για την διάκριση μεταξύ πολέμου και εξοντωτικής σφαγής: η σύρραξη στη Μέση Ανατολή δεν θα επεκταθεί, δεν θα κλιμακωθεί

“ως το πυρ καίει το δάσος, και ως η φλοξ κατακαίει τα όρη, ούτω καταδίωξον αυτούς με την ανεμοζάλην σου, και με τον ανεμοστρόβιλόν σου κατατρόμαξον αυτούς”

Ψαλμοί (83.14-15)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΑΘΕ πρωί που ξυπνάω βρίσκομαι αντιμέτωπος με μια ευχάριστη δυσκολία: πρέπει να διαλέξω μεταξύ των κειμένων που έχουν γραφεί ήδη, πριν μέρες, βδομάδες ή μήνες, και έχουν αποθηκευτεί κάπου στον εγκέφαλο αλλά πρέπει να μεταφερθούν στο χαρτί, ας το πούμε χαρτί. Σήμερα έπρεπε να διαλέξω μεταξύ των εξης κειμένων: πώς θα είναι η ζωή στον πλανήτη μετά από ένα παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο; Σκεφτείτε το και απαντήστε, θα πω κι τη γνώμη μου. Προφανώς και δεν θα θέλατε να συμβεί κάτι τέτοιο, ακόμα κι αν κατέρρεε ο καπιταλισμός και η κυριαρχία έπαιρνε άλλες μορφές, κατά πάσα βαναυσότερες. Άφησα στην άκρη το κείμενο με αντικείμενο τη λατρεία της υπακοής και την υπόταγής στον ισχυρό Κύριο, ως ένα αποτελεσματικό τρόπο σωτηρίας, λατρεία που καταγράφεται με έξοχο και συγκλονιστικό, ανυπέρβλητο τρόπο στη Μαγκαβατ Γκιτά (Μαχαμπαράτα) και στους Ψαλμούς (Παλαιά Διαθήκη). Ένα άλλο πρωινό θα γράφω για τις αντίρροπες τάσεις που διακρίνουμε στη καθημερνινή ζωή των ανθρώπων στις πόλεις: την κυρίαρχη τάση της σωματικής, πνευματικής, ψυχικής και κοινωνικής πτώχευσης της ζωής, κατάπτωσης θα έλεγα, και την τάση του εμπλουτισμού, που η συνέχιση και η ενίσχυσή της οδηγεί αναπόφευκττα στην απόφαση για εγκατάλειψη της τυραννούπολης που μετεξελίσσεται σε νεκρούπολη. Δεν χρειάστηκε να ζοριστώ και πολύ για να αποφασίσω.

Continue reading →

για τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν: από τους κεραυνούς του Δία και τα πύρινα εξ ουρανού βλήματα του Γιαχβέ (Θεού) στους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο καινοφανής τρόπος διεξαγωγής του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, μεταξύ δύο κρατών που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα, αδιανότητος πριν λίγες μόνο δεκαετίες, είναι το αποτέλεσμα της εκπλήρωσης των επιθυμιών του αρχαίου ποιμένα πολεμιστή. Ποιες είναι αυτές οι επιθυμίες; Πώς προέκυψαν; Πώς εκπληρώθηκαν; Ο νέος τρόπος διεξαγωγής του πολέμου αλλάζει και τους σκοπούς του πολέμου, θα περάσουμε δηλαδή από την κατάκτηση και την αρπαγή κοινωνικού πλούτου στην καταστροφή και την εξόντωση ; Σε αυτά τα ερωτήματα θα απαντήσω σήμερα, φίλες και φίλοι, ενώ ένα άλλο πρωινό θα ασχοληθώ με το ζήτημα που σχετίζεται άμεσα με το σημερινό θέμα: το αμετάκλητο τέλος της επαναστατικής βίας, ταξικής και κρατικής.

Continue reading →

“ο άντρας (η γυναίκα) πρέπει να αλλάζει γυναίκα (άντρα) και δουλειά κάθε τρία χρόνια”

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΙΑ από τις σημαντικότερες ενδείξεις της μοριακής και γενικευμένης κοινωνικής επανάστασης της εποχής μας είναι η μείωση της διάρκειας των μακροχρόνιων σχέσεων και του γάμου– εστιάζω σε αυτές μεταξύ των ανδρών και γυναικών αλλά η διαπίστωση αυτή ισχύει και για όλες τις άλλες, που δεν με αφορούν άμεσα και προσωπικά. Σκέφτομαι λοιπόν και αναρωτιέμαι: μήπως επιστρέφουμε σε ένα παρελθόν στο οποίο οι χαλαρές σχέσεις, μικρής διάρκειας αλλά και σεξουαλικής ανεκτικότητας και ελευθερίας, ήταν ο κανόνας; Ναι, απαντώ, αλλά με πολλές επιφυλάξεις. Η γνώμη μου είναι, μπορεί να κάνω και λάθος ασφαλώς, ότι ζούμε μια μεταβατική κατάσταση, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η σταδιακή διαμόρφωση δύο τάσεων. Η μία είναι άμεση συνέπεια της διάλυσης και της αποσύνθεσης της πατριαρχικής οικογένειας και κοινωνίας: δυσκολία χωρισμού, δυσκολία σύναψης νέας σχέσης, ατομικισμός, μοναξιά, κατάθλιψη. Τη δεύτερη τάση θα τη συνόψιζα σε ένα παλιό ανδρικό γνωμικό, που θα μπορούσαν να το υιοθετήσουν και οι γυναίκες: ο άντρας (η γυναίκα) πρέπει να αλλάζει γυναίκα (άντρα) και δουλειά κάθε τρία χρόνια. Αν το διατύπωνα κάπως αλλιώς, θα θυμόμουν τη γύφτισσα που γνώρισα κάποτε που είχε εφτά παιδιά από εφτά διαφορετικούς πατέρες. Δεν με προβληματίζει ούτε και ανησυχώ που η πρώτη τάση, η κολλημένη στο παρελθόν, είναι η επικρατέστερη.

ΑΠΟ τα 19 μέχρι σήμερα (66) συνήψα 9 (εννιά) μακροχρόνιες σχέσεις ( από χρόνο και πάνω) και τώρα πάω προς τη δέκατη: cherchez la femme. Δεν ψάχνω να τη βρω, εδώ κι εκεί, ποτέ δεν έψαξα· την αναζητώ, την αναζητεί το σώμα μου, η ψυχή μου, το μυαλό μου – πιο πολύ το δέρμα μου. Μια μέρα θα γίνει αυτό που έγινε ήδη εννιά φορές: θα συναντηθούμε μια μέρα των ημερων, πηγαίνοντας εγώ προς αυτήν, ερχόμενη αυτή προς εμένα. Ανησυχώ μήπως δεν την συναντήσω; Καθόλου! Έρχεται! Έχει αρχίσει ήδη να χτυπάει η καρδιά μου. Θα είναι ωραία. Άλλο όμορφη γυναίκα άλλο ωραία! Εάν δεν αντιλαμβάνεστε τη διαφορά, λυπάμαι, πολύ λυπάμαι.

Continue reading →

η αντιστροφή της εξάρτησης, η επανάσταση, η τροφή και η μαζική εγκατάλειψη των πόλεων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ μπορώ να γνωρίζω τι φάγατε και ήπιατε χτες, τι θα φάτε και τι θα πιείτε σήμερα. Γνωρίζω όμως ότι αυτό που τρώμε και πίνουμε δεν το έχουμε παραγάγει εμείς – αυτό είναι βέβαιο. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε εξαρτημένοι από αυτούς που την παράγουν. Ποιοι την παράγουν; Πόσοι είναι, πώς την παράγουν; Θα αποκλείατε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την τροφή ως μέσον καταστολής, ελέγχου, πειθάρχησης και εξόντωσης του ολοένα και μειωνόμενου αριθμού των εργαζομένων και του διαρκώς αυξανόμενου άεργου πλήθους; Το κομβικό ερώτημα όμως είναι άλλο: τι υποστηρίζουν όσοι ονειρεύονται και περιμένουν μια επανάσταση, την τροφή θα την παράγει ένας μικρός αριθμός παραγωγών ή θα την παράγουμε όλοι και όλες;

ΟΣΟΙ υποστηρίζουν ότι η επανάσταση θα γίνει στις πόλεις από τους κατοίκους της, αυτό είναι το ένα μοντελάκι, αφού εκεί έχει συγκεντρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι αναγκασμένοι να παραδεχτούν ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της τροφής θα παράγεται εκτός της πόλης από ένα μικρό αριθμό παραγωγών – αυτό που γίνεται σήμερα. Μπορεί μια πόλη να είναι αυτάρκης ως προς την τροφή της; Ναι, εάν γκρεμιστούν τα 4/5 των κτιρίων και καλλιεργηθεί το έδαφος που θα απελευθερωθεί – ειδάλλως η αυτάρκεια των πόλεων σε τροφή είναι μια αυταπάτη. Όσοι υποστηρίζουν ότι η τροφή πρέπει (ή θα) να παράγεται από όλους και όλες, δέχονται ότι η επανάσταση θα πάρει τη μορφή της μαζικής εγκατάλειψης των πόλεων. Εάν με το πρώτο μοντελάκι (εξεγέρσεις και επανάσταση στις πόλεις, αυτοδιοικούμενες και αυτοδιαχειριζόμενες) δεν αλλάζει και τίποτα, ως προς την παραγωγή της τροφής, το δεύτερο είναι γνήσια επαναστατικό, είναι μια ολική και ριζική απόρριψη του παρόντος: δραστική μείωση των απαιτούμενων ποσοτήτων της ενέργειας για την παραγωγή της τροφής, μείωση μεταφορών, μείωση χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Όμως, και τα δύο μοντελάκια της αναμενόμενης και προσδοκώμενης επανάστασης στην εποχή μας έχουν από μία κομβική αθεράπευτη αδυναμία.

Continue reading →

η (ακρο)δεξιά και η αριστερή διαχείριση του αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και του καπιταλισμού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η συνήθης μέχρι τώρα, εδώ και πολλές δεκαετίες, εναλλαγή δεξιού και αριστερού συντονισμού του κράτους, ήτοι της διαχείρισης από το κράτος των πολλών και ποικίλων προβλημάτων που προκαλεί η καπιταλιστική οικονομία και τεχνολογία, θα συνεχιστεί κατά τρόπο ομαλό και στο μέλλον. Η προσεχής δεκαετία θα είναι δεκαετία της Ακροδεξιάς, όχι της Δεξιάς – ή της στενής συνεργασίας τους. Η Δεξιά θα μετατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά προς την Ακροδεξιά, η Ακροδεξιά με τη σειρά της θα ξεδοντιάζεται εκουσίως και θα βάζει νερό στο κρασί της – μόνο και μόνο για να αποφευχθεί η όξυνση και η αναζωπύρωση του κοινωνικού πολέμου, του δαίμονα της (Ακρο)Δεξιάς και εφιάλτη της κυβερνητικής Αριστεράς. Μετά την παρέλευση της δεκαετίας, λίγο πριν λίγο μετά, και μετά την αναπόφευκτη αποτυχία της Ακροδεξιάς, θα έρθει η σειρά της Αριστεράς, της κυβερνητικής, να αναλάβει τον συντονισμό του κράτους, αντικείμενο του οποίου είναι η διαχείριση του δομικού αδιεξόδου του δυτικού πολιτισμού και καπιταλισμού, με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading →

“η Ουκρανία και η Γάζα πρέπει να καταστραφούν, ο στρατός τους να εξοντωθεί, ο πληθυσμός τους να εκδιωχτεί”

“εκείνα που είναι δυνατό να γίνουν [στον πόλεμο], τα κάνουν οι πιο ισχυροί, κι οι αδύνατοι τα δέχονται υποχωρώντας”

Θουκυδίδης Ε 85-113 (διάλογος μεταξύ Μηλίων και Αθηναίων στρατηγών)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟΝ πόλεμο, η νίκη αναδεικνύει τον πιο ισχυρό, όσες απώλειες κι αν έχει υποστεί – με άλλα λόγια, πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος για να δούμε ποιος είναι ο πιο ισχυρός. Μέχρι τώρα, δεν έχει νικήσει ποτέ ο αδύναμος και δεν πρόκειται να νικήσει. Εάν στο παρελθόν έχει νικήσει ο αδύναμος αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν ο αδύναμος – οι φαινομενικά αδύναμοι Αθηναίοι και οι λίγοι σύμμαχοί τους νίκησαν τους υπεράριθμους Πέρσες γιατί αυτοί ήταν οι ισχυροί και ο Δαβίδ νίκησε τον Γολιάθ γιατί αυτός ήταν ο πιο ισχυρός. Εκ των υστέρων κατανοούμε την πηγή της ισχύος και της νίκης – στην πρώτη περίπτωση η οπλιτική φάλαγγα, στη δεύτερη η σφενδόνα (που μετά από 2.700 χρόνια έχει γίνει διηπειρωτικός πύραυλος με πυρηνικές κεφαλές). Θα περιμένουμε να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και στη Γάζα για να δούμε ποιος θα νικήσει, ποιος είναι ο πιο ισχυρός;

Continue reading →

γιατί δεν παραδίδεται η Χαμάς; ποιος μπορεί να βοηθήσει τους Παλαιστίνιους;

πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά οι αυταπάτες

(λαϊκή παροιμία)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΙΑ μέρα, δεν θα αργήσει, ο πόλεμος στη Γάζα μεταξύ του ισραληνινού στρατού (κράτους) και της Χαμάς θα τελειώσει. Κάποιος θα νικήσει, κάποιος θα ηττηθεί. Πώς όμως θα τελειώσει; Εάν παραμείνουμε στο πεδίο των μαχών, υπάρχουν δύο και μόνο δύο τρόποι: ή να παραδοθεί ένας από τους δύο αντιπάλους, αφού διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να νικήσει ή ένα από τα δύο στρατόπεδα να πολεμήσει μέχρις εσχάτων και να μην μείνει ζωντανός ούτε ένας στρατιώτης. Ποιο από τα δύο αυτά ενδεχόμενα είναι το πιθανότερο; Εάν μεταφερθούμε στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, τότε το ζήτημα που αναφύεται είναι, εάν υπάρχει τρόπος να σταματήσει ο πόλεμος. Υπάρχουν τρεις τρόποι: να πιέσουν οι ισχυροί του κόσμου τούτου και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα κι αυτά να δεχτούν – αυτός είναι ο πρώτος τρόπος. Διότι, εάν ένα από αυτά δεν δεχτεί, ο πόλεμος δεν θα σταματήσει – οπότε επιστρέφουμε στο ερώτημα, πώς θα τελειώσει. Εάν όμως οι ισχυροί αδιαφορήσουν; Τότε μπορεί να τους αναγκάσουν οι υποτελείς των κοινωνιών τους να πιέσουν τα και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα να σταματήσουν τον πόλεμο. Πώς όμως θα τους αναγκάσουν, μπορούν; Ναι, με γενική απεργία. Θα αντιλαμβάνεστε ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι παντελώς απίθανο. Ακόμα πιο απίθανο είναι να σταματήσουν τον πόλεμο οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις.

Continue reading →

ο εξοντωτικός/αυτοκτονικός ποιμενικός ηρωισμός στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνιο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε παρατηρήσει ότι τις τελευταίες μέρες γίνονται ολοένα και πιο συχνές οι αναφορές των ηγετών των αντίπαλων στρατοπέδων στον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνιο, κείμενα που έχουν συνταχθεί πριν 2.500 χρόνια και 1400 αντίστοιχα – στο μέλλον θα γίνονται ακόμα συχνότερες. Οι αναφορές υποδηλώνουν ότι τα κείμενα αυτά δεν έχουν χάσει την επικαιρότητά τους – κάθε άλλο! Γιατί όμως δεν την έχουν χάσει; Μερικές φορές οι αναφορές είναι ρητές και οι παραπομπές ακριβείς : πριν λίγες μέρες ο Νετανιάχου δήλωσε, “όπως λέει και η Βίβλος, είναι καιρός για ειρήνη και καιρός για πόλεμο· τώρα είναι καιρός για πόλεμο”. Χτες ο ηγέτης της Χεσμπολάχ δήλωσε, “αυτοί που έπεσαν για τον Θεό, θα πάνε στον Παράδεισο” και: (οι κάτοικοι της Γάζας) “είναι προετοιμασμένοι για όλα”. Και τις δύο αυτές φράσεις τις διαβάζουμε πολύ συχνά στο Κοράνιο. Θα παραθέσω δύο εδάφια (76, 77) από τη σούρα (κεφάλαιο) 4 (μετ. Γ. Ι. Πεντάκη, εκδ. Δημιουργία):

76. Ο θυσιάζων την ζωήν του κόσμου τούτου, υπέρ της μελλούσης, μάχεται εν τη οδώ του Θεού· ηττώμενος δε ή νικών θα ανταμειφθή δαψιλώς [πλουσιοπάροχα]

77. Και διατί να μην πολεμήσετε υπέρ πίστεως, όταν οι αδύνατοι άνδρες, αι γυναίκες και τα παιδία κράζωσι· ” Κύριε ημών, ελευθέρωσον ημάς εκ της ασεβούς ταύτης χώρας, πέμψον ημίν υπεράσπισιν και δος ημίν προστάτην”.

Continue reading →

“καιρός του φιλήσαι και καιρός του μισήσαι, καιρός πολέμου και καιρός ειρήνης” (Εκκλησιαστής 3, 8)

“Η Βίβλος λέει ότι υπάρχει καιρός για ειρήνη και καιρός για πόλεμο. Είναι καιρός για πόλεμο.”

Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός του Ισραήλ (31/10/23)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ με βεβαιότητα και σαφήνεια ότι το αντικείμενο της ιστορίας, και της ιστοριογραφίας, είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκο, θα είχαμε αυταπάτες εάν προσδοκούσαμε να πάψει να υφίσταται η διάσταση απόψεων. Εάν σκεφτούμε επιπλέον ότι, εκτός από την πολυπλοκότητα, επεισέρχεται και ο παράγοντας της προσωπικής βούλησης, του ιδεολογικού προσανατολισμού και της ταξικής θέσης, δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να υπάρξει συμφωνία σε οποιαδήποτε συζήτηση για οποιαδήποτε αντικείμενο της ιστορίας, “του εργαστηρίου των κοινωνικών επιστημών.” (Αν δεν κάνω λάθος, το έγραψε ο ιστορικός David Landes). Παρ΄όλα αυτά, εκφράζουμε δημόσια της απόψεις μας όχι για να πείσουμε τους άλλους αλλά για να δηλώσουμε το πώς εμείς κατανοούμε το υπό εξέταση αντικείμενο. Που σήμερα δεν είναι άλλο από τον πόλεμο μεταξύ του ισραηλινού στρατού και των πολεμιστών της Χαμάς. Ή μήπως μεταξύ της ισραηλινής και παλαιστινιακής κοινωνίας; Πολύ ωραία, είναι καιρός για πόλεμο. Αλλά τι πόλεμος είναι αυτός; Πόσο θα διαρκέσει; Ποιος θα νικήσει; Ποιες θα είναι οι συνέπειες της νίκης και του πολέμου; Υπάρχει κάποια μέθοδος που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα;

Continue reading →

ποιος μπορεί, πώς, να σταματήσει τον πόλεμο;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΙΟΣ μπορεί, πώς, να σταματήσει τον πόλεμο που γίνεται στην Ουκρανία, μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, και στη Γάζα, μεταξύ της Χαμάς και του ισραηλινού κράτους; Στο σύνθετο αυτό ερώτημα μπορούμε να διατυπώσουμε και να εξετάσουμε τέσσερις απαντήσεις – κάθε μία από αυτές αντιστοιχεί σε έναν ιδιαίτερο τρόπο σταματήματος του πολέμου.

ΣΥΜΦΩΝΑ με την πρώτη, ο πόλεμος μπορεί να σταματήσει, εάν σταματήσουν να πολεμούν όσοι συμμετέχουν άμεσα στον πόλεμο, όσοι ήδη πολεμούν – οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί στρατιώτες, οι Ισραηλινοί στρατιώτες και οι Άραβες, Παλαιστίνιοι της Χαμάς. Θα το κάνουν; Δεν θα το κάνουν. Είτε γιατί θέλουν να πολεμήσουν (πατριωτισμός και εθνικισμός) είτε γιατί πρέπει να πολεμήσουν (επαγγελματικός κρατικός στρατός) είτε γιατί εξαναγκάζονται από κάποια ισχυρότερη δύναμη, από το κράτος (υποχρεωτική στρατιωτική θητεία). Από αυτές τις τρεις περιπτώσεις, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τρίτη. Η άρνηση να πολεμήσουν (άρνηση κατάταξης στο στρατό και λιποταξία εν καιρώ πολέμου) και η απροθυμία που δείχνουν οι έφεδροι ώθησε πολλά δυτικά κράτη να καταργήσουν τη στρατιωτική θητεία και να οργανώσουν επαγγελματικό στρατό. Η δε απροθυμία αντιμετωπίζεται (Ρωσία) με την χρηματική αμοιβή ή την υπόσχεση παροχής ελευθερίας σε έγκλειστους στις φυλακές. Η άρνηση των νέων Αμερικανών να καταταγούν και να πολεμήσουν στο Βιετνάμ συνέβαλε στην λήξη του πολέμου. Το πρώτο ενδεχόμενο εγείρει την εξής ένσταση: εάν αυτοί θέλουν ή πρέπει να πολεμήσουν, εμείς γιατί να θέλουμε να σταματήσει ο πόλεμος; Το ενδεχόμενο λοιπόν να σταματήσουν να πολεμούν όσοι θέλουν ή πρέπει να πολεμούν δεν είναι καθόλου πιθανό.

Continue reading →