των φαρμάκων, επιχειρεί την ολοκλήρωση του ελέγχου των τροφίμων. Και έλεγχος σημαίνει κατ’ αρχήν κατοχή της παραγωγής.

Η αντίφαση αυτή, το να πεθαίνουν οι άνθρωποι εν μέσω βουνών και ποταμών τροφής,  είναι μια μόνο μία πτυχή από τις δεκάδες, εκατοντάδες που συγκροτούν τη βασική αντίφαση της εποχής μας: θα μπορούσαμε όλοι και όλες να έχουμε εξασφαλίσει τη τροφή, όπως και να καλύψουμε όλες τις βασικές μας ανάγκες (στέγη, ενέργεια, μετακίνηση, γνώση, υγεία) – κι όμως είμαστε άστεγοι, πληρώνουμε υπέρογκα ενοίκια, υποσιτιζόμαστε, τρώμε σκουπίδια, μετακινούμαστε σαν τα πρόβατα, καταναλώνουμε πολλά και ακριβά φάρμακα, κλπ. Οι βασικές ανάγκες δεν είναι απεριόριστες και άπειρες – είναι μετρημένα κουκιά. Από κει και πέρα, ας αρχίσει για τον καθένα και την καθεμιά  το άπειρο . . .

Η τροφή και υγεία είναι δυο κομβικής σημασίας προβλήματα και είναι κομβικής διότι η επίλυση όλων των άλλων προϋποθέτει την επίλυση αυτών των δύο. Το ζήτημα τίθεται ως εξής: πως μπορούμε να πάρουμε από τα χέρια του Κυρίου τον έλεγχο των τροφίμων και των φαρμάκων;

Continue reading

κοινωνικά ιατρεία αλληλεγγύης, ανταλλακτικά παζάρια, αποεμπορευματοποίηση, διεύρυνση του κομμουνισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δεν μπορούμε να περιμένουμε ούτε την καπιταλιστική ανάπτυξη, ούτε την κομμουνιστική επανάσταση για να επιλυθούν πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Και δεν μας επιτρέπεται να πιστεύουμε τις υποσχέσεις των υπηρετών πολιτικών του Κυρίου ημών καπιταλιστή της παραγωγής και του χρήματος ότι θα λύσουν τα προβλήματα. Αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, και δεν είναι λίγα, τώρα, σήμερα, από μας τους ίδιους και τις ίδιες, αποτρέπουμε την καπιταλιστική ανάπτυξη, οξύνουμε τη κρίση του κεφαλαίου και του Κράτους, βαθαίνουμε την ύφεση, ξεπερνάμε μερικώς και αποσπασματικά τη δική μας κρίση, τη κρίση της εργασίας, τη κρίση των υποτελών Παραγωγών.

Φίλες και φίλοι, δεν υπάρχουν προσωπικά προβλήματα, υπάρχουν μόνο κοινωνικά προβλήματα. Τα προσωπικά προβλήματα είναι τα κοινωνικά προβλήματα όπως τα βιώνουμε εμείς, κι αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ‘προσωπικό πρόβλημα’ που η λύση του να εναπόκειται στην βούλησή μας να το αντιμετωπίσουμε. Ακόμα και τα υπαρξιακά: το άγχος του θανάτου δεν αντιμετωπίζεται διαβάζοντας βιβλία αλλά δημιουργώντας σχέσεις ελευθερίας και ισότητας, δηλαδή εξάρτησης και αλληλεγγύης.

Ουδέποτε άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία, φίλες και φίλοι, αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα (ως σύνολο κοινωνικών σχηματισμών) τόσα πολλά προβλήματα όσο σήμερα. Κάθε πρόβλημα που δεν επιλύεται γεννά άλλα προβλήματα, κι αυτά άλλα, κοκ. Υπάρχει μια γενεαλογική σχέση μεταξύ των κοινωνικών προβλημάτων: η ανεργία γεννάει κατάθλιψη, η κατάθλιψη  ψυχοφάρμακα, τα ψυχοφάρμακα εξάρτηση και εξαθλίωση, κι όλα αυτά απόγνωση, και να η αυτοκτονία. Αντί να μας εξοντώσει ο Κύριος, μας ωθεί στην αυτοεξόντωση. Η μη επίλυση των προβλημάτων οδηγεί στην καταστροφή της ζωής και της κοινωνίας, στον βιολογικό και κοινωνικό θάνατο.

Οι υπηρέτες του Κυρίου, οι πολιτικοί, είναι προβληματουργοί, η δουλειά τους είναι όχι να επιλύουν προβλήματα αλλά να τα δημιουργούν, να τα διαιωνίζουν, να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να αποτρέπουν την επίλυσή τους ή να τα διαχειρίζονται με γνώμονα την ενίσχυση της Κυριαρχίας τους, της Ισχύος τους. Χωρίς προβλήματα δεν μπορεί να υπάρξει ο Κύριος και τα τσιράκια του: όσο υπάρχουν προβλήματα, μπορεί να εμφανίζεται ως σωτήρας, ως προστάτης, ως νταβατζής – δεν υπάρχει σωτήρας που να μην είναι νταβατζής – ο οποίος μάλιστα θυσιάζεται κιόλας για μας!

Continue reading

κόμβος, κομβικός, κομβικότητα

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ας υποθέσουμε ότι δυο πρόσωπα, ο Α και ο Β,  συνδέονται τηλεφωνικά. Θα υπάρξει μια σύνδεση, ας την πούμε Α-Β. Εάν τα πρόσωπα είναι τρία, θα έχουμε τρεις συνδέσεις: Α-Β, Α-Γ, Β-Γ. Αντί μιας ευθείας γραμμής ΑΒ, θα έχουμε ένα τρίγωνο ΑΒΓ. Εάν τα πρόσωπα είναι τέσσερα, θα έχουμε έξι άπευθείας συνδέσεις. Εάν είναι εννιά τα πρόσώπα θα έχουμε 36 συνδέσεις κλπ. Υπάρχει ένας μαθηματικός τύπος που μας βοηθάει να βρούμε πόσες συνδέσεις θα χρειαστούν για να επικοινωνούν απευθείας οι άνθρωποι – δεν τον θυμάμαι όμως, δεν είμαι ειδικός στις τηλεπικοινωνίες. Μπορείτε να φανταστείτε μια απευθείας σύνδεση ενός εκατομμυρίου ή δέκα ή εκατό; Μια τέτοια σύνδεση είναι μεν δυνατή αλλά είναι παντελώς παράλογη και περιττή.

Αντί να υπάρχουν 36 συνδέσεις μεταξύ εννιά προσώπων, τα πρόσωπα αυτά μπορούν πολύ εύκολα και γρήγορα και άνετα να επικοινωνήσουν μέσω ενός κόμβου, ενός κομβικού σημείου, οπότε απλά απαιτείται η συνδεση του καθενός με ένα κόμβο, δηλαδή εννιά συνδέσεις. Άλλο εννιά κι άλλο 36.

Ο κόμβος σχηματίζεται όταν μια ομάδα επικοινωνεί. Τι γίνεται όμως εάν ένα μέλος της ομάδας α θέλει τα επικοινωνήσει με ένα μέλος της ομάδας β ή της γ ή της χ; Θα επικοινωνήσει μέσω του κόμβου των κόμβων, θα υπάρξει δηλαδή ένα κόμβος που θα συνδέει τους κόμβους. Ας ονομάσουμε αυτόν τον κόμβο, υπερκόμβο. Και μπορεί να υπάρξει ένας κόμβος των υπερκόμβων, κοκ. Πρόκειται για μια κλιμάκωση της σύνδεσης των κόμβων.

Στην απευθείας σύνδεση, τα ατόμα συνδέονται σε ατομική βάση: ο καθένας με όλους τους άλλους ξεχωριστά, ιδιαίτερα. Με την σύνδεση μέσω του κόμβου, επικοινωνούν μέσω ενός απρόσωπου από κοινού χρησιμοποιημένου σημείου, μέσω μιας απρόσωπης κοινοχρησίας. Ο κόμβος λοιπόν είναι μια κοινοχρησία.

Μπορούμε να αντιληφτούμε πόσες πρώτες ύλες, πόση ενέργεια, πόση εργασία, πόσος χρόνος  εξοικονομούνται με την σύνδεση μέσω κόμβου. Κι αυτό οι άνθρωποι δεν το αντιλήφτηκαν τώρα που έφτιαξαν τηλεφωνικές συνδέσεις αλλά πολύ νωρίς, από τη στιγμή που γίναμε άνθρωποι.

Η  απευθείας ή μέσω κόμβου σύνδεση δημιουργεί ένα δίκτυο, το τηλεφωνικό δίκτυο. Όπου υπάρχουν σχέσεις, δηλαδή συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων, εκεί υπάρχει και δίκτυο και κόμβος. Και εάν η κοινωνία είναι το πλέγμα των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων των ανθρώπων με τη φύση και μεταξύ τους, τότε μπορούμε να δούμε την πρώτη ανθρώπινη κοινωνία ως ένα δίκτυο σχέσεων στο οποίο δεν μπορεί να μην υπάρχουν κόμβοι.

Ας αφήσουμε όμως τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες και ας επανέλθουμε στις τωρινές. Κάνω την παρακάτω υπόθεση εργασίας για να διατυπώσω κάποια ερωτήματα, μιας και η δουλειά μας είναι να διατυπώνουμε ερωτήματα. Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σε μια κομμουνιστική κοινωνία: πως θα λειτουργεί το τηλεφωνικό δίκτυο; Με απευθείας σύνδεση ή μέσω κόμβου ή κόμβων; Θα λειτουργεί όπως λειτουργεί σήμερα, στις σημερινές καπιταλιστικές χώρες ή διαφορετικά; Εάν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, πως εξηγείται αυτό; Υπάρχει ουδετερότητα στην τεχνολογία της τηλεφωνικής σύνδεσης; Τι άλλο θα λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο;

Continue reading

Αθήνα, 1960-1980: ‘εάν δεις γυναίκα στο δρόμο χαράματα, ή πουτάνα θα είναι ή δημοσιογράφος’

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Έλεγα χτες, φίλες και φίλοι, ότι οι δημοσιογράφοι είναι καταδικασμένοι να περάσουν στην ανεργία και όσοι εξακολουθήσουν να  εργάζονται, ολοένα και λιγότεροι, θα εργάζονται με λιγότερο μισθό. Με τις απεργίες δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Έθεσα το ερώτημα εάν μπορούν να αντιδράσουν με άλλο τρόπο και υποστήριξα ότι για απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει να δούμε τα πράγματα με μια διαφορετική ματιά.

Οι δημοσιογράφοι είναι εργαζόμενοι σε ιδεολογικούς μηχανισμούς του Κράτους, είτε είναι κρατικοί/δημόσιοι υπάλληλοι είτε ιδιωτικοί. Ο ρόλος των ιδεολογικών μηχανισμών του Κράτους είναι η εμπέδωση της αστικής ιδεολογίας στους υποτελείς υπηκόους. Υπάρχει ένας μικρός αριθμός δημοσιογράφων που έχουν πλήρη συνείδηση του ρόλου τους και κάνουν ό, τι μπορούν για να ξεφύγουν από αυτόν τον ρόλο αλλά η συνείδηση αυτή μου θυμίζει τα λόγια του Λένιν για τα μαθήματα ηθικής σε μπουρδέλο. Το Κράτος αφήνει κάποια περιθώρια άλλης γνώμης αλλά τα εξαλείφει μόλις οι συνθήκες αλλάξουν. Θα θυμάστε την τύχη της τετραμελούς ομάδας του Ιού της Ελευθεροτυπίας. Τον Ιό τον φίμωσαν, αν και οι συντάκτες του συνέχισαν να εργάζονται στην εφημερίδα. Η στάση αυτή είναι ενδεικτική της αυτοκτονικής πολιτικής των ιδιοκτητών και διευθυντών και συμβούλων έκδοσης των εφημερίδων: προκειμένου να περικόψουμε το κόστος, ρίχνουμε την ποιότητα της εφημερίδας, αλλοιώνουμε τον χαρακτήρα της. Από τη φύση της, μια προοδευτική εφημερίδα είναι μια αντιφατική κατάσταση: ιδεολογικός μηχανισμός του Κράτους από τη μια, αποκάλυψη των πράξεων του Κράτους και του Κυρίου από την άλλη. Δαγκώνουν το χέρι που τους ταΐζει. Όπως συμβαίνει σε κάθε αντίφαση, κάποια πλευρά είναι ισχυρότερη: εάν δεν σε ταΐσει, δεν θα μπορέσεις να τον δαγκώσεις. Και αρχίζεις και τον γλείφεις. Μέσα στα πλαίσια αυτής της αντίφασης, βρέθηκε  χώρος να υπάρξει ένας μικρός αριθμός δημοσιογράφων που δεν κωλώνει. Εάν εξαιρέσουμε όμως αυτόν τον μικρό αριθμό, όλοι  οι  άλλοι έχουν συνδέσει την τύχη τους με τη τύχη της εφημερίδας και, άρα, με την τύχη του καπιταλισμού. Θέλω να πω ότι είναι από τη φύση τους συντηρητικοί, είναι μέρος του κόσμου που φεύγει, είναι μέρος της Κυριαρχίας, στρατεύονται πίσω από τον Κύριο με σκοπό να επιβάλουν την αποβλάκωση και την αποχαύνωση και να αποκρύψουν οργανωμένα και συνειδητά τις δυνατότητες της εποχής μας. Αυτό είναι το κομβικό σημείο του ζητήματος όπως θα δούμε παρακάτω.

Continue reading

το τέλος του φοιτητικού κινήματος: τα Πανεπιστήμιά τους, τα Πανεπιστήμιά μας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο Παύλος θα κλείσει τα 8 σε κάνα δυο μήνες και η Αποστολία τα 6. Αναρωτιέμαι καμιά φορά: Θα πάνε στο Πανεπιστήμιο; Δεν θα πάνε. Με αυτή τη διαπίστωση θα καταπιαστώ σήμερα – και με τα παρακάτω ερωτήματα.

Πως θα είναι τα Πανεπιστήμια σε δέκα-δώδεκα χρόνια, το 2022 ή το 2024; Πως θα είναι η κοινωνία, ο κόσμος, οι υποτελείς Παραγωγοί, η δημοκρατία;

Πριν αρχίσω να εκθέτω τις σκέψεις μου, θα σας αφηγηθώ ένα κουρδικό παραμύθι.

Μια φορά κι ένα καιρό, ένας μεγάλος λύκος κατέβαινε σε ένα χωριό και έτρωγε τα πρόβατα των βοσκών. Οι βοσκοί είχαν απογοητευτεί. Μια μέρα, μαζεύτηκαν και αποφάσισαν να τον σκοτώσουν. Πήραν τα όπλα, πήγαν στο δάσος και τον βρήκαν. Σήκωσαν τα όπλα να πυροβολήσουν, ένας γέρος βοσκός όμως τους σταμάτησε. Κατέβηκε από το άλογο, πήγε προς το λύκο κρατώντας στα χέρια του ένα μεγάλο κομμάτι κρέας και του το έδωσε να το φάει. Τι κάνεις; διαμαρτυρήθηκαν οι βοσκοί. Ήρθαμε να τον σκοτώσουμε, όχι να τον ταΐσουμε! Καθώς όμως ο λύκος έτρωγε το κρέας,  ο γέρος του φόρεσε στο λαιμό ένα μεγάλο κουδούνι. Πάμε να φύγουμε, τους είπε, αυτό ήταν.

Κι έφυγαν. Από τότε, μόλις οι βοσκοί άκουγαν τη κουδούνα έπαιρναν τα όπλα και μαζί με τα σκυλιά έδιωχναν τον λύκο. Και η ελαφίνα το άκουγε, και ο λαγός, κι όλα τα ζώα του δάσους. Κι έτσι, ο λύκος με τη κουδούνα στο λαιμό πέθανε από τη πείνα, πέφτοντας από ένα ψηλό βράχο.

Continue reading

κάτω η δικτατορία της μπιτζάμας και του νυχτικού! ζήτω η γύμνια!

φίλες και φίλοι, γεια σας και χαρά σας

Μιχάλη, από το στόμα σου και στης φύσης το αυτί! Έριξε χτες το βράδυ μια τρίωρη ποτιστική βροχή, ό,τι πρέπει! Δε σκέφτομαι τον εαυτό μου αλλά τους χιλιάδες αγρότες εδώ πέρα που έπρεπε να ξανασπείρουν τα εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα με σιτάρι. Καταλαβαίνεις τον επιπλέον  κόπο και το επιπλέον κόστος σε σπόρο και πετρέλαιο. Ως αντίδωρο, σου αφιερώνω το σημερινό σημείωμα.

Γιατί, φίλες και φίλοι, κοιμόμαστε με ρούχα και όχι γυμνοί και γυμνές;  Συνήθεια; Σεμνοτυφία; Και τα δυο; Ό,τι και να είναι, είναι ανθυγιεινό. Ή μήπως δεν είναι; Ως συνήθεια, σεμνοτυφία και νοσηρότητα, είναι ένα θέμα που σχετίζετια με την επανάσταση και τον κομμουνισμό και από αυτήν την έποψη θα το προσεγγίσουμε. Κάποιος, κάποια ίσως μας πει: τι θα γίνει, εάν κοιμόμαστε όλοι γυμνοί; Οι επιχειρήσεις που ράβουν πιτζάμες και νυχτικά δε θα κλείσουν; Δεν θα παράγεται λιγότερο ύφασμα; ΔΕ θα μειωθούν οι μεταφορές; Δε θα μείνουν άνεργοι χιλιάδες εργαζόμενοι; Δεν θα οξυνθεί η κρίση του καπιταλισμού;

Πετάμε τις μπιτζάμες και τα νυχτικά επειδή είναι θέμα υγείας, κατ’ αρχήν. Τώρα, εάν όλες αυτές οι επιφυλάξεις είναι οι συνέπειες της βελτίωσης της υγείας μας, τότε, ναι, να οξυνθεί η κρίση του καπιταλισμού, να αυξηθεί ο αριθμός των ανέργων – για να εργαζόμαστε όλοι και όλες ακόμα λιγότερο.

Ως σπουδαιογελοίος, μιλάω πάρα πολύ σοβαρά. Και μιλάω σοβαρά διότι θίγω ένα πολύ σπουδαίο ζήτημα, αυτό της υγείας. Εάν νομίζετε ότι είναι στο χέρι μας να είμαστε υγιείς, θα διαφωνήσω μαζί σας. Καπιταλισμός και υγεία είναι ασύμβατα. Μια ματιά στις επαγγελματικές ασθένειες θα πείσει και τον πιο δύσπιστο. Ο τρόπος που εργαζόμαστε, τρώμε, μετακινούμαστε, ξεκουραζόμαστε, διασκεδάζουμε, σχετιζόμαστε, γαμιόμαστε και κοιμόμαστε είναι απαράδεκτος, λίαν επιεικώς. Επανάσταση και κομμουνισμός που δεν φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της υγείας είναι για τα σκουπίδια. Και βέβαια δε θα πέσει ο καπιταλισμός εάν κοιμόμαστε γυμνοί. Ποιος τον γαμεί τον καπιταλισμό, σε τελική ανάλυση; Από την άλλη όμως δεν μπορώ να μη δεχτώ ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να βελτιώσουμε την υγεία μας. Βλέπω Δεκέμβρη μήνα να αγοράζουν ντομάτες και εξαγριώνομαι! Στον πρώτο όροφο με το ασανσέρ, έφηβοι και νέοι! Στο καφενείο, 200 μέτρα πιο κάτω από το σπίτι, με το αυτοκίνητο! Τα καλλυντικά με το κιλό, μέρα νύχτα!

Continue reading