ποια μέθοδος θα μας οδηγήσει στην κατανόηση της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΑΝ θέλετε να διαβάσετε κάποια Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, θα σας πρότεινα ανεπιφύλακτα, εάν δεν την έχετε διαβάσει, την ‘Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας’ του Wolfgang Schuller (εκδ. ΜΙΕΤ, μετ. Αφρ. Καμάρα, Χριστ. Κοκκινιά). Είναι η πιο πρόσφατη Ιστορία που διαθέτουμε, από όσο είμαι σε θέση γνωρίζω. Εκδόθηκε στη Γερμανία το 1991, στα Ελληνικά το 1999. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του συγγράμματος είναι η επισήμανση όλων των ζητημάτων της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας που δεν έχουμε κατανοήσει ή που νομίζαμε ότι είχαμε κατανοήσει. Και είναι πάρα πολλά, πάρα πολλά. Επαναδιατυπώνει παλιά ερωτήματα, που δεν είχαν απαντηθεί, και διατυπώνει νέα. Καταγράφει τις ερευνητικές τάσεις και διευρύνει την οπτική – δεν τον ενδιαφέρει μόνο η πολιτική ιστορία αλλά και η κοινωνική. Τι ώθησε όμως τον Σούλερ να γράψει μια  Ιστορία που επικεντρώνεται στην επισήμανση και έκθεση των πολλών αναπάντητων ερωτημάτων;

ΜΕΧΡΙ το 1960- 1980 περίπου, είχαμε σχηματίσει μια εικόνα για την αρχαία ελληνική ιστορία που ήταν δημιούργημα του κλασικισμού κυρίως, της νεωτερικής λατρείας του  αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η εικόνα αυτή φαινόταν πλήρης και ευκρινής. Υπήρχαν κάποια αναπάντητα ερωτήματα, υπήρχαν διαφορετικές απόψεις αλλά ήταν περιθωριακές. Από το 1960  τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν αργά αλλά σταθερά, από το 1980 επιταχύνεται η επανεξέταση και από το 2000 και μετά γίνεται χαμός. Αναθεωρούνται τα πάντα. Δημοσιεύονται μελέτες πάνω σε ειδικά θέματα, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στη συνειδητοποίηση ότι η αρχαία ελληνική ιστορία, πολιτική και κοινωνική, δεν έχει κατανοηθεί. Ο Σούλερ συγκεντρώνει όλα  τα ερωτήματα  που τίθενται εκ νέου ή που εμφανίζονται για πρώτη φορά και καταγράφει τις ερευνητικές τάσεις της τριακονταετίας 1960-1990.

Continue reading

ο εμφύλιος πόλεμος στην Αττική (650-600 π. Χ.) [1]

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟ δεύτερο μισό του έβδομου π. Χ. αιώνα (650-600) ξέσπασε στην Αττική ένας εμφύλιος πόλεμος, η κατανόηση του οποίου είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε αυτό που ακολούθησε, την ιστορία της Αρχαίας Αθήνας. Πρόκειται για ένα κομβικό γεγονός. Κομβικό γεγονός είναι το γεγονός στο οποίο συγκλίνουν προηγούμενα γεγονότα, διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση, η οποία έχει συνέπειες για το μέλλον. Η Γαλλική Επανάσταση ήταν ένα κομβικό γεγονός, για παράδειγμα. Εκτός από τα κομβικά γεγονότα υπάρχουν και κομβικά πρόσωπα, κομβικοί χώροι, κομβικές πρακτικές, κομβικές αξίες και άλλα πολλά. Η έννοια του κόμβου είναι μια πολύ βασική έννοια – η ιστορία της μόλις αρχίζει.

ΕΠΕΙΔΗ ακριβώς πρόκειται για κομβικό γεγονός, τα παρακάτω ερωτήματα δεν μας επιτρέπεται να τα αποφύγουμε. Πώς φτάσαμε σε αυτόν τον εμφύλιο πόλεμο, ποιος τον ξεκίνησε, ποια ήταν η έκβασή του, ποιες ήταν οι συνέπειές του; Ας τα εξετάσουμε με τη σειρά που τα διατύπωσα.

Continue reading

πέντε ταχυμυθιστορήματα

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΥΟ πράγματα δεν μπορώ να κάνω: να οδηγήσω αυτοκίνητο και να γράψω μυθιστόρημα. Απορώ, πώς μπορείτε και τα κάνετε; απορώ! Έχω όμως πολλές ιδέες για μυθιστόρημα και θα ήθελα να σας τις χαρίσω με τη σκέψη ότι μπορεί να περάσετε καλά έστω για λίγο. Ο φίλος μου Θεόδωρος Μπασιάκος ευφυέστατα τα χαρακτήρισε ταχυμυθιστορήματα, όρο που τον υιοθετώ ανεπιφύλακτα και ενθουσιωδώς. Θα γράψω κι άλλα ταχυμυθιστορήματα. Από τα σημερινά, τα δύο πρώτα είναι αστυνομικά

  1. ΟΙ ΣΦΑΙΡΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΔΕΝ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΠΙΣΩ

Κόρη Υπουργού πέφτει από το παράθυρο δεκάτου ορόφου πολυτελούς ξενοδοχείου και φυσικά πεθαίνει. Σε λίγη ώρα συλλαμβάνεται ο νεαρός φίλος της, με τον οποίο ήταν μαζί στο δωμάτιο. Κατηγορείται για φόνο και παραπέμπεται στον ανακριτή. Ισχυρίζεται ότι της είπε κάτι κι αυτή πήγε κι έπεσε από το παράθυρο. Και τι της είπατε, αγαπητέ. Του λέει και αμέσως ο ανακριτής πέφτει από τον έβδομο όροφο και πεθαίνει κι αυτός. Ο νεαρός κατηγορείται για δεύτερο φόνο. Κρατείται στη ΓΑΔΑ, με χειροπέδες στα χέρια και στα πόδια. Αργά το βράδυ τρεις αστυνομικοί πέφτουν από τον έβδομο όροφο. Γίνεται χαμός. Έρχονται εμπειρογνώμονες από USA, FBI, CIA μεριά, τρία άτομα συνολικά. Εξετάζουν τον νεαρό και την άλλη μέρα τους βρίσκουν νεκρούς. Τον ξαναστέλνουν στον ανακριτή και ο ανακριτής, που δεν θέλει ν΄ ακούσει λέξη, τον αφήνει ελεύθερο. Παιδιά έχει ο φουκαράς.
Αυτή την ώρα πίνει καφέ, διπλό εσπρέσο.

2. ΜΙΑ ΕΞΥΠΝΗ ΚΙΝΗΣΗ

Αγρότης στη βόρεια Ελλάδα, στους πρόποδες του Μπέλες, κοντά στο δρόμο Κιλκίς -Σερρών, Μακεδονίας – Βουλγαρίας δηλαδή, κόβει ξύλα και σκέφτεται πως αν είχε μερικές χιλιάδες ευρά θα έκανε μια αγροτουριστική μονάδα γαμάτη. Μια κοινοτική κουζίνα, μια κοινοτική αποθήκη, βιβλιοθήκη και γύρω από αυτά καμιά εικοσαριά διώροφα σπιτάκια. Αμπέλι, οπωρώνας, λαχανόκηποι, ζώα, εργαστήρια. Κι εκεί που φορτώνει ξύλα, ακούγονται πυροβολισμοί, μια Μερσεντές πολυτελής ορμά μέσα στα χωράφια και καρφώνεται πάνω σε μια μεγάλη βελανιδιά. Πλησιάζει, βουλγαρικές πινακίδες, βουλγάρικη μαφία. Ο οδηγός και ο συνοδηγός νεκροί. Βρίσκει μια μεγάλη βαλίτσα με 1.000.000 ευρά! Την κρύβει κάτω από τα ξύλα και φεύγει για το σπίτι.
Την άλλη μέρα σκάνε μύτη στο χωριό Κ. δυο μαφιόζοι Βούλγαροι και μετά από λίγες μέρες δύο Έλληνες ντετέκτιβ και η Ελληνική αστυνομία, μετά από υπόδειξη και υποσχέσεις αμοιβής της βουλγάρικης μαφίας, ψάχνουν να βρουν αυτόν που βρήκε τη βαλίτσα. Γίνονται πολλά και περίεργα, βία και απειλές μέχρι που ένας ντετέκτιβ ανακαλύπτει ότι στους τραπεζικούς λογαριασμούς όλων των οικογενειών του χωριού Κ και όλων των γειτονικών, συνολικά χιλίων οικογενειών, έχουν κατατεθεί 1.000 ευρά.

Continue reading

σύντομη Ιστορία του Εικοστού Πρώτου Αιώνα

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΧΩ αρχίσει να γράφω ένα μικρό βιβλιαράκι με τίτλο ‘Σύντομη Ιστορία του Εικοστού Πρώτου Αιώνα’ και όσα εκθέτω παρακάτω είναι μια σύντομη περίληψη του περιεχομένου.

Η παγκόσμια κατάσταση των ημερών μας μάς παρωθεί να διατυπώσουμε τη γνώμη ότι ποτέ άλλοτε δεν βρισκόμασταν, ως ανθρωπότητα, μπροστά σε μια κατάσταση Παγκόσμιας Κόλασης και, ταυτόχρονα, μπροστά σε μια κατάσταση Παγκόσμιου Παραδείσου. Θαρρείς πως συνεχώς, μέρα με τη μέρα, χρόνο με το χρόνο, δεκαετία με τη δεκαετία, και η Κόλαση και ο Παράδεισος αναβάλλονται. Έτσι, αυτό που ζούμε είναι μια συνύπαρξη Κόλασης και Παραδείσου. Μιας ισορροπίας που από τη μια μας καθησυχάζει κι από την άλλη άλλοτε μας κάνει να ελπίζουμε και άλλοτε να φοβόμαστε.

ΖΟΥΜΕ την Παγκόσμια Κόλαση γιατί ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν τόσο πολλά και οξυμένα και διαρκώς πολλαπλασιαζόμενα κοινωνικά, άρα και προσωπικά, προβλήματα. Η πείνα, η φτώχεια, η ανεργία, οι πολιτισμικές επιδημίες, η κατάθλιψη, η καταστροφή του περιβάλλοντος, της φύσης δηλαδή, φαίνεται να διευρύνονται σε ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού. Και από την άλλη, ουδέποτε άλλοτε το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού δεν είχε στη διάθεσή του και εργασία και τροφή και κατοικία και περίθαλψη, τώρα μάλιστα που έχουμε ξεπεράσει τα 7 δις. Ποτέ άλλοτε ο παγκόσμιος κοινωνικός πλούτος δεν ήταν τόσο μεγάλος και ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσο φτώχεια και ένδεια. Πώς να εξηγήσουμε αυτή την αντιφατική κατάσταση; Που οφείλονται τα τόσο πολλά κοινωνικά προβλήματα, που οφείλεται η ικανοποίηση των περισσότερων βασικών αναγκών του μεγαλύτερου τμήματος του παγκόσμιου πληθυσμού; Το κομβικό όμως ερώτημα είναι άλλο: μιας και διαθέτουμε τόσο μεγάλο κοινωνικό πλούτο, μπορούμε να επιλύσουμε τα κοινωνικά προβλήματα; Εάν μπορούμε, γιατί δεν τα επιλύουμε; Εάν δεν μπορούμε, γιατί δεν μπορούμε; Που οφείλονται τα κοινωνικά προβλήματα; Τι θα γίνει εάν επιλύσουμε τα κοινωνικά προβλήματα; Εάν όλοι και όλες εργαζόμαστε λίγες ώρες, έχουμε να φάμε και να ντυθούμε, έχουμε κατοικία, και περίθαλψη;

ΣΕ αυτά τα ερωτήματα καλούμαστε να απαντήσουμε. Και θα το κάνουμε. Κάνοντάς το θα εκθέσουμε μια σύντομη ιστορία του εικοστού πρώτου αιώνα. Δεν θα είναι μια ιστορία γεγονότων αλλά μια ιστορία τάσεων, μεγατάσεων, διαδικασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη.

ΘΑ αναγκαστούμε να διατυπώσουμε κι άλλα ερωτήματα, που προηγούνται λογικά και χρονικά αυτών που παραθέσαμε πριν από λίγο. Γιατί ο δυτικός πολιτισμός είναι σήμερα ο παγκόσμιος πολιτισμός; Γιατί έχει εκτοπίσει όλους τους άλλους, γιατί τους έχει αφανίσει ή τους αφανίζει και έχει μείνει μόνος; Τι εννοούμε όταν λέμε δυτικός πολιτισμός; Σε ποια φάση του δυτικού πολιτισμού βρισκόμαστε;

ΕΑΝ ο δυτικός πολιτισμός έχει επιβληθεί παγκοσμίως, τότε η Παγκόσμια Κόλαση και ο Παγκόσμιος Παράδεισος δεν μπορεί παρά να είναι μορφές του δυτικού πολιτισμού. Όλα όσα αναφέραμε προηγουμένως σχετίζονται με τον δυτικό πολιτισμό. Για να δώσουμε έναν ορισμό του δυτικού πολιτισμού θα πρέπει να καταγράψουμε τα ιδιαίτερα, εντονότερα χαρακτηριστικά του. Κι αυτά είναι τρία: πρώτον, η  επιθυμία της διαρκούς αύξησης της ισχύος· δεύτερον, η συνεχής και αδιάκοπη αρπαγή και καταστροφή του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου από μια μικρή μειονότητα, το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, και, τέλος, η διαρκής προληπτική αντεπανάσταση. Κανένας άλλος πολιτισμός της παγκόσμιας ιστορίας δεν μας είναι γνωστός με αυτά τα χαρακτηριστικά. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά από τη μια ορίζουν τον δυτικό πολιτισμό και από την άλλη μας εξηγούν γιατί έχει επιβληθεί παγκόσμια και γιατί έχει προκαλέσει και προκαλεί, τόσο την Κόλαση όσο και τον Παράδεισο, τόσο τον φόβο του πολλαπλασιασμού των προβλημάτων όσο και την δυνατότητα της επιλύσής τους.

ΤΟΝ αποκαλούμε δυτικό γιατί με επίκεντρο την αρχαία Ελλάδα όπου εμφανίστηκε, κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε δυτικά του τόπου γένεσής του (Ιταλία, δυτική και βόρεια Ευρώπη). Με κριτήριο δε τον τρόπο παραγωγής, αρπαγής και καταστροφής του κοινωνικού πλούτου, διακρίνουμε τρεις φάσεις: τον δουλοκτητικό, τον φεουδαρχικό και τον καπιταλιστικό. Η παραγωγή και η αρπαγή και καταστροφή του κοινωνικού πλούτου γίνεται άλλοτε με τη βία και άλλοτε με το χρήμα. Στις δύο πρώτες φάσεις γινόταν με τη βία – η διαφορά είναι ότι στον μεν δουλοκτητικό δυτικό πολιτισμό οι δούλοι δεν είχαν κανένα απολύτως λόγο στην παραγωγή, ήταν ζωντανά εργαλεία, στον δε φεουδαρχικό είχαν κάποια σχετική ελευθερία. Στον καπιταλιστικό, τον σημερινό δυτικό πολιτισμό, δεν έχουν καμιά ελευθερία, όπως και στον δουλοκτητικό, η αρπαγή και η καταστροφή όμως δεν γίνεται με τη βία αλλά με το εμπόρευμα και το χρήμα, τα οποία πρέπει να δούμε και ως μέσον παραγωγής, αρπαγής και καταστροφής.

ΤΗΝ  μειονότητα που συντονίζει την παραγωγή, την αρπαγή και την καταστροφή του κοινωνικού πλούτου την αποκαλώ με το περιληπτικό όνομα Κύριος. Την πλειονότητα που παράγει τον κοινωνικό πλούτο την αποκαλώ Υποτελείς Παραγωγοί. Τη σχέση μεταξύ αυτών των δύο την αποκαλώ κυριαρχική σχέση ή Κυριαρχία, μιας και είναι ο Κύριος που άρχει, που αποφασίζει δηλαδή. Με τον αντίστοιχο προσδιορισμό έχουμε τρεις μορφές Κυριαρχίας: την δουλοκτητική, την φεουδαρχική και την καπιταλιστική.

ΓΙΑ να παραχθεί ο κοινωνικός πλούτος δεν αρκεί μόνο ο συντονισμός της παραγωγής από τον Κύριο αλλά απαιτείται και η συνεργασία των Υποτελών Παραγωγών. Χωρίς αυτή τη συνεργασία, η Κυριαρχία δεν μπορεί να υπάρξει. Η συνεργασία αυτή είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τον Κύριο, όπως μεγάλο πρόβλημα είναι και η ύπαρξη αυτή καθ΄ εαυτή των Υποτελών Παραγωγών. Περισσότερα γι αυτά τα ζητήματα θα γράψουμε παρακάτω.

Ο δυτικός πολιτισμός εμφανίστηκε στην αρχαία Ελλάδα κατά τον 8ο με 5ο π. Χ. αιώνα. Τότε δηλαδή εμφανίστηκαν αυτά τα τρία ιδιάζοντα χαρακτηριστικά. Τα δύο από αυτά, η επιθυμία της διαρκούς αύξησης της ισχύος και η αρπαγή και η καταστροφή του κοινωνικού πλούτου προϋπήρχαν στον προηγούμενο πολιτισμό, στον ποιμενικό πολιτισμό των λεγόμενων σκοτεινών αιώνων (1100-800 π. Χ.). Έτσι, ο δυτικός πολιτισμός είναι μια παραλλαγή του ποιμενικού πολιτισμού. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ γιατί μας εξηγεί πάρα πολλά ζητήματα. Το τρίτο, η διαρκής προληπτική αντεπανάσταση είναι καινοφανές και διαμορφώνεται πλήρως με την αθηναϊκή δουλοκτητική δημοκρατία, η οποία ήταν ακριβώς αυτό: μια διαρκής προληπτική αντεπανάσταση.

ΠΏΣ εμφανίζεται όμως το πρώτο από αυτά τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά; Τι είναι αυτή η επιθυμία της διαρκούς αύξησης της ισχύος;

ΟΤΑΝ μιλάμε για επιθυμία, θα πρέπει να έχουμε κατά νου τον φόβο. Και όταν μιλάμε για ισχύ, θα πρέπει να αναφερόμαστε σε κάποια ή κάποιες σχέσεις. Τρεις είναι αυτές οι σχέσεις, άρα τρεις οι φόβοι, άρα τρεις και οι επιθυμίες. Ας τις δούμε αναλυτικά.

ΑΦΟΥ η κοινωνία είναι το πλέγμα των σχέσεων του ανθρώπου με τη φύση και του ανθρώπου με τον άνθρωπο, με δεδομένα την ύπαρξη Κυρίων και Υποτελών Παραγωγών, ένας Κύριος αναπτύσσει τρεις σχέσεις; με τη Φύση, με τους άλλους Κυρίους, με τους Υποτελείς Παραγωγούς. Θα πρέπει όμως να λάβουμε και κάτι άλλο υπ΄ όψει μας: τον κομβικό τρόμο και φόβο του Κυρίου: την μείωση και την απώλεια του πλούτου και της ισχύος που διαθέτει, της ικανότητας και δυνατότητας να κάνει αυτό που επιθυμεί – αυτή είναι η ισχύς. Από αυτόν τον τρόμο παράγεται και η κομβική επιθυμία του: η αύξηση του πλούτου και της ισχύος του, η διαρκής αύξηση, αύξηση μέχρι τέλους. Και ποιο είναι αυτό το τέλος;

ΑΣ δούμε πρώτα τη πρώτη σχέση, αυτήν με τη Φύση. Ποια είναι η μείωση της ισχύος, ποια είναι η αύξηση. Μείωση της ισχύος είναι η ασθένεια, τα γηρατειά, ο θάνατος, η φθορά, η αλλαγή, η μεταβολή. Όλα αυτά τα εκλαμβάνει ως ήττα. Η πραγματικότητα, η φύση και ζωή είναι ελαττωματική, θέλει διόρθωση. Ποια είναι η επιθυμία του; Η κατάργηση της ασθένειας, των γηρατειών, του θανάτου, της φθοράς, της μεταβολής, της κίνησης, της αλλαγής. Μιας όμως και πάντα αρρωσταίνει και γηράσκει και πεθαίνει, θεωρεί πως πάντα ηττάται από την ασθένεια, τα γηρατειά και τον θάνατο. Πρέπει να τα νικήσει, πρέπει να υποτάξει τη Φύση. Ποιο είναι το τέλος της επιθυμίας της διαρκούς αύξησης της ισχύος; Να γίνει αθάνατος, να νικήσει τη Φύση και τον θάνατο, είναι η επίτευξη της σωματικής αθανασίας. Κανένας άλλος πολιτισμός δεν διατύπωσε αυτή την επιθυμία.

Θα συνεχίσω αύριο.

 

 

ο κνίτης πρωθυπουργός, η ΚΝΕ και η ορθόδοξη Εκκλησία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ υποστηρίξω σήμερα ότι δεν θα εκπλαγώ, δεν θα παραξενευτώ, εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αναδειχτεί πρώτο κόμμα στις προσεχείς εκλογές, όποτε κι αν γίνουν – ή με πολύ μικρή διαφορά από το πρώτο. Προς αυτό το συμπέρασμα με οδήγησε η επιχειρούμενη  πόλωση περί της ονομασίας (κατ΄εμέ ένα όνομα είναι το πρέπον, σκέτη Μακεδονία χωρίς τον οποιονδήποτε προσδιορισμό, έχω ένα επιχείρημα γαμάτο και θα το παραθέσω αύριο) και απόπειρα εικονικής, συμβολικής ή όποιας άλλης τιμωρίας ή διαπόμπευσης των πολιτικών της Νέας Δημοκρατίας και του Πασόκ που ‘έφαγαν τα λεφτά’, των υπευθύνων της χρεοκοπίας του Κράτους μας. Πρόκειται για ένα σύνθετο σχεδιασμό, μικρής χρονικής εμβέλειας, τον οποίο μόνο ένας κνίτης θα μπορούσε να κάνει, ασφαλώς ένας κνίτης απατεώνας μέγας, μικροαστός πανούργος, πολύτροπος πολιτικός Οδυσσεύς, αδίστακτος καιροσκόπος.

Continue reading