η αντιστροφή της εξάρτησης, η επανάσταση, η τροφή και η μαζική εγκατάλειψη των πόλεων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορώ να γνωρίζω τι φάγατε και ήπιατε χτες, τι θα φάτε και τι θα πιείτε σήμερα. Γνωρίζω όμως ότι αυτό που τρώμε και πίνουμε  δεν το έχουμε παραγάγει εμείς – αυτό είναι βέβαιο. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε εξαρτημένοι από αυτούς που την παράγουν. Ποιοι την παράγουν;  Πόσοι είναι, πώς την παράγουν; Θα αποκλείατε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την τροφή ως μέσον καταστολής, ελέγχου, πειθάρχησης και εξόντωσης του ολοένα και μειωνόμενου αριθμού των εργαζομένων και του διαρκώς αυξανόμενου άεργου πλήθους; Το κομβικό ερώτημα όμως είναι άλλο: τι υποστηρίζουν όσοι ονειρεύονται και περιμένουν μια επανάσταση, την τροφή θα την παράγει ένας μικρός αριθμός παραγωγών ή θα την παράγουμε όλοι και όλες;

ΟΣΟΙ υποστηρίζουν ότι η επανάσταση θα γίνει στις πόλεις από τους κατοίκους της, αυτό είναι το ένα  μοντελάκι, αφού εκεί έχει συγκεντρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι αναγκασμένοι να παραδεχτούν ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της τροφής θα παράγεται εκτός της πόλης από ένα μικρό αριθμό παραγωγών –  αυτό που γίνεται σήμερα. Μπορεί μια πόλη να είναι αυτάρκης ως προς την τροφή της; Ναι, εάν γκρεμιστούν τα 4/5 των κτιρίων και καλλιεργηθεί το έδαφος που θα απελευθερωθεί –  ειδάλλως η αυτάρκεια των πόλεων σε τροφή είναι μια αυταπάτη. Όσοι υποστηρίζουν ότι η τροφή πρέπει (ή θα) να παράγεται από όλους και όλες, δέχονται ότι η  επανάσταση θα πάρει τη μορφή της μαζικής εγκατάλειψης των πόλεων. Εάν με το πρώτο μοντελάκι (εξεγέρσεις και επανάσταση στις πόλεις, αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριζόμενες) δεν αλλάζει και τίποτα, ως προς την παραγωγή της τροφής, το δεύτερο είναι γνήσια επαναστατικό, είναι μια ολική και ριζική απόρριψη του παρόντος: δραστική μείωση των απαιτούμενων ποσοτήτων της ενέργειας για την παραγωγή της τροφής, μείωση μεταφορών, μείωση χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Όμως, και τα δύο μοντελάκια της αναμενόμενης και προσδοκώμενης επανάστασης στην εποχή μας έχουν από μία κομβική αθεράπευτη αδυναμία.

Continue reading

στη γύρα και πάλι! ζωή σημαίνει αλλαγή, αλλαγή σημαίνει ζωή!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΉΡΘΑ στα ίσια μου (μετά από δύο μήνες σωματικής, διανοητικής  και ψυχικής ταλαιπωρίας), νιώθω και πάλι δέντρο με ρίζες βαθιές, είμαι έτοιμος να βγω και πάλι στη γύρα, στα εξήντα πέντε μου, να συνεχίσω το ταξίδι της αναζήτησης της γνώσης, της δημιουργίας, της καλής παρέας, της συνεργασίας, της εποικοδομητικής σύγκρουσης.  Η αποστολή μου στην Καστανούσσα τελείωσε,  ο κύκλος της οικογένειας έκλεισε:  ο Παύλος φοιτητής –  και ερωτευμένος, το αλάνι η Αποστολία τελείωσε το Λύκειο, την  έκανε για Σαλονίκη μεριά, δουλεύει  σερβιτόρα σε καλό ρεστωράν και σε δυο χρονάκια θα την κάνει προς Ευρώπη, της Σαλονίκης, η Τασούλα βρήκε την αδελφή ψυχή της, ένα πολύ καλό παιδί, συνταξιούχος με πολύ καλή σύνταξη, φουλ ερωτευμένη, πολύ χαρούμενη, πολύ ευτυχισμένη, ελεύθερη.  Η Καστανούσσα θα συνεχίσει να είναι ο τόπος μου και το σπίτι μου, θα έρχομαι που και που για να φροντίζω το σπίτι, να ξεκουράζομαι, να γράφω, να διαβάζω, να περπατάω στο βουνό –  μόνος, με φίλους, με φίλες, με φίλη. . . Continue reading

εδώ είμαι, χάλια είμαι, καλά είμαι, οι φίλες μου και οι φίλοι μου θα με βοηθήσουν (γι’ άλλη μια φορά)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΡΧΕΣ του περασμένου Δεκέμβρη αποφάσισα να ολοκληρώσω ένα από τα πολλά βιβλία που γράφω, και να συνεχίσω μετά με άλλα. Αφοσιώθηκα σε αυτό και έγραφα μόνο γι΄ αυτό –  τριακόσιες σελίδες είναι ήδη έτοιμες. Άρχισα με το θέμα που μελετώ πολλές δεκαετίες και γνωρίζω καλύτερα – είναι μία από τις μεγάλες μου διανοητικές αγάπες. Ο τίτλος του βιβλίου: ΑΔΡΟΜΕΡΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Μιας, όχι της  –  περί (ιστορικής)  αφήγησης πρόκειται, άρα, αφού είναι ιστορική, είναι αδύνατον να μην επεισέρχεται ο προσωπικός, υποκειμενικός παράγοντας, η ερμηνεία. Αναδεικνύω πολλές και κομβικές πτυχές της αρχαίας ελληνικής  ιστορίας (2200 – 400 π. Χ.) που δεν έχουν εντοπιστεί, παρατηρηθεί, μελετηθεί και κατανοηθεί,  την εντάσσω και την συνδέω με την (μέχρι τότε) παγκόσμια ιστορία και είναι ένας συνδυασμός οικονομικής, κοινωνικής, πολιτισμικής  και πολιτικής ιστορίας –  δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. ‘Ημουν βέβαιος ότι μέχρι το φθινόπωρο θα το είχα τελειώσει, θα το είχα ξανακοιτάξει, θα το είχα στείλει σε φίλους και φίλες να το διαβάσουν και να μου κάνουν υποδείξεις, και μετά θα το έστελνα σε τρεις ιστορικούς, ακαδημαϊκούς, ο ένας είναι υπεύθυνος ιστορικής σειράς σε πολύ γνωστό εκδοτικό οίκο (ΠΕΚ).  Τη ζωή μας όμως δεν μπορούμε να τη σκηνοθετήσουμε, η ζωή μας αλλάζει χωρίς να το θέλουμε  και μας αλλάζει πάντα προς ένα ανώτερο επίπεδο. Μόνο που αλλαγή χωρίς μεγάλο πόνο, αφόρητο πόνο, δεν γίνεται.

Continue reading

από 2,5% ΣΥΡΙΖΑ και ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ στις επόμενες εθνικές εκλογές (Ιουνιος 2027);

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ μπούμε σήμερα στο μυαλό των βουλευτών και εξωκοινοβουλευτικών στελεχών, πρώην βουλευτών, που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και συγκρότησαν ένα νέο κόμμα, για να δούμε πώς σκέφτονται, τι σχεδιάζουν και τι προσδοκούν. Θα αναρωτηθείτε βέβαια εάν μπορούμε να μπούμε –  και βέβαια μπορούμε! Επέλεξαν τον τίτλο ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ και έμβλημα ένα αφηρημένο σχήμα ανθρώπου που εκτείνει το πόδι του προς τα μπροστά, το δεξιό μάλλον, για να περπατήσει, μάλλον για να διαδηλώσει. Είχε προταθεί ένας άλλος τίτλος, ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, οπότε βρέθηκαν αντιμέτωποι με το δίλημμα, “μπροστά” ή “νέα”; Επιλέχθηκε το “νέα”: γιατί, φίλες και φίλοι; Η επιλογή αυτή δεν μας λέει πολλά για το πώς σκέφτονται, τι σχεδιάζουν και το προσδοκούν; Πολλά! Το “μπροστά” ενσωματώθηκε στο έμβλημα, στο προτεινόμενο πόδι και στην υπόσχεση των αγώνων με μπροστάρισσα την ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ.

Continue reading

η διαδικασία γένεσης της κλιτικής γλώσσας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο, πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω στο παρελθόν, και θα βρεθούμε σε μια κοινωνία στην οποία οι ομιλητές συμβάλλουν, χωρίς να το θέλουν και να το επιδιώκουν, χωρίς να το συνειδητοποιούν, στη γένεση της κλίσης, στη διαδικασία δημιουργίας μιας κλιτικής γλώσσας, από την οποία προέρχεται και η αρχαία ελληνική. Πριν το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να σημειώσουμε μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια: από τις 7.000 γλώσσες που μιλιούνται σήμερα (όλοι οι αριθμώ που θα παραθέσω είναι κατά προσέγγιση), και οι οποίες κατατάσσονται σε 150 γλωσσικές οικογένειες (σύμφωνα με Ethnologue  (www.ethnologue.com),   μόνο δύο γλωσσικές οικογένειες περιλαμβάνουν γλώσσες που είναι κλιτικές: η ινδοευρωπαϊκή και η Αφροσιατική, υποοικογένεια της οποίας είναι η Σημιτική, κυρίως η Αραβική και η Εβραϊκή . Οι κλιτικές γλώσσες είναι ελάχιστες. Κάτι ακόμα σημαντικότερο: οι ομιλητές των κλιτικών γλωσσών είναι απόγονοι ποιμένων. Η δημιουργία της κλιτικής γλώσσας εκτυλίχθηκε σε ποιμενικές κοινωνίες –  στις δυτικές ευρασιατικές στέπες  και στις ερήμους και ημιερημικές περιοχές της Αραβικής χερσονήσου, της Μεσσοποταμίας και της Εγγής Ανατολής. Θα αντιλαμβανεστε ότι αναπόφευκτα βρισκόμαστε αντιμέτωποι  με το εξής ερώτημα: πώς συνέβαλε η ποιμενική κοινωνία στη γένεση της κλίσης, στη διαδικασία σχηματισμού των κλιτικών γλωσσών; Και με ένα άλλο: πώς ήταν η γλώσσα από την οποία προήλθε η κλίση και ο νέος τύπος της κλιτικής γλώσσας;

Continue reading

γιατί προτιμούσαν να αγοράζουν δούλους και να μην γεννούν και ανατρέφουν περισσότερα παιδιά; (αρχαία ελληνική κοινωνία και δουλεία)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΤΕ, από ποιους και γιατί άρχισε η χρησιμοποίηση των δούλων στην οικονομία και την κοινωνία της αρχαίας Ελλάδας; Γιατί το 800 π. Χ. η χρήση των δούλων ήταν περιορισμένη, γιατί ήταν οι δούλες πολύ περσισσότερες από τους άνδρες, και το 450 δεν υπήρχε οικογένεια που να μην έχει τουλάχιστον ένα δούλο και οι άνδρες δούλοι να είναι περισσότεροι από τις γυναίκες;   Γιατί από το 700 π. Χ. μέχρι την εποχή του Αριστοτέλη και του Δημοσθένη, τέλη του 4ου αιώνα π. Χ., επεκτείνεται συνεχώς η εργασία των δούλων (ανδρών) και αυξάνεται ο αριθμός τους; Μας επιτρέπεται να μιλάμε για δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής στην αρχαία ελληνική κοινωνία; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα που οφείλουμε να απαντήσουμε όταν ασχολούμαστε με το ζήτημα της δουλείας στην αρχαία ελληνική κοινωνία. Όλα αυτά τα ερωτήματα συμπυκνώνονται στο ερώτημα του τίτλου του σημερινού κειμένου.

Continue reading

αν μπορούσαν θα τον κατεδάφιζαν και τώρα δεν θα υπήρχε ούτε Παρθενώνας ούτε Ελγίνεια

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΑ υλικά κατάλοιπα (ερείπια) από μάρμαρο που έχουν διασωθεί από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό είναι ελάχιστα, είναι ένα πάρα πολύ μικρό μέρος του υλικού πολιτισμού των αρχαίων ελληνικών πόλεων των πρώτων χριστιανικών αιώνων. Ο υλικός αυτός πολιτισμός περιλαμβάνει ναούς, θησαυρούς (θησαυροφυλάκια, χώροι τοποθέτησης και φύλαξης πολύτιμων αναθημάτων), ταφικά μνημεία (κυρίως επιτύμβιες ενεπίγραφες στήλες και ανάγλυφες παραστάσεις), επιγραφές, αγάλματα, θέατρα, γυμνάσια (γυμναστήρια) και μερικώς στάδια και τείχη. Γιατί έχουν διασωθεί ελάχιστα; Μήπως τα έφθειρε ο αέρας και το νερό με το πέρασμα του χρόνου; Όχι, το μάρμαρο είναι πολύ σκληρό και ανθεκτικό δομικό υλικό. Άλλη είναι η απάντηση. Ένα πολύ μικρό μέρος από αυτά, όχι μόνο αγάλματα, επιγραφές και επιτύμβιες και αναθηματικές στήλες αλλά και θέατρα και πόλεις ολόκληρες επιχωματώθηκαν, για πολλούς και διαφόρους λόγους, και τώρα, εδώ και πάνω από δύο αιώνες δηλαδή,  η αρχαιολογική σκαπάνη τα φέρνει στην επιφάνεια και στο φως της δημοσιότητας. Έχουν διασωθεί κάποιοι, ελάχιστοι, μεγάλοι ναοί, με ποικίλους βαθμούς καταστροφής και φθοράς, κυρίως λόγω σεισμών. Τι έγιναν όλα τα άλλα  μαρμάρινα μνημεία, τον αριθμό των οποίων δεν μπορούμε να φανταστούμε; Ήταν πάρα πολλά, αναρίθμητα! Έγιναν ασβέστης και οικοδομικά υλικά, από το 300 μ. Χ. μέχρι το 1850 μ. Χ.

Continue reading

ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο (adham), ο άνθρωπος έπλασε την Aitana Lopez

“και είπεν ο Θεός· ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’  εικόνα ημετέραν και καθ΄ ομοίωσιν . . . και  εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον, κατ΄εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν.”

Γένεσις Α 26-27

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ 6.027 χρόνια, στις 23 Οκτωβρίου του 4004 π. Χ., ημέρα Κυριακή, ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο, τον άντρα Adham (Αδάμ, χωμάτινος, γήινος) και από αυτόν  τη γυναίκα Hawwah (Εύα, ζωντανή)· πριν λίγες μέρες ο άνθρωπος έπλασε την Aitona Lopez. Ο Θεός πήρε χώμα και νερό, έκανε πηλό, έφτιαξε ένα άγαλμα –  με πέος –  φύσηξε στο πρόσωπό του και το άγαλμα ζωντάνεψε. Κι άρχισε να μιλάει εβραϊκά, όπως και ο Θεός. Ο Θεός μιλούσε μια γλώσσα, τα εβραϊκά, διότι δεν υπήρχαν άλλες γλώσσες –  πώς να υπάρχουν αφού δεν υπήρχαν άνθρωποι; Ο πρώτος άνθρωπος ήταν άντρας και ήταν νέος –  γύρω στα 20-25, ο Θεός δεν έπλασε βρέφος ούτε γέρο. Μετά έπλασε και την Εύα, η οποία κι αυτή μιλούσε εβραϊκά,  και οι δύο πρωτόπλαστοι ζούσαν γυμνοί μέσα στον Παράδεισο, τρώγοντας φρούτα και λαχανικά, χωρίς να δουλεύουν και να μοχθούν. Πριν λίγες μέρες ο άνθρωπος με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης έπλασε την Aitαna Lopez, νεαρή γυναίκα με προσωπικότητα,  25 ετών, όσο και ο Αδάμ, εντυπωσιακής ομορφιάς,  με γνώμονα αυτό που αρέσει περισσότερο στην κοινωνία. Είναι ισχυρή και αποφασιστική γυναίκα, παθιασμένη Σκορπιός, αγαπά τα βιντεοπαιχνίδια και τη γυμναστική. Μιλάει Ισπανικά, είναι φωτομοντέλο, έχει 127.000 ακολούθους στο Ίνσταγκραμ  και κερδίζει 10.000 ευρά τον μήνα. Σήμερα θα συγκρίνουμε αυτές τις δύο δημιουργίες ανθρώπων και θα διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα που θα προκληθούν από αυτή τη σύγκριση. Θα τολμήσω να εκθέσω τις δικές μου απαντήσεις –  εσείς σκεφτείτε τις δικές σας κι αν θέλετε τις εκθέτετε κιόλας.

Continue reading

η (ακρο)δεξιά και η αριστερή διαχείριση του αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και του καπιταλισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η συνήθης μέχρι τώρα, εδώ και πολλές δεκαετίες, εναλλαγή δεξιού και αριστερού συντονισμού του κράτους, ήτοι της διαχείρισης από το κράτος των πολλών και ποικίλων προβλημάτων που προκαλεί η καπιταλιστική οικονομία και τεχνολογία, θα συνεχιστεί κατά τρόπο ομαλό και στο μέλλον. Η προσεχής δεκαετία θα είναι δεκαετία της Ακροδεξιάς, όχι της Δεξιάς –  ή της στενής συνεργασίας τους. Η Δεξιά θα μετατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά προς την Ακροδεξιά, η Ακροδεξιά με τη σειρά της θα ξεδοντιάζεται εκουσίως και θα βάζει νερό στο κρασί της –  μόνο και μόνο για να αποφευχθεί η όξυνση και η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου, του δαίμονα της (Ακρο)Δεξιάς και εφιάλτη της κυβερνητικής Αριστεράς. Μετά την παρέλευση της δεκαετίας, λίγο πριν λίγο μετά, και μετά την αναπόφευκτη αποτυχία της Ακροδεξιάς, θα έρθει η σειρά της Αριστεράς, της κυβερνητικής,  να αναλάβει τον συντονισμό του κράτους, αντικείμενο του οποίου είναι η διαχείριση του δομικού αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και καπιταλισμού, με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading

από το εξισωτικό και ισότιμο Pingliangtai στο αναρχικό και αυτόνομο Λονδίνο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ 1979 ανακαλύφθηκαν στην κεντρική Κίνα,  στην επαρχία Henan, στη θέση Pingliangtai, τα ερείπια μιας νεολιθικής αγροτικής κοινότητας του 2300 π. Χ. Αυτές τις μέρες δημοσιεύτηκαν κάποια από τα αποτελέσματα των ανασκαφικών ερευνών και τράβηξαν την προσοχή όχι μόνο  αρχαιολόγων και ιστορικών αλλά και πολιτικών φιλοσόφων. Ο Αλέξανδρος Σχισμένος έκανε ένα σχόλιο στο fb, το οποίο παραθέτω για να το σχολιάσω –  περιέχει πολλές ανακρίβειες, υπερβολές και αυθαίρετες ερμηνείες:

Η αξιοσημείωτη ανακάλυψη στο Pingliangtai, μια περιφραγμένη τοποθεσία 4.200 ετών στην Κίνα, αμφισβητεί τις παραδοσιακές αρχαιολογικές πεποιθήσεις σχετικά με τις κοινωνικές δομές και την τεχνολογία. Οι ερευνητές αποκάλυψαν ένα προηγμένο κεραμικό σύστημα αποχέτευσης, που διαθέτει διασυνδεδεμένους σωλήνες, το οποίο είναι το αρχαιότερο του είδους του στην Κίνα. Το σύστημα αυτό σχεδιάστηκε για να διαχειρίζεται τα νερά των μουσώνων, ένα κοινωνικό επίτευγμα μηχανικής και σχεδιασμού χωρίς συγκεντρωτική εξουσία.
Σε αντίθεση με πόλεις που παρουσιάζουν σαφή κοινωνική διαστρωμάτωση, η Pingliangtai παρουσιάζει ομοιομορφία στις κατοικίες, υποδεικνύοντας μια εξισωτική και ισότιμη κοινωνία. Η ανακάλυψη αυτή ανατρέπει την ευρέως διαδεδομένη υδραυλική υπόθεση Wittfogel, ότι μόνο ιεραρχικές κοινωνίες με κεντρική εξουσία θα μπορούσαν να οργανώσουν και να εκτελέσουν τόσο πολύπλοκα έργα.

Continue reading