κυλιόμενες σκάλες και δυτικός πολιτισμός: κίνηση και ακινησία, ακινητοποίηση και κινητοποίηση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΟΚΑΡΙΣΤΗΚΑ, έπαθα, όταν είδα πρώτη φορά κ υ λ ι ό μ ε ν ε ς  σκάλες, στην Ομόνοια, το 1970, 12 χρονών, και μετά στο ΜΙΝΙΟΝ, στο πολυκατάστημα της Πατησίων, κοντά στην Ομόνοια, που έκαψαν κάποιοι επαναστάτες για να επιταχύνουν την κατάρρευση του καπιταλισμού –  τώρα, εάν ζουν, θα τρώνε τα νύχια τους. Πώς είναι δυνατόν να ανεβαίνεις σκάλες α κ ί ν η τ ο ς ; Μα δεν τις ανεβαίνεις, δεν περπατάς, αφού είσαι ακίνητος! Οι κυλιόμενες σκάλες δεν είναι σκάλες! Εάν σταματήσουν, τότε, ναι, είναι σκάλες! Πήρα πολλή δουλειά για το σπίτι. Βέβαια, χρόνια πριν, είχα πάρει πολύ περισσότερη. Το 1964, όταν πήγα στο Δημοτικό και κάθισα α κ ί ν η τ ο ς στο θρανίο για ώρες πολλές. Φρίκαρα!  Με   α κ ι ν η τ ο π ο ί η σ α ν ! Τι βασανιστήριο! Και λίγους μήνες μετά, μας πήγαν στην Εκκλησία όπου κι εκεί φρίκαρα και πάλι: ό ρ θ ι ο ς και α κ ί ν η τ ο ς δύο ώρες! Τι μαρτύριο! Με ακινητοποίησαν ξανά! Και μετά από χρόνια είδα κάποιον να περπατάει κι άλλον να τρέχει αλλά να μένουν στο ίδιο σημείο! Στον κυλιόμενο τάπητα, στον διάδρομο γυμναστηρίου! Και μετά είδα ότι τους πουλάνε κιόλας, για το σπίτι, για να περπατάς και να τρέχεις αλλά να βρίσκεσαι πάντα στο ίδιο σημείο. Κουνιέσαι αλλά δεν κινείσαι, δεν μετακινείσαι. Αργότερα, διαβάζοντας Αριστοτέλη και μελετώντας Ινδοευρωπαϊκή γλωσσολογία διαπίστωσα ότι το βασικό, το κομβικό  ενδιαφέρον του φιλοσόφου ήταν η κίνηση και η ακινησία, ενώ το λεξιλόγιο των κίνησης όλων των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών είναι τόσο πλούσιο που δεν γίνεται να μην αναρωτηθείς: ποια είναι η προέλευση του ζωηρότατου ενδιαφέροντος για την κίνηση και την ακινησία –  και την κινητοποίηση και την ακινητοποίηση. Ποια πολιτισμική παράδοση ενσωματώνουν οι κυλιόμενες σκάλες;

Continue reading

η επιθυμία της κατασκευής, κατοχής και χρήσης της ατομικής βόμβας στην Ιλιάδα και την Παλαιά Διαθήκη

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ νομίζω να υπάρχουν άνθρωποι που να μην χαρακτηρίζουν επίτευγμα την κατασκευή της ατομικής βόμβας. Εάν δεν είναι επίτευγμα, τι είναι;  Εκτός εάν ακυρώσουμε τον ορισμό του επιτεύγματος και τον πετάξουμε στα σκουπίδια. Επίτευγμα είναι κάτι το σημαντικό που πετυχαίνει, κατορθώνει ή πραγματοποιεί κάποιος  ή κάποιοι. Η κατασκευή της ατομικής βόμβας ήταν η υλοποίηση μιας στρατηγικής επιδίωξης, η  πραγματοποίηση ενός σχεδίου, το οποίο πήγασε από την επιθυμία κατοχής και χρήσης ενός βλήματος τεράστιας καταστροφικότητας και εξοντωτικότητας. Να μπορείς μέσα σε πολύ λίγο χρόνο να καταστρέφεις ολοσχερώς μια μεγάλη πόλη και να εξοντώνεις όλους τους κατοίκους της με ένα μόνο βλήμα. ‘Ετσι, η ατομική βόμβα ήταν η κορύφωση της διαδικασίας συνεχούς αύξησης της καταστροφικής και εξοντωτικής αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας, παραγωγικότητας. Είναι ένας ιδιαίτερος τρόπος καταστροφής και εξόντωσης διότι συνδυάζει αδιάσπαστα την καταστροφή και την εξόντωση.

Continue reading

η ανάληψη του Χριστού, η απογείωση του αεροπλάνου και η ανάληψη χρημάτων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γνωρίζω εάν πάθατε την ίδια πλάκα με μένα όταν μάθατε στο σχολείο και διαβάσατε στη Καινή Διαθήκη ότι ο Θεός θυσίασε τον γιο του, έναν είχε, και ότι μετά την εκτέλεσή του με σταύρωση, ο χειρότερος τρόπος θανάτωσης, και την ανάστασή του αναλήφθηκε στον ουρανό. Εγώ ταράχτηκα πολύ, συγκλονίστηκα. Πατέρας να θυσιάζει τον γιο του, θεός να σταυρώνεται και να πεθαίνει, νεκρός να ανασταίνεται και ο αναστάς να ανεβαίνει στον ουρανό! Πήρα δουλειά για όλη μου τη ζωή! Κι ακόμα, όπως αντιλαμβάνεστε, δεν έχει τελειώσει –  και δεν πρόκειται να τελειώσει, θα μείνει ελλιπής και ημιτελής. Ως αφελές μικρό παιδί, τώρα είμαι μεγάλο παιδί, αναρώτηθηκα: μας πώς ανέβηκε στον ουρανό; Πέταξε; Πήδηξε; Γιατί στον ουρανό, εκεί ψηλά; Την απάντηση στο τελευταίο ερώτημα τη βρήκα γρήγορα –  πήγε και κάθισε στα δεξιά του καθισμένου σε θρόνο πατέρα του. Κάθισε! Κάθεται συνέχεια από τότε ή μήπως σηκώνεται κάπου κάπου για να ξεπιαστεί; Δεν βαριέται να κάθεται όλη μέρα, αιώνες, χιλιετίες; Τι κάνει, πώς περνάει τη μέρα του, νέος θεάνθρωπος, μόλις τριάντα τριών  χρονών;

Continue reading

Η λατρεία του Ενός και του Ένα και το όραμα, η στρατηγική επιδίωξη της Δύσης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε παρατηρήσει την συχνή αναφορά του Θεού στις δηλώσεις των πολιτικών ηγετών των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των μουσουλμανικών κρατών. Του ενός Θεού, του μόνου Θεού –  αδιάφορο εάν είναι ο Θεός μας, ο Γιαχβέ, ο Αλλάχ. Γνωρίζουμε ότι τόσο η ιουδαϊκή θρησκεία όσο και η μουσουλμανική ήταν αρχικά πολυθεϊστικές θρησκείες, όπως όλες οι θρησκείες όλων των λαών της υφηλίου –  της αρχαιοελληνικής, της ρωμαϊκής, της ινδικής και όλων των άλλων. Πώς φτάσαμε όμως στη λατρεία του ενός Θεού; Μήπως προηγήθηκε η λατρεία του Ένα (ουδέτερο) και του Ενός (αρσενικό); Υπάρχουν σπερματικά στοιχεία, σαφείς υπόρρητες ενδείξεις μονοθεϊσμού στην αρχαία ελληνική θρησκεία; Γιατί ο αριθμός ένα (1) είναι ο αριθμός του δυτικού πολιτισμού; Έχει κάποια σχέση με τον ηρωισμό, με τη διάκριση, με την υπεροχή; έχει κάποια σχέση με την πρωτιά; Μήπως ο αριθμός 1 είναι ο αριθμός, το σύμβολο της ισχύος; Ποιο είναι το ελάττωμα του αριθμού δύο (2) –  και όλων των υπολοίπων;   Θα μας βοηθήσουν άραγε ο μονοθεϊσμός, η λατρεία της ισχύος, της νίκης, του Απόλυτου, του Ενός/Ένα να σκιαγραφήσουμε αδρομερώς το όραμα, τη στρατηγική επιδίωξη  του δυτικού (καπιταλιστικού σήμερα) κόσμου για το μέλλον;

Continue reading

θεόμουνο, θεογκόμενος, θεοκρατία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γνωρίζω, εάν, εκτός της νέας ελληνικής γλώσσας, η λέξη θεός  ως πρώτο συνθετικό χρησιμοποιείται με επιτατική ή/και μεγεθυντική σημασία σε άλλη ή άλλες γλώσσες.  Διακατέχομαι από την εντύπωση πως σε αυτή την περίπτωση η νέα ελληνική γλώσσα είναι μοναδική. Γνωρίζω όμως ότι στο αμερικάνικο πορνό οι γυναίκες πορνοστάρ όταν δουν  ή όταν υποστούν τη διείσδυση μεγάλου πέους, θεόπουτσας, κραυγάζουν επαναλαμβάνοντας Oh my God! Oh my God! Θα το έχετε παρατηρήσει. Εάν δεν βλέπετε πορνό, θα ήθελα να σας συμβουλεύσω να βλέπετε δύο δεκαπεντάλεπτα τη βδομάδα διότι βοηθάει πολύ στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου –  άσχετα τι κάνετε μετά, δεν είμαι αδιάκριτος. Η επιτατική και μεγεθυντική χρήση της λέξης θεός ως πρώτο συνθετικό δεν έχει μελετηθεί, όπως δεν έχουν μελετηθεί και οι τόσο συχνά εκσφενδονιζόμενες θρησκευτικές βρισιές, οι γνωστές χριστοπαναγίες και τα περίφημα  γαμοσταυρίδια (γαμώ το Θεό μου, γαμώ το Χριστό μου, γαμώ την Παναγία μου, γαμώ το Σταυρό μου, γαμώ το τσουβάλι με τους Αγίους). Δεν έχουν μελετηθεί διότι οι ακαδημαϊκοί μας δάσκαλοι και ερευνητές δεν ασχολούνται με γλωσσικά φαινόμενα που δεν παρουσιάζουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. ‘Ετσι λένε. Άλλος όμως είναι ο λόγος: εάν κάνεις διδακτορική διατριβή με αντικείμενο την επιτατική και μεγεθυντική χρήση της λέξης θεός, και αφιερώσεις ένα εκτενές  κεφάλαιο στη μελέτη λέξεων σεξουαλικού περιεχομένου (θεόμουνο, θεοκόμματος, θεοπούτανο, θεογκόμενος) είναι βέβαιο ότι μια ζωή ή θα καθαρίζεις σκάλες στα Πατήσια ή θα κάνεις λάντζα σε σουβλατζίδικο στο Πέραμα. Πώς και πότε εμφανίστηκαν αυτά τα επίθετα, τα οποία λέγονται παρατακτικά,  στα οποία η λέξη θεός έχει μεγεθυντική ή/και επιτατική σημασία; Αυτό είναι το σημερινό μου θέμα.

Continue reading

ένα ιπτάμενο (απόλυτο) φρούριο δώρισε στον θεό Τραμπ η βασιλική οικογένεια του Κατάρ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΟ αεροσκάφος με το οποίο μετακινείται ο πρόεδρος των ΗΠΑ λέγεται Air Force One: δεν νομίζω πως θα ήταν ακυριολεξία εάν μεταφράζαμε τη φράση “Η πρώτη, η ανυπέρβλητη  ισχύς του ύψους και της πτήσης”, εφ΄όσον βέβαια ο air  δεν είναι ο αέρας που αναπνέουμε εμείς οι βροτοί, οι θνητοί, εδώ κάτω στα χαμηλά, στη Γη. Είναι ένα ιπτάμενο φούριο –  με καθιστικό, γραφείο, μπάνια, κρεβατοκάμαρες,  αίθουσα συνεδριάσεων, κουζίνα, τραπεζαρία –  και όπλα ασφαλώς, φρούριο είναι, δεν είναι παιδική χαρά! Επειδή είναι ιπτάμενο φρούριο, είναι απόλυτο φρούριο. Ένα τέτοιο ιπτάμενο φρούριο δώρισε στον Τράμπ, στις ΗΠΑ, η βασιλική οικογένεια του Κατάρ –  καλύτερο δώρο δεν υπάρχει, δεν μπορεί να υπάρχει (Boeing 747 -8 Jumbo). Γιατί όμως το προεδρικό ιπτάμενο αεροσκάφος είναι το απόλυτο φρούριο; Αν κατανοήσουμε τι είναι ένα φρούριο, θα κατανοήσουμε γιατί το ιπτάμενο φρούριο είναι ένα απόλυτο φρούριο. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να μελετήσουμε το πρώτο ιστορικά φρούριο του δυτικού πολιτισμού, του αρχαίου ελληνικού κόσμου: είναι η πόλις. Η αρχική σημασία της λέξης είναι “φρούριο”. Η πόλις είναι ένας πόλος, γύρω από τον οποίο διεξάγεται ο πόλεμος. Η Ιλιάδα δεν μας αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Η ακρόπολις της Αθήνας είναι το φρούριο που βρίσκεται σε ψηλό και απόκρημνο βραχώδη λόφο.

Continue reading

γιατί μπορούμε να πούμε “λευκότερος” αλλά όχι “ασπρότερος”, “μαυρότερος”, “κοκκινότερος”; γιατί λέμε ότι είμαστε λευκή φυλή;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΘΑ έχετε δει, φαντάζομαι άσπρο άλογο. Εάν είναι πολύ άσπρο, θα πούμε ότι είναι “πιο άσπρο κι από το χιόνι”. Μας πρόλαβε όμως ο συνθέτης της Ιλιάδας,  ένας από τους τέσσερις, κατά τη γνώμη μου, που περιέγραψε τα άλογα των Θρακών, συμμάχων των Τρώων, ως “λευκότεροι [ίπποι] χιόνος (Κ 437). Δεν ήταν μόνο πιο άσπρα από το χιόνι αλλά και ταχύτατα, έτρεχαν σαν τον άνεμο (θείειν δ΄ ανέμοισιν ομοίοι, Κ 437). Είναι πολλά τα λευκά, τα άσπρα, στην Ιλιάδα: τα πανιά των καραβιών ( Α 480), οι χιονισμένες κορυφές των βουνών (Β 735), το αλεύρι (Λ 639  Σ 560), τα οστά (Π 347   Ψ 252  Ω 793), τα αρνιά (Γ 103), τα δόντια (Ε 291  Κ 263  Λ 416), το γάλα (Δ 434 Ε 902)  κι άλλα. Και σήμερα όλα αυτά άσπρα είναι. Διαβάζουμε όμως ότι και ο ήλιος είναι λευκός (Ξ 185), το νερό Ψ 282), η ασπίδα του Δηϊφόβου (Χ 294). Στην Οδύσσεια, η αίγλη (η λάμψη, το φως του ήλιου, της σελήνης , του χαλκού, ζ 45), η γαλήνη (η λάμψη της θάλασσας και η ηρεμία των ανέμων, κ 94) είναι λευκές, ενώ στο Ομηρικό ύμνο 23 και η θάλασσα είναι λευκή (15). Αντιλαμβανόμαστε ότι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το επίθετο λευκός δεν σημαίνει άσπρος – σημαίνει ” λαμπρός”. Λευκό είναι ακόμα το δέρμα του ανθρώπου: χρόα λευκόν (Λ 572), τα χέρια (λευκώ πήχεε, Ε 314) ενώ η Ήρα και η Ανδρομάχη είναι ασπροχέρες (λευκώλενος). Το δέρμα του ανθρώπου είναι άσπρο; Όχι, είναι λευκόν! Είναι λαμπρόν, λάμπει –  ειδικά των αθανάτων, πανίσχυρων δηλαδή, θεών και της συζύγου του ισχυρού Έκτορος.

Continue reading

είμαστε ΛΕΥΚΗ φυλή; η Ευρώπη είναι ΗΠΕΙΡΟΣ; (δύο αυτονόητα ιδεολογήματα ανωτερότητας) (1)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΟΙΤΑΖΟΜΑΙ στον καθρέφτη να δω εάν είμαι λευκός, άσπρος, εάν όντως ανήκω στη λευκή φυλή,  αλλά παρατηρώ και διαπιστώνω, έκπληκτος και  έντρομος, ότι δεν είμαι! Oh my God, αναφωνώ, όπως και οι Αμερικάνες όταν τον έχουν βαθιά μέσα τους –  δεν έχει σημασία πού ακριβώς. Τι είμαι, τι χρώματος είμαι; Μαύρος δεν είμαι, ερυθρόδερμος δεν είμαι, κίτρινος δεν είμαι, λευκός σαν το γάλα δεν είμαι – τι στο καλό είμαι; Φεύγω από τον καθρέφτη και πάω στην υδρόγειο σφαίρα. Την ανάβω να βλέπω καλύτερα και τι να δω! Μια γεωγραφική απόφυση της αχανούς Ασίας, ένα ακρωτήριο, έχει το θράσος να αυτοαποκαλείται ήπειρος! Ήπειρος όμως δεν είναι! Λευκή φυλή δεν είμαστε, ήπειρος δεν είναι –  γιατί λέμε ότι είμαστε λευκοί και λευκές, γιατί λέμε ότι η Ευρώπη είναι ήπειρος; Δεν είναι αλήθεια, είναι ψέμμα, άρα είναι προπαγάνδα, προπαγάνδα του δυτικού πολιτισμού, του ποιμενικού δυτικού πολιτισμού, όχι του κομμουνιστικού (κοινοτικού, ελευθεριακού) δυτικού πολιτισμού. Αλλάζω οπτική γωνία, τέρμα τα δίφραγκα –  τα πράγματα θα τα βλέπω τώρα πια κι από δω και πέρα όχι από την οπτική γωνία του ποιμενικού δυτικού πολιτισμού αλλά από αυτήν του κομμουνιστικού δυτικού πολιτισμού. Για να δούμε πού θα μας βγάλει αυτός ο δρόμος:  θα είναι γόνιμος, θα είναι δημιουργικός, θα είναι επικίνδυνος. Θα είναι περιπετειώδης και συναρπαστικός και συγκλονιστικός.

Continue reading

προς μια φιλοσοφία του κουμπιού

“Η χειρονομία της φωτογραφικής πράξης προϋποθέτει ασφαλώς μια τελική απόφαση: το πάτημα του κουμπιού  – όπως τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος θα πατήσει το κόκκινο κουμπί.” 

Vilem Flusser (Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας, σ. 40)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η σχέση μου με το κουμπί είναι μια σχέση παράφορου πάθους (ύπαρξη σχισμής) και ανυπόφορης απέχθειας (ανυπαρξία σχισμής). Αυτή τη σχέση θα σας αποκαλύψω σήμερα, αφού διευκρινίσω ότι θα εντάξω στην κατηγορία του κουμπιού και τους πολλούς και ποικίλης μορφής και λειτουργικότητας διακόπτες –  τους on και off των μηχανημάτων, τους οικιακούς της ηλεκτροδότησης, τη σκαλδάλη των όπλων, το πεντάλ του αυτοκινήτου. Πολύ συχνά τους λέμε κουμπιά –  έχω καταλάβει γιατί αλλά αρνούμαι να το δεχτώ ( άλλη μια μεταφορά που με πληγώνει βάναυσα).

Continue reading