γυναικοκτονίες (2): η λατρεία του τέλειου, η οδύνη της τελειότητας και οι ωδίνες της απόρριψης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΜΑΙ τέλειος άνδρας. Είμαι τέλεια γυναίκα.

ΤΟΥΣ αγαπάτε τους ανθρώπους; Σας παρακαλώ, απαντήστε σε αυτό το ερώτημα! Εγώ τους αγαπάω. Θα αντλήσω από τα βάθη της ψυχής μου, από κάθε κύτταρο του κορμιού μου, την αγάπη μου αυτή και με αυτήν οδηγό και σύμβουλο θα γράψω για κάτι που μας βασανίζει, που μας ταλαιπωρεί, που μας τυραννά, που δεν μας αφήνει να ζήσουμε: θα γράψω για την λατρεία του τέλειου, για την οδύνη που μας προκαλεί η τελειότητα και τη σχέση της τελειότητας με την απόρριψη –  με την απόρριψη που τόσο οδυνηρά βίωσε, βιώνει, και επαναλαμβάνει να βιώνει ο τέλειος, σε τέτοιο βαθμό ώστε να την απωθεί και να μην τη θέλει. Αλλά η οδυνηρή αποδοχή της απόρριψης είναι η ομορφιά της ζωής, η προϋπόθεση της πλούσιας και πολύπλευρης προσωπικότητας, της δημιουργίας και της αγάπης.

Continue reading

η διαδικασία γένεσης και σχηματισμού μιας νέας κοινωνίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΑ τελευταία χρόνια έχω πέσει με τα μούτρα στη μελέτη της ιστορίας της δουλοκτησίας, της φεουδαρχίας και του  καπιταλισμού. Διάβασα πριν λίγες μέρες ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που τακτοποίησε μέσα μου σκέψεις και γνώσεις, που με βοήθησε να κάνω τη δική μου σύνθεση, το βιβλίο του Jurgen Kocka, Ιστορία του καπιταλισμού (μετ. Μ. Τόπαλη, εκδ. ΠΕΚ). Εκδόθηκε στη Γερμανία το 2014 και δεν είναι τυχαίο, μιας και τις τελευταίες δεκαετίες το βασικό αντικείμενο μελέτης και έρευνας σε γερμανικά, αγγλικά και αμερικάνικα πανεπιστήμια είναι η ιστορία του καπιταλισμού.

Το δικό μου ενδιαφέρον δεν είναι η μελέτη απλά και κατανόηση αυτών των συστημάτων, δομών οργάνωσης και συντονισμού της παραγωγής και αρπαγής του κοινωνικού πλούτου και πώς αυτά τα συστήματα επηρρεάζουν τη κοινωνία και διαμορφώνουν νέα ή νέες κοινωνίες. Ενδιαφέρομαι ειδικότερα για το πώς, πότε, που και από ποιους επινοήθηκε και υλοποιήθηκε, ή υλοποιήθηκε χωρίς να επινοηθεί, το καθένα από αυτά τα συστήματα.

Continue reading

γυναικοκτονίες: γιατί τα παιδιά θέλουν (πρέπει) να ζουν με άλλα παιδιά και μακριά από τους γονείς τους

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΧΤΕΣ ένας ακόμα άντρας σκότωσε (και μετά αυτοκτόνησε) μια τριανταδιάχρονη γυναίκα, το δέκατο θύμα φέτος. Δεν θα είναι η τελευταία γυναικοκτονία. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα, η ζωή μου δεν έχει νόημα χωρίς εσένα, ο ψυχικός μου πόνος είναι ανείπωτος όταν δεν είμαστε μαζί, αν σε σκοτώσω δεν θα σε χάσω ποτέ, δεν θα σε έχει κανένας άλλος, προτιμώ να σε σκοτώσω κι ας πεθάνω, μας λένε με την πράξη τους οι γυναικοκτόνοι άνδρες. Τα ερωτήματα και τα ζητήματα που εγείρονται είναι πολλά, θα τα διατυπώσω και θα αποπειραθώ να τα σχολιάσω.

Η συχνότητα των γυναικοκτονιών είναι πρωτοφανής. Δέκα φόνοι γυναικών από άντρες μέσα σε εννιά μήνες δεν έχει ξαναγίνει. Πού να οφείλεται άραγε αυτή η συχνότητα; Έχει σχέση με την οικτρή οικονομική και κοινωνική συγκυρία που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια; Είναι έκφραση της γενικευμένης ανησυχίας και ταλαιπωρίας; Είναι συνέπεια της αποσύνθεσης της αντρικής ταυτότητας; Ή μήπως της αποσύνθεσης της πυρηνικής οικογένειας; Μήπως του τρόπου ανατροφής και κοινωνικοποίησης των παιδιών; Τι είναι άντρας; Τι είναι γυναίκα; Είναι άντρας αυτός που σκοτώνει γυναίκα; Γιατί ένας άντρας πονάει τόσο πολύ ψυχικά όταν τον εγκαταλείπει η γυναίκα με την οποία σχετίζεται; Μάνα του είναι και δεν μπορεί να την αποχωριστεί; Γιατί ένας άντρας δεν αποδέχεται την ελευθερία της γυναίκας;  Η προσκόλληση στη γυναίκα-μητέρα είναι έμφυτη στο αρσενικό-άντρα ή είναι επίκτητη συμπεριφορά, μια κοινωνική κατασκευή; 

Continue reading

η Δύση θέλει να πολεμήσει αλλά δεν μπορεί: το τέλος του πολέμου και το μέλλον της πολεμικής κοινωνίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ αρχίσω την εξέταση του σημερινού θέματος, θα διατυπώσω ένα ερώτημα που δεν έχει τεθεί μέχρι σήμερα, έτσι νομίζω, και θα απαντήσω σε αυτό. Τι εννοούμε όταν λέμε, ένας λαός θέλει να πολεμήσει; Για να απαντήσουμε σε αυτό το κομβικής σημασίας ερώτημα θα πρέπει να δούμε τα πράγματα με την οπτική της παγκόσμιας ιστορίας –  κι αυτό θα κάνουμε. Υπήρξαν περιπτώσεις λαών που ήθελαν να  πολεμήσουν; Κι όταν λέμε λαού ή λαών αυτό σημαίνει ότι όλοι και όλες ήθελαν να πολεμήσουν; Είμαστε βέβαιοι και βέβαιες ότι τον πόλεμο τον διεξήγαγαν παντοτε άντρες. Πάντα οι άντρες ήθελαν να πολεμούν, να πολεμήσουν; Υπήρξαν περιπτώσεις που και οι γυναίκες ήθελαν τον πόλεμο; Τι γίνεται σήμερα στη Δύση και όχι μόνο; Θέλουμε να πολεμήσουμε;

Continue reading

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Τρίτο Μέρος)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η διαρκώς διευρόμενη αεργία στις καπιταλιστικές κοινωνίες, η επιταχυνόμενη, άλλοτε με αργό άλλοτε με γρήγορο ρυθμό, συρρίκνωση του καπιταλισμού και η διαρκώς διευρόμενη διανομή χρήματος και υπηρεσιών προς τους αέργους, οι πρώτες ενδείξεις της διανεμητικής κοινωνίας είναι τρεις στιγμές της ίδιας διαδικασίας,  τρεις πτυχές της ίδιας οικονομικής και κοινωνικής εξέλιξης. Στο τρίτο μέρος της πραγματείας μου καταπιάνομαι με την γένεση, την εξέλιξη και τα βασικά χαρακτηριστικά της διανεμητικής κοινωνίας, που θα διαδεχθεί την καπιταλιστική κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Θα είναι το εκτενέστερο μέρος μιας και τα ζητήματα που πρέπει να εξετάσουμε και να επανεξετάσουμε είναι πολλά.

Continue reading

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Μέρος Β΄)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ χτες ένα κοινωνικό φαινόμενο που εκτυλίσσεται και εξελίσσεται στις αναπτυγμένες, πλήρως εμπορευματοποιημένες, καπιταλιστικές κοινωνίες, τόσο καινοφανές που αποκτά ανθρωπολογικές διαστάσεις –  την αεργία. Ενώ μέχρι τώρα, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, η πλειονότητα του πληθυσμού σε όλες τις κοινωνίες συμμετείχε στην παραγωγή του κοινωνικού πλούτου, εδώ και μερικές δεκαετίες η πλειονότητα δεν συμμετέχει σε αυτή την παραγωγή. Ο κοινωνικός πλούτος παράγεται από μια περιορισμένη μειονότητα, η οποία τείνει να συρρικνώνεται περαιτέρω. Το φαινόμενο αυτό δεν έχει επισημανθεί, δεν έχει μελετηθεί και νομίζω πως μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό. Οι Κύριοι καπιταλιστές και οι σύμβουλοί τους το γνωρίζουν αλλά σιωπούν –  και παίρνουν τα μέτρα τους, όπως θα δούμε στο τρίτο Μέρος. Οι Υποτελείς το ζουν αλλά δεν το έχουν συνειδητοποιήσει.  Ένας από τους σκοπούς της συγγραφής του βιβλίου, των κειμένων που διαβάζετε αυτές τις μέρες, είναι να το φέρει στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου.

ΕΚΤΟΣ όμως από το φαινόμενο της αεργίας εκτυλίσσεται και μια άλλη διαδικασία που αφορά τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ούτε αυτό έχει επισημανθεί και μελετηθεί. Πρόκειται για τη συρρίκνωση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Με το ζήτημα αυτό καταπιάνομαι στο Δεύτερο Μέρος.

Continue reading

η κοινωνία της αεργίας, η συρρίκνωση του καπιταλισμού, η (μετακαπιταλιστική) διανεμητική κοινωνία (Μερος Α΄)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΡΧΙΣΑ να γράφω ένα βιβλίο για να εκθέσω τις σκέψεις μου για την μετεξέλιξη του καπιταλισμού και των καπιταλιστικών κοινωνιών (κοινωνικών σχηματισμών) που θα εκτυλιχθεί κατά τη διάρκεια των προσεχών δεκαετιών, όλου του αιώνα θα έλεγα. Μιας όμως και υπάρχει  το ενδεχόμενο να μην το τελειώσω ή και να πεθάνω, σκέφτηκα να εκθέσω τις σκέψεις μου και τα επιχειρήματά μου με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σαν να έχετε διαβάσει το βιβλίο.

ΤΟ συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει είναι αυτό: μετά από δυο, τρεις δεκαετίες, μπορεί και νωρίτερα, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, ο κοινωνικός πλούτος  θα παράγεται από αυτοματοποιημένες μηχανές που θα χειρίζεται μια πολύ μικρή μειονότητα καλά αμειβόμενων ειδικών (και μη). Αυτό σημαίνει ότι η μισθωτή εργασία που απαιτείται για την παραγωγή του κοινωνικού πλούτου θα συρρικνωθεί, σχεδόν θα εξαφανιστεί. Εάν όμως συμβεί αυτό, ο πλούτος που θα παράγεται δεν θα είναι ένας σωρός εμπορευμάτων: χωρίς το εμπόρευμα εργασιακή δύναμη, χωρίς μισθωτή εργασία,  δεν υπάρχουν εμπορεύματα. Η πλειονότητα του πληθυσμού δεν θα εργάζεται, και να θέλει να εργαστεί δεν θα μπορεί. Θα παράγεται λοιπόν κοινωνικός πλούτος χωρίς  χρησιμοποίηση της εργασιακής δύναμης του πληθυσμού, αυτός ο πλούτος δεν θα είναι εμπορεύματα και ταυτόχρονα η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού δεν θα εργάζεται. Τι θα γίνει όμως με το χρήμα, θα υπάρχει; Εμπορεύματα δεν θα υπάρχουν, πώς θα υπάρχει χρήμα για να ανταλλαχθούν; Πώς θα καταναλώνει ο άεργος πληθυσμός τον κοινωνικό πλούτο;

Continue reading

”και έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον, χουν από της γης΄΄: τα μετασώματα των μετανθρώπων

“θέλω να περάσει ο πόνος!”

(διαμαρτυρία τρίχρονου αγοριού που έπεσε, χτύπησε και μάτωσε στο γόνατο)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Το σώμα, οι αισθήσεις και το αισθητηριακό ιεραρχικό καθεστώς στον δυτικό πολιτισμό, το φως και το σκοτάδι θα είναι κάποια από τα ζητήματα με τα οποία θα ασχοληθούμε φέτος –  μέχρι τον Απρίλιο. Δεν θα τα εξετάσουμε από βιολογικής, φυσικής ή ιατρικής άποψης αλλά από ανθρωπολογικής, κοινωνιολογικής και ιστορικής οπτικής γωνίας. Εφόσον υπάρχει η κοινωνιολογία του σώματος, είναι δυνατόν να υπάρξει και μια ιστορική κοινωνιολογία του σώματος.

ΘΑ ασχοληθούμε με το σώμα γιατί, θα το έχετε παρατηρήσει, το σώμα έρχεται τις τελευταίες δυο τρεις δεκαετίες, όλο και πιο συχνά στο προσκήνιο. Το εμβόλιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας covid 19 γίνεται στο σώμα μας,  το σώμα μας ασθενεί και θεραπεύεται, το σώμα μας επιτηρείται, το σώμα μας γεμίζει με τατουάζ, με το σώμα μας ασχολούμαστε σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο συνεχώς. Δεν υπάρχει η παραμικρή επιφύλαξη: τις προσεχείς δεκαετίες το ενδιαφέρον αυτό θα επιταθεί. Αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος ήταν η συγκρότηση της κοινωνιολογίας του σώματος, η οποία είναι θυγατέρα της κοινωνιολογίας της ασθένειας και της υγείας,  ανηψιά της κοινωνιολογίας της ιατρικής και μακρινή ξαδέρφη της κοινωνιολογίας.

Continue reading