Ιανουάριος 2017

There were 12 posts published in Ιανουάριος 2017 (this is page 1 of 2).

πολιτικό double bind: η παρότρυνση για κινητοποιήσεις ως τρόπος ακύρωσης του κοινωνικού πολέμου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΡΩΤΑΕΙ μια μάνα το παιδί της: Γιαννάκη, θέλεις να πιεις το γαλατάκι σου; Ο Γιαννάκης απαντά: Όχι, μαμά, δεν το θέλω. Η μαμά ξαναρωτάει με ύφος επιτιμητικό, απειλητικό, εκφοβιστικό: Γιαννάκη! Θέέέλεις να πιεις το γαλατάκι σου; Εδώ αρχίζει η διαδικασίας της σχιζοφρένειας, η δημιουργία ενός άλλου κόσμου, στο οποίο αποσύρεται ο Γιαννάκης, γιατί αυτός ο κόσμος είναι για τα μπάζα. Όταν, καλή μου μανούλα με ρωτάς, εάν θέλω να πιω το γαλατάκι μου, τότε αποδέχεσαι την ελευθερία μου να απαντήσω ναι ή όχι. Αφού εγώ απαντώ όχι, εσύ γιατί με ξαναρωτάς; Με ξαναρωτάς διότι απλούστατα δεν αποδέχεσαι την ελευθερία μου. Δεν γνωρίζεις, μανούλα, ότι μια φορά μιλάμε. Οπότε, και την αποδέχεσαι και δεν την αποδέχεσαι, μου στέλνεις αντιφατικό μήνυμα, το οποίο δεν μπορώ να διαχειριστώ και αποσύρομαι σε έναν άλλο κόσμο. Η ταυτόχρονη και αποδοχή και μη αποδοχή της ελευθερίας του άλλου, λέγεται double bind, διπλοδέσιμο, διπλός δεσμός. Δεν μπορείς να ξεφύγεις με τίποτα. Μανάδες καταστολής.

ΤO double bind, φίλες και φίλοι, είναι πολύ διαδεδομένο στις σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών, μεταξύ παιδιών, τα οποία μιμούνται τους γονείς, και βέβαια μεταξύ των ενηλίκων. Σε αποκαλώ βλάκα και αμέσως μετά συμπληρώνω, έλα μωρέ, πλάκα κάνω!

Continue reading →

όταν πήγα στο Παρίσι, Δεκέμβρης, 1958

Γεννήθηκα στους Πετράδες, στο σπίτι, το 1959, Ιανουάριο, στις 18, Τετάρτη, σε λίγο θα νύχτωνε. Ο πατέρας μου εκείνη την ώρα θα σχόλαγε από το ανθρακωρυχείο, στη Κίρκη, έξω από την Αλεξανδρούπολη. Κάρβουνο για τα τρένα, τους καρβουνιάρηδες. Οι τοίχοι του δωματίου ήταν αλειμμένοι με κοπριά αγελαδίσια, και το πάτωμα επίσης. Από μια πόρτα μπαίναμε στο σταύλο· όταν οι αγελάδες κατουρούσανε, τις ακούγαμε. Τις ακούγαμε κι όταν μουγκάνιζαν, όταν πεινούσαν, όταν διψούσαν, όταν γεννούσαν. Κάθε φορά που ανοίγαμε την πόρτα, έμπαινε ζέστη και η μυρωδιά της κοπριάς. Η μυρωδιά της κοπριάς, η κοπριά είναι η δική μου πατρίδα. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς την πατρίδα μου, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς κοπριά.

Πατρίδα μου είναι οι φωνές της μάνας μου, της μαμής, της γριάς γειτόνισσας, των άλλων γυναικών. Πατρίδα μου είναι η διάλεκτος του χωριού μου, τα πετραδιώτικα, ελληνικά με πολλές τούρκικες λέξεις, έπρεπε να ζήσει πολλές μέρες εκεί ένας ξένος για ν΄ αρχίσει να καταλαβαίνει. Πατρίδα μου είναι η κοπριά και τα πετραδιώτικα. Πατρίδα μου είναι η Γη.

Continue reading →

φρούριο και εξόντωση: ο Donald Trump είναι ο σημερινός συνδυασμός Διός και Γιαχβέ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΝΑΣ στίχος της Ιλιάδας, ο Ζ 208 (=Λ 783) συνοψίζει εξαίσια τον ηρωισμό, τον ηρωικό κώδικα συμπεριφοράς: πάντοτε να είσαι ο καλύτερος και πιο πάνω από όλους (αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων). Το ρήμα όμως αριστεύω δεν σημαίνει μόνο να είσαι ο καλύτερος. Με τον όρο αριστεία, λέξη που δεν υπάρχει στην Ιλιάδα, εννοούμε μια σειρά φόνων που διαπράττει ο ήρωας στο πεδίο της μάχης –  στην Ιλιάδα περιγράφονται πέντε αριστείες (του Διομήδους, του Αγαμέμνονος, του Έκτορος, του Πατρόκλου και του Αχιλλέως). Θα είσαι λοιπόν ο καλύτερος μόνο εάν αριστεύεις στο πεδίο της μάχης, μόνο εάν σκοτώσεις πολλούς. (Άριστος είναι αυτός που σκοτώνει πολλούς, ο θεός Άρης. Άριστος και Άρης από τη λέξη αρή [Ξ 485, Σ 100], που σημαίνει τον φόνο, την εξόντωση). Πριν ξεκινήσει για τη μάχη, στην οποία και θα σκοτωθεί, ο Σαρπηδόνας συνοψίζει με έναν παρόμοιο τρόπο τον ηρωισμό: να σκοτώσουμε ή να σκοτωθούμε, να κερδίσουμε δόξα ή να τη χαρίσουμε σε άλλους (Μ 328). Εάν δεν σκοτώσεις, δεν θα κερδίσεις δόξα –  δεν θα γίνεις ισχυρός και πλούσιος. Αφού ο Αχιλλεύς σκοτώσει τον Έκτορα, αναφωνεί (Χ 387): κερδίσαμε μεγάλη δόξα, σκοτώσαμε τον λαμπρό, τον ισχυρό Έκτορα.

ΠΟΙΟ είναι το έπαθλο της νίκης του ήρωα: η τιμή. Θα ορίσω τώρα τήν τιμήν και θα σας παρακαλέσω να την κάνετε κορνίζα, να την κρεμάσετε στο σαλόνι του εγκεφάλου σας, κάπου θα υπάρχει κενός χώρος, να την βλέπετε, να μην την ξεχνάτε γιατί θα μας χρειαστεί πολύ και σήμερα και αύριο και τις επόμενες δεκαετίες. Τιμή είναι η δημόσια αναγνώριση της υπεροχής του. Εάν σκέφτεστε μήπως έχει κάποια σχέση με την τιμήν του εμπορεύματος, δεν είναι η κατάλληλη ώρα να πραγματευθούμε το ζήτημα, θα το κάνουμε όμως στο εγγύς μέλλον. Ο ήρωας καθίσταται άτιμος όταν δεν αναγνωρίζουμε δημοσίως, με κάποιον τρόπο (δώρα, ομολογία, γλώσσα σώματος, υποταγή), την υπεροχή του, την πρωτιά του –  America first, μάγκες! Εάν δεν αναγνωρίζουμε δημοσίως την υπεροχή των USA, τότε αυτές υφίστανται ατίμωση. Η πιο γνωστή πρόσφατη ατίμωση που υπέστησαν ήταν η κατάρριψη των Δίδυμων Πύργων (Πύργος σημαίνει φρούριο, οχυρό). Η πίκρα από το στόμα δεν έχει φύγει ακόμα. Και δεν θα φύγει.

Continue reading →

η ΑΠΟΧΗ ως ΦΥΓΗ: για τη συγκρότηση μιας πολιτικής παράδοσης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΕΛΟΥΜΕ να πολεμήσουμε αλλά δεν ξέρουμε πώς: με αυτή την διαπίστωση συνοψίζω το δράμα των Υποτελών (Παραγωγών, ενεργών και μη) όλης της Οικουμένης στην εποχή μας. Για πολλούς αιώνες και μέχρι πρό τινος γνωρίζαμε· νικούσαμε, χάναμε, τις πιο πολλές φορές –   γνωρίζαμε όμως.  Τώρα, εδώ και μερικές δεκαετίες, από δω και πέρα, η αμηχανία και η απορία είναι οι μόνιμοι σύντροφοι. Όλοι οι τρόποι διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου έχουν αχρηστευθεί· όχι μόνο δεν είναι αποτελεσματικοί αλλά είναι καταδικασμένοι να οδηγήσουν στην βέβαιη ήττα. Η διαμαρτυρία και το αίτημα, ο προσωρινός έλεγχος του χώρου (οι διαδηλώσεις ως ικεσίες και λιτανείες, οι διαδηλώσεις ως έφοδοι, οι καταλήψεις), η ένοπλη επαναστατική βία και οι εκλογές, εάν δεν έχουν τελείως εγκαταλειφθεί, μετράνε μέρες. Κάθε φορά που θα έρχονται στο πολιτικό προσκήνιο, η θλιβερή έκβασή τους θα τους καθιστά πολιτικό αρχαϊσμό. Υπάρχει βέβαια και η απεργία, αλλά το σχετικώς προνομιούχο και διαρκώς συρρικνωνόμενο βιομηχανικό προλεταριάτο των καπιταλιστικών παραδείσων κάθε άλλο παρά δείχνει την οποιαδήποτε διάθεση να πολεμήσει. Όσο για το βιομηχανικό προλεταριάτο της βιομηχανικής Κόλασης (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κτλ.), αυτό τείνει να υποβιβαστεί στην κατάσταση του έγκλειστου δούλου και η απεργία είναι και θα παραμείνει μια απαγορευμένη, μια άγνωστη λέξη.

Η κατανομή της Ισχύος, ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ του καπιταλιστή Κυρίου και των Υποτελών Παραγωγών και άλλων υποτελών τάξεων,  είναι σαφής: είναι συντριπτικά άνισος, σε βάρος βέβαια των Υποτελών. Είναι το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας μεταβολής, αλλαγής του συσχετισμού δύναμης, που άρχισε τη δεκαετία του ΄80, με την πρώτη επίθεση του νεοφιλελευθερισμού στην Αγγλία και στην Αμερική και την κατάρρευση του κρατικού καπιταλισμού, του υπαρκτού σοσιαλισμού. Οι αρχές όμως της μεταβολής εντοπίζονται πολύ πιο νωρίς. Και είναι τρεις.

Continue reading →

America first: ‘Στην Αμερική ο πρόεδρος ασκεί αρκετά μεγάλη επίδραση στις κρατικές υποθέσεις, δεν τις κατευθύνει όμως καθόλου’ (Αλέξις ντε Τοκβίλ)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

OTAN  λέμε ‘Αμερική’ εννοούμε άλλοτε την ήπειρο κι άλλοτε μία συγκεκριμένη χώρα της ηπείρου αυτής, τις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής (U.S.A). Συνήθως μεταχειριζόμαστε τον πρώτο όρο, χάριν συντομίας, από τα συμφραζόμενα όμως κατανοούμε περί τίνος πρόκειται. Η αρχαιότερη μαρτυρία της χρήσης του όρου Αμερική, που έχω υπ΄όψει μου,  είναι ο Αλέξις ντε Τοκβίλ –  ένας δεδηλωμένος αριστοκράτης που πρωτοστάτησε στην καταστολή της επανάστασης του 1848 στη Γαλλία και αργότερα για λίγους μήνες υπηρέτησε ως Υπουργός Εξωτερικών· το αριστούργημά του, ένα εξαίσιο, συγκλονιστικό σχόλιο πάνω στην Κυριαρχία, φέρει τον τίτλο De la Democratie en Amerique, του οποίου ο πρώτος τόμος εκδόθηκε το 1835 και ο δεύτερος το 1840. Δεν υπάρχει όμως καμιά αμφιβολία ότι ήδη από την γένεση της Ομοσπονδίας, μετά την αμερικάνικη επανάσταση,  είχε επιλεγεί το όνομα Αmerica.

Continue reading →

για τον ρυθμό, για την επανάληψη, για την ταχύτητα, για την ποιητική του πεζού λόγου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

 

το σημερινό σημείωμα το αφιερώνω στον Νικόλαο Λόξα

 

ΠΩΣ ρέει ένα ρυάκι; Πώς ρέει ένας χείμαρρος;  Πώς ρέει ένας ποταμός; Πώς τα κύματα, άλλοτε μικρά κι άλλοτε μεγάλα, σκάνε στον γυαλό ή πάνω στα βράχια; Το καθένα από αυτά τα πέντε με διαφορετικό ρυθμό. Το ρυάκι είναι ήρεμο, ορμητικός ο χείμαρρος, στιβαρός ο ποταμός, νωχελικά τα μικρά τα κύματα, απροσμάχητα και φοβιστερά τα μεγάλα. Και τα πέντε έχουν ένα δικό τους τρόπο να κινούνται, έχουν τον δικό τους ιδιαίτερο ρυθμό. Η λέξη ρυθμός έχει την ίδια ρίζα με το ρήμα ρέω (όπως και το ρυάκι και ο χείμαρρος).

Continue reading →

το μουνόπανο της μητρός μου

Θα την αγαπούσαμε την αδερφούλα μας , θα την αγαπούσαμε πολύ. Δεν θα τη ζηλεύαμε, δεν θα τη χτυπούσαμε, θα της μαθαίναμε να περπατάει, θα την έπιανα εγώ από τα ένα χεράκι, από το άλλο ο Χαράλαμπος, θα της μαθαίναμε να μιλάει, θα της φωνάζαμε, έλα, Τριανταφυλλιά, μπορεί και Χρυσή, Χρυσούλα, έλα, δεν πειράζει που έπεσες, σήκω, δεν πειράζει που έπεσες, πειράζει να μη σηκωθείς. Δε θα παίζαμε όμως μαζί της, ήμασταν μεγάλοι. Έως ότου θα άρχιζε να περπατάει, εγώ θα τελείωνα την Τετάρτη Γυμνασίου και ο Χαράλαμπος την Δευτέρα. Όταν όμως θα ήμασταν εμείς τριανταπέντε, η Τριανταφυλλιά θα ήταν είκοσι δύο, θα πηγαίναμε μαζί διακοπές, θα βγαίναμε έξω τα βράδια, θα πηγαίναμε σε κουτουκάκια, θα πίναμε κρασάκι και θα λέγαμε, θα λέγαμε. Και πόσο θα χαιρόταν η μάνα μας που θα την προσέχαμε και θα την αγαπούσαμε!

Continue reading →

για τη συρρίκνωση του καπιαλισμού και την αποσύνθεση και εξαφάνιση του ισλαμισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΖΟΥΜΕ τις τελευταίες μέρες της ισλαμιστικής θρησκείας, οι οποίες βέβαια θα διαρκέσουν δυο τρεις δεκαετίες, τουλάχιστον. Όταν οι έφηβοι στις αραβικές και άλλες ισλαμιστικές κοινωνίες ψάχνουν να βρουν κάποιο σκοτεινό μέρος να πιουν τα μπυρόνια τους μακριά από τα βλέμματα της αστυνομίας, όταν τους τραβολογάνε στα Τμήματα και απλά τους επιπλήττουν, όταν τρώνε χοιρινό χωρίς ενοχές, όταν η κατάσταση ( η όποια ελευθερία υπάρχει),  των νέων και των γυναικών των δυτικών κοινωνιών ασκεί μια σαγηνευτική γοητεία στους νέους και τις γυναίκες των ισλαμιστικών κοινωνιών, όταν οι διαδηλώσεις σε αυτές τις κοινωνίες αντιγράφουν αυτές των δυτικών, όταν τα ταξίδια και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης διευρύνουν και επιταχύνουν όλα τα μιμητικά φαινόμενα, τότε είναι τόσο ισχυρές οι ενδείξεις του τέλους της ισλαμιστικής θρησκείας που το μόνο μας απομένει να κάνουμε είναι να εστιάσουμε το βλέμμα μας στο τι αποσυντίθεται και εξαφανίζεται και με ποια άλλα οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά φαινόμενα σχετίζεται.

Continue reading →

άλλα σχέδια κάνουμε εμείς, άλλα η Ζωή

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΘΟΜΟΥΝΑ στο μπαλκόνι τις προάλλες και σκέφτηκα, ρε φίλε, επέστρεψες στην παιδική σου ηλικία, ζεις όπως ζούσες όταν ήσουν παιδί: χωριό, λαχανόκηποι, ζώα, φούρνος και ζύμωμα, τραχανάς, τα μάτια και τ΄αυτιά ανοιχτά – πώς έφτασες εδώ, το ήθελες, προσπάθησες, το διανοήθηκες ποτέ;

ΟΧΙ, φίλες και φίλοι! Ούτε το σχεδίασα, ούτε το επεδίωξα, ούτε το θέλησα, ούτε το διανοήθηκα. Είμαι άνεργος, εντάξει. Δεν ασκώ επάγγελμα, εντάξει. Λεφτά στην Τράπεζα δεν έχω, εντάξει. Αυτοκίνητο δεν έχω, εντάξει. Θα ζήσω; Θα ζήσω. Όλη η οικογένεια θα ζήσει;  Θα ζήσει.  Τι θα κάνουμε αύριο; Δεν ξέρω, που να ξέρω; Που θα είμαι, που θα είμαστε σε δέκα χρόνια; Δεν ξέρω.  Πώς θα ζω, πώς θα ζούμε;  Δεν ξέρω. Υπάρχουν προοπτικές, υπάρχουν επιλογές;  Δεν ξέρω.

Continue reading →