There are 176 posts filed in 21ος αιώνας (this is page 8 of 18).
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΠΩΣ φτάσαμε στα πυρηνικά όπλα, ποιο είναι το φιλοσοφικό υπόβαθρο αυτής του τεχνικού επιτεύγματος; Θα γίνει παγκόσμιος πόλεμος με χρήση πυρηνικών ή ο αυτοπεριορισμός και η αυτοσυγκράτηση θα προκριθεί έναντι του μηδενισμού της απόλυτης βούλησης; ‘Εχει συνετιστεί ο δυτικός Κύριος ή παραμένει ήρωας που προτιμάει να πεθάνει παρά να ηττηθεί και να υποδουλωθεί; Με αυτά τα τρία ερωτήματα θα καταπιαστώ σήμερα – και θα απαντήσω, με σαφήνεια και απλά λόγια.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΩΡΑ που ο πρόεδρος Μπάιντεν διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνει πόλεμος και δεν ανησυχούμε πια, μπορούμε να αναστοχαστούμε και να σκεφτούμε ήρεμα κάποια πράγματα, να επαναλάβουμε τις βεβαιότητες που μας εξασφαλίζει η θεωρία της κυριαρχίας και της ισχύος. Θα το πω άλλη μια φορά: καλή η αμφιβολία αλλά οι βεβαιότητες είναι απαραίτητες, χωρίς αυτές δεν μπορούμε ούτε ερωτήσεις να θέσουμε ούτε να σκεφτούμε για να απαντήσουμε.
ΝΑ ένα ερώτημα: γιατί να μην ενταχθούν όλα τα κράτη στο ΝΑΤΟ; Γιατί να μην ενταχθεί και η Ρωσία και η Κίνα στο ΝΑΤΟ; Θα μπορούσε αυτό να γίνει; Όχι, κατηγορηματικά όχι, φίλες και φίλοι, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Το ζήτησαν οι Ρώσοι από τον Κλίντον και οι Αμερικάνοι έβαλαν τα γέλια, εξομολογήθηκε στο διάγγελμά του ο Πούτιν. Να η απάντηση: δεν μπορεί να υπάρχει μια αμυντική συμμαχία, όπως είναι το ΝΑΤΟ, εάν δεν υπάρχει ένας εχθρός που να μας απειλεί. Η Σοβιετική Ένωση με τα πυρηνικά της ήταν απειλή, όχι προσχηματική αλλά πραγματική. Η καπιταλιστική Ρωσία είναι απειλή; Τι σημαίνει όμως η λέξη “απειλή”;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΙ είναι ένας παγκόσμιος πόλεμος; Υπήρξε ποτέ παγκόσμιος πόλεμος; Τι είναι ένας παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος;
ΠΡΙΝ εκθέσω τον τρόπο της σκέψης μου, θεωρώ αναγκαίο να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα. Παγκόσμιος πόλεμος, κυριολεκτικά μιλώντας, είναι ένας πόλεμος που είτε διεξάγεται πάνω σε όλο τον πλανήτη είτε συμμετέχουν όλες οι χώρες. Τέτοιος πόλεμος δεν έχει γίνει – και δεν θα γίνει, όπως θα δούμε παρακάτω. Ονομάζουμε παγκόσμιο ένα πόλεμο όταν οι μάχες διεξάγονται σε πολλά σημείο του πλανήτη και από τα ισχυρότερα κράτη του πλανήτη. Τέτοιοι πόλεμοι έχουν γίνει – αλλά δεν θα γίνουν πια. Κατά συνέπεια, κυριολεκτικά μιλώντας, παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος δεν θα γίνει. Μπορεί να γίνει όμως με την καθιερωμένη αποδεκτή έννοια: μεταξύ των ισχυρότερων πυρηνικών δυνάμεων του πλανήτη. Ποιες είναι αυτές, ποιοι θα είναι αντίπαλοι σε έναν τέτοιο πόλεμο το έχουμε ήδη υποδείξει: ένας τέτοιος πόλεμος θα γίνει μεταξύ Δύσης και της Ρωσίας-Κίνας. Ποια θα είναι τα πεδία των μαχών σε αυτή την περίπτωση; Δεν θα υπάρξουν πεδία μαχών. Μα είναι δυνατόν να υπάρξει πόλεμος χωρίς πεδία μαχών; Όχι. Τότε; Τότε, δεν θα είναι πόλεμος αυτό που θα γίνει. Τι θα είναι; Θα είναι κάτι άλλο – θα δούμε τι. Πόλεμος και πυρηνικά όπλα είναι ασύμβατα. Αυτό είναι το τέλος του πολέμου. Μετά; Ειρήνη; Όχι, αυτό που θα γίνει, εάν γίνει, θα είναι απείρως χειρότερο από τον πόλεμο. Ή πόλεμοι με συμβατικά όπλα. Αυτό ναι.
A Jove principium, in Jove finis
(αρχή και τέλος του παντός ο Ζεύς [η ισχύς])
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΠΡΙΝ απαντήσω στο σημερινό ερώτημα, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι υπάρχουν κάποιοι και κάποιες που δεν ανησυχούν, εάν θα γίνει πόλεμος με την Τουρκία ή Τρίτος παγκόσμιος, πυρηνικός εννοείται. Δεν είναι πολλοί και πολλές. Η πλειονότητα φοβάται και ανησυχεί και κάθε τόσο καθησυχάζω, όσο πιο ανεπιφύλακτα, αποφασιστικά και κατηγορηματικά γίνεται, φίλους και φίλες, συγγενείς και γνωστούς. Δεν ξέρω ποιοι και ποιες είναι αυτοί που δεν φοβούνται και δεν ανησυχούν και δεν ξέρω ακόμα πώς έχουν φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα. Δεν είναι πολεμολόγοι, μάλλον σκέφτονται πολύ απλά – θεωρούν αδιανόητο το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού παγκόσμιου πολέμου. Ή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου. Υπάρχουν όμως και κάποιοι που, ενώ είναι βέβαιοι ότι δεν θα γίνει πόλεμος, δεν το ομολογούν. Ξέρουμε ποιοι και ποιες είναι! Είναι οι στρατιωτικοί και οι πολιτικοί (και κάποιοι δημοσιογράφοι, καθηγητές πανεπιστημίων, πιθανόν και κάποιοι άλλοι) . Μπορεί να βγει ο Τσίπρας, λόγου χάριν, και να πει, Έλληνες και Ελληνίδες, μην ανησυχείτε, πόλεμος δεν θα γίνει, ούτε ελληνοτουρκικός ούτε πυρηνικός παγκόσμιος; Τί θα γίνει, εάν το κάνει; Θα τον στείλουν εδώ στην Καστανούσσα να σκαλίζουμε μαζί τις ντοματιές, να ποτίζουμε το μποστάνι, να κόβουμε ξύλα στο βουνό, να ζυμώνουμε ψωμί και να φτιάχνουμε τυρί.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΙΑ ποιους είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα η ειρήνη; Για τους στρατούς και τις πολεμικές βιομηχανίες. Δεν είναι για εμάς, τους εργαζόμενους, τους νέους και τις νέες, τους συνταξιούχους, τους έφηβους και τα παιδιά, για την πλειονότητα του πληθυσμού όλων των κοινωνιών της Ευρώπης. Και ποια είναι η λύση στο μεγάλο πρόβλημα της ειρήνης; Ο πόλεμος; Όχι, δεν είναι ο πόλεμος. Είναι η απειλή του πολέμου. Η απειλή του πολέμου είναι ο νέος τρόπος διεξαγωγής του πολέμου που – δεν -θα – γίνει. Δύο είναι οι επιδιωκόμενοι σκοποί της απειλής του πολέμου: ο εκφοβισμός των υπηκόων και η διαιώνιση της ύπαρξης των στρατών και της πολεμικής βιομηχανίας.
facilis descensus Averno (η κάθοδος στον Άδη είναι εύκολη)
Βιργίλιος (Αινειάδα, 6.126)
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΤΙ ταλαιπωρίες τραβάμε για να κάνουμε τη ζωή μας εύκολη! Και πόσες ακόμα θα τραβήξουμε για να φτάσουμε στην Κόλαση, μιας κι εκεί οδεύουμε ολοταχώς! Με τα ζητήματα της ευκολίας και της ταλαιπωρίας (δεν νοείται το ένα χωρίς το άλλο) θα ασχοληθούμε σήμερα, διαισθανόμενος ότι θα είναι μεταξύ εκείνων των πολλών που η εξέλιξη της κοινωνίας θα φέρει στο προσκήνιο στο άμεσο προσεχές μέλλον. Θα δείξω ότι δεν υπάρχει πιο μεγάλη ταλαιπωρία από την ευκολία και την άνεση. Πριν αρχίσω να ξεδιπλώνω τις σκέψεις μου για αυτά τα δύο ζητήματα, με τα οποία καταπιάνομαι εδώ και δύο δεκαετίες, μελετώντας την Ιλιάδα, τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και τον θουκυδίδειο Επιτάφιο του Περικλέους (έξοχα σχόλια και τα τρία και για την ταλαιπωρία και για την ευκολία), θα ορίσω την ευκολία ως ταχύτητα χωρίς μόχθο και, κατ’ ανάγκην, την ταλαιπωρία ως βραδύτητα μετά μόχθου. Και τις αφιερώνω σε όσους και όσες “έχουν προσβληθεί από τη νόσο της σκέψης”, όπως γράφει στο Περί ελευθερίας ο Τζον Στιούαρτ Μιλ. Και θα θέσω και το εξής ερώτημα: εάν υπάρχει μια κλιμάκωση, διαβάθμιση της ευκολίας και της άνεσης, ποιο είναι το όριό της, με άλλα λόγια, υπάρχει απόλυτη ευκολία – ποια να είναι άραγε; Να μπορείς να μην κάνεις απολύτως τίποτα;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΔΕΝ αναρωτιέμαι, εάν αρχίσει η αμφισβήτηση. Θα δούμε παρακάτω για την άρνηση. Έχει ήδη αρχίσει. Παρατηρώ ότι μεταξύ των ένθερμων υποστηρικτών του εμβολιασμού αρχίζει να διαμορφώνεται ένα κλίμα αμφισβήτησης, το οποίο εμφανίζεται με ποικίλες μορφές: κάποιοι και κάποιες μετανιώνουν που έκαναν το τρίτο εμβόλιο, άλλοι και άλλες αναγνωρίζουν και επανεξετάζουν την δύο ετών διάρκειας κρατική και ιατρική εκστρατεία εκφοβισμού· αυτή είναι η αρχή. Θα διευρυνθεί αυτό το κλίμα της αμφισβήτησης και της αναθεώρησης; Νομίζω πως ναι. Και θα μετεξελιχθεί σε γενικευμένη άρνηση. Πότε; Αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Πιθανότατα, μετά από μερικούς μήνες ή μετά από ένα χρόνο. Τι θα κρίνει την γενίκευση της αμφισβήτησης και της άρνησης;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΥΠΑΡΧΕΙ το ενδεχόμενο στο κοντινό ή μακρινό μέλλον να έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα μόνο λίγες ώρες κάθε μέρα; Εάν δεχτούμε ότι υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο, ότι δεν μας επιτρέπεται να το αποκλείσουμε, και θα δούμε γιατί, τότε εγείρονται κάποια άλλα ερωτήματα: πότε θα συμβεί αυτό;Θα γίνει ξαφνικά ή σταδιακά; Πόσες ώρες τη μέρα θα έχουμε ρεύμα και ποιες; Ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της ενεργειακής σπάνης στη ζωή μας; Θα υπάρξει πτώση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού, μια γενικευμένη εκπτώχευση, ή μήπως θα υπάρξουν και θετικές συνέπειες; Υπάρχει το ενδεχόμενο η ενέργεια να περιέλθει στη δικαιοδοσία του κράτους; Η διανομή από το κράτος της ενέργειας και η ενεργειακή σπάνη θα ενισχύσει τη διαιώνιση της καπιταλιστικής κυριαρχίας ή θα μετεξελιχθεί σε σοβαρό κίνδυνο; Εάν συμβεί το δεύτερο, πώς θα τον διαχειριστούν; Οδεύουμε προς έναν δημοκρατικό ενεργειακό και οικολογικό κρατικό ολοκληρωτισμό; Μήπως θα εμφανιστεί και το αντίπαλο δέος, ένας ενεργειακός (και οικολογικός) λενινισμός;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΟΙ ΗΠΑ θα έκαναν ό,τι ήθελαν, όλος ο πλανήτης, όλα τα κράτη θα ήταν υποταγμένα σε αυτές – διευκρινίζω ότι κάθε φορά που θα αναφέρομαι στις ΗΠΑ ή σε κάποιο άλλο κράτος θα εννοώ την άρχουσα τάξη που αποφασίζει. Η αποκλειστική κατοχή των πυρηνικών όπλων θα εξασφάλιζε την υπέρτατη ισχύ, την δυνατότητα επιβολής της θέλησής της, και θα εγκαθίδρυε την πρώτη πλανητική αυτοκρατορία. Δεν θα μπορούσε κανένα κράτος, καμιά κοινωνία να εναντιωθεί στις ΗΠΑ, να αντισταθεί ή να εξεγερθεί. Το μήνυμα το έστειλαν στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945.
Η εικόνα που αδρομερώς σκιαγράφησα μας παρωθεί να συνεχίσουμε τις σκέψεις μας και να διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα. Είναι ενοχλητικά, οδυνηρά θα έλεγα, αλλά δεν μπορώ να τα απωθήσω και να τα σβήσω. Πώς θα απαντούσαμε, εάν μας ρωτούσαν, ποιον κόσμο προτιμάτε, αυτόν που υπάρχει σήμερα ή αυτόν που θα υπήρχε, εάν μόνο οι ΗΠΑ διέθεταν πυρηνικά; Θα μου πείτε, μα τι νόημα έχει αυτο το υποθετικό ερώτημα; Νομίζω πως έχει. Θα εκθέσω τη δική μου απάντηση. Εγώ θα προτιμούσα τη σημερινή κατάσταση και όχι αυτήν που θα υπήρχε εάν μόνο οι ΗΠΑ διέθεταν πυρηνικά όπλα. Είναι καλύτερα τώρα που πολλά κράτη έχουν πυρηνικά όπλα από το να έχει μόνο ένα κράτος – οι ΗΠΑ, στην προκειμένη περίπτωση. Θα μου πείτε, θα ήταν καλύτερα να μην υπήρχαν πυρηνικά. Συμφωνώ – μόνο που υπάρχουν.
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΔΥΟ χρόνια κλείνει η επιδημία covid-19, βρισκόμαστε στην έκτη παραλλαγή του κορονοϊού, και αντικρίζουμε το φάσμα της αποτυχίας και του αδιεξόδου. Πώς φτάσαμε εδώ; Τι θα κάνουμε με την επόμενη μετάλλαξη του ιού, που θα είναι ακόμα πιο μολυσματική από την omicron, τι θα κάνουμε με κάποιον άλλο ιό που αναπόφευκτα θα ενσκήψει στο προσεχές μέλλον; Πώς σκεφτήκαμε; Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε διαφορετικά;
ΠΡΙΝ απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, ας στρέψουμε το βλέμμα μας κάπου αλλού κι ας κάνουμε ένα νοητικό πείραμα, μια σύγκριση. Εδώ και πενήντα χρόνια, εμφανίζονται διαρκώς νέες παθήσεις του πεπτικού συστήματος (στομάχου, λεπτού και παχέος εντέρου, κόλου, ορθού και πρωκτού) και προστίθενται στις ήδη υπάρχουσες. Γίνεται χαμός. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου θερίζει – ο τρίτος σε θανάτους μεταξύ όλων των μορφών καρκίνου. Θάνατοι, νοσηλείες, εξετάσεις, κολονοσκοπήσεις, φάρμακα, εγχειρήσεις, ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις – και η κατάσταση επιδεινώνεται κάθε χρόνο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν μας απασχολεί;
