φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Ο τίτλος του σημερινού σημειώματος είναι στίχος δημοτικού τραγουδιού (Ν. Πολίτου, Εκλογαί από Τραγούδια Ελληνικού Λαού, σελ. 33). Το ότι οι φτωχοί κάποτε γλεντούσαν μας το επιβεβαιώνουν όχι μόνο πολλές πηγές αλλά και προσωπικές εμπειρίες ανθρώπων που έζησαν φτώχεια με γλέντια. Όταν ήμουν παιδί, στη δεκαετία του εξήντα, τα καλοκαίρια, κάθε βράδυ, κάθε βράδυ μετά την ολοήμερη εργασία στα χωράφια, στη πλατεία του χωριού στηνόταν γλέντι με χορό και τραγούδια – ένας νέος έπαιζε γκάιντα και άνδρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, κορίτσια κι αγόρια χόρευαν και χόρευαν και χόρευαν και τραγουδούσαν. Το 1961 στο χωριό μου ζούσαν 1109 ψυχές, σήμερα με το ζόρι είναι καμιά εκατοπενηνταριά. Το 1964 πήγα σχολείο· όταν σχολούσαμε, γέμιζαν οι δρόμοι με παιδιά και φωνές, ήμασταν 150!
Πρώτη φορά έφαγα σοκολάτα στα δέκα, πορτοκάλι στα δώδεκα. Τα πρώτα παπούτσια που φόρεσα ήταν τσαρουχάκια που είχε φτιάξει ο παππούς μου από γουρουνίσιο δέρμα, δεν θα με πιστέψετε, δεν πειράζει, σας συγχωρώ. Όλοι και όλες, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία από μένα, θυμούνται με νοσταλγία εκείνα τα χρόνια: κουραζόμασταν αλλά δεν είχαμε άγχος, λένε. Και, συμπληρώνω εγώ, επειδή δεν είχαν άγχος, γλεντούσαν. Υπήρχε πολύς μόχθος, χωρίς καμιά απολύτως αμφιβολία, αλλά δεν υπήρχε ρολόι, δεν υπήρχε αφεντικό πάνω από το κεφάλι σου. Θέριζαν και μιλούσαν, έλεγαν ιστορίες, γελούσαν, τραγουδούσαν, φρόντιζαν τα παιδιά και το βράδυ γύριζαν στο χωριό και το έρριχναν στο χορό. Δυο φορές το χρόνο, φόρτωναν ρούχα και σεντόνια και παπλώματα στα κάρα και πήγαιναν στο ποτάμι να τα πλύνουν, όλοι μαζί, γυναίκες, ανύπαντρες κοπέλες, αγόρια και κορίτσια.
Και να θέλουμε να γυρίσουμε σε εκείνα τα χρόνια, να ζήσουμε δηλαδή όπως ζούσαν εκείνοι δεν μπορούμε και δεν θέλουμε. Υπάρχει όμως κάτι από αυτόν τον χαμένο κόσμο που θα μας φανεί χρήσιμο στο παρόν και το μέλλον; Εκείνο που με απασχολεί είναι το εξής: γιατί εκείνοι οι φτωχοί γλεντούσαν και σήμερα δεν γλεντούν; Είναι κατηφείς, δεν γελούν, δεν μιλούν, έχουν σκυμμένο το κεφάλι, νιώθουν ότι δυστυχοατυχούν, πέφτουν σε κατάθλιψη, αυτοκτονούν – γιατί; Τι χρειάζεται για να γίνει ένα γλέντι;
