κοινωνική σκατολογία: από την εκκένωση εντέρων και βόθρων στην εκκένωση αιθουσών, κτιρίων, φρουρίων, οικισμών, πόλεων, χωρών

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΦΑΙΝΕΤΑΙ παράξενο που μεταχειριζόμαστε τις λέξεις εκκενώνω και εκκένωση για να δηλώσουμε αφενός την απομάκρυνση των περιττωμάτων από τα έντερα και τους βόθρους και αφετέρου την απομάκρυνση κατοίκων από δομημένους χώρους και περιοχές. Η χρήση αυτή υποβάλλει υποσυνείδητα την θεώρηση των κατοίκων ως περιττώματα, που πρέπει να απομακρυνθούν. Πιθανόν να εκλάβετε τη σύγκριση αυτή ως υπερβολή. Ίσως να αλλάξετε γνώμη με αυτά που θα διαβάσετε σήμερα –  και δεν θα τα ξεχάσετε γιατί θα σας κάνουν πολύ μεγάλη εντύπωση. Αφορμή για το σημερινό σκατολογικού περιεχομένου σημείωμα είναι η συχνά εμφανιζόμενη τους τελευταίους μήνες πρακτική της εκκένωσης κατοικημένων περιοχών. Μήπως όλα αυτά τα περιστατικά είναι οι πρώτες ενδείξεις ενός κοινωνικού φαινομένου που θα προσλάβει στο κοντινό και ορατό μέλλον μαζικό, συχνά επαναλαμβανόμενο και εφιαλτικό χαρακτήρα; Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σήμερα.

Continue reading →

γιατί στην Ολυμπία; γιατί το 776 π. Χ.; γιατί κάθε τέσσερα χρόνια;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΥΠΟΘΕΤΩ ότι αυτά τα ερωτήματα δεν τα έχετε διατυπώσει και σκεφτεί. Δεν είναι μόνο αυτά, όπως θα δούμε παρακάτω. Αυτό δεν με ενοχλεί. Αυτό που με προβληματίζει είναι η διαπίστωση ότι δεν τα έχουν θέσει και δεν έχουν διατυπώσει κάποιες απαντήσεις  οι ιστορικοί του αρχαίου ελληνικού αθλητισμού –  από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω. Θα υπάρχουν κάποια αίτια που οι πρώτοι αθλητικοί αγώνες, που δεν ήταν τοπικού χαρακτήρα,  έγιναν στην Ολυμπία, το 776 (θα παραλείπω το π. Χ. από δω και πέρα) και που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια. Ποια είναι αυτά τα αίτια; Ας εξετάσουμε όμως πρώτα διεξοδικά όλα τα ερωτήματα και μετά βλέπουμε.

Continue reading →

τέσσερα ευρά το λίτρο η βενζίνα – ντίζελ το 2025;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΦΟΥ θα διαβάσετε το σημερινό κείμενο, μετά από λίγες ώρες ή μέρες θα ξεχάσετε και τη τιμή και τον χρόνο που αναφέρονται στον τίτλο. Εγώ όμως δεν θα το ξεχάσω. Εάν οι υπολογισμοί μου επιβεβαιωθούν, έχει καλώς· εάν όχι, θα σας θυμίσω αυτά που έγραψα, αυτά που θα γράψω σήμερα, όχι μόνο για να επανεξετάσω τα δεδομένα αλλά, το σημαντικότερο, για να επανεξετάσω τον τρόπο με τον οποίο σκέφτηκα.

ΑΣ ξεκινήσουμε με την ακλόνητη  βεβαιότητα ότι μια μέρα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα τελειώσουν – δεν γνωρίζουμε όμως πότε. Πολύ νωρίτερα από το κάρβουνο –  υπάρχει κάρβουνο για άλλα διακόσια χρόνια. Και δεν γνωρίζουμε εάν, όταν τελειώσουν, θα έχουμε πρόσβαση σε άλλη μορφής ενέργειας, ώστε να καλύψουμε τις τεράστιες παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες. Εάν αποδειχτεί ότι η ενεργειακή μετάβαση είναι ανέφικτη, θα υπάρξουν κοσμογονικά προβλήματα, κατά συνέπεια, κοσμογονικές συνέπειες και εξελίξεις, αλλαγές. Θα ξεμείνουμε από ενέργεια, αφού πρώτα πέσουμε με τα μούτρα στη καύση του κάρβουνου –  με άλλα λόγια, τη πουτσίσαμε. Κι όταν μια κοινωνία ξεμένει από ενέργεια, οι συμφορές είναι πολλές και τρομερές. Θα το εξετάσουμε άλλη μέρα. Εάν από την άλλη εξασφαλίσουμε με κάποιο τρόπο πρόσβαση σε  ανεξάντλητες και τεράστιες ποσότητες καθαρής ενέργειας, εάν η ενεργειακή μετάβαση αποδειχτεί επιτυχής, τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα –  η καταστροφή της φύσης θα επιταχυνθεί και θα γενικευτεί: θα κάνουμε ό,τι γουστάρουμε! Με λίγα λόγια, τη βάψαμε.

Continue reading →

του τις έπαιξε (τον έδειρε), παίξαμε ξύλο, παίξανε μπουνιές, παίξανε γροθιές, τον πλάκωσε στις κλωτσιές: το παιχνίδι της βίας και η βία του παιχνιδιού (του ποδοσφαίρου)

my foot! (το μάτι μου!)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα καταπιαστούμε με το εξής ερώτημα: τι κάνουν οι αντίπαλες ομάδες, οπαδοί ποδοσφαιρικών ομάδων, όταν συναντιούνται για να βιαιοπραγήσουν, για να ασκήσουν φυσική βία, για να ανταλλάξουν χτυπήματα με τα χέρια και με ξύλα, συνάντηση που καταλήγει σε μαχαιρώματα, τραυματισμούς και συχνά σε φόνο; Απαντώ ευθέως και εκθέτω τα επιχειρήματά μου: π α ί ζ ο υ ν. Παίζουν ξύλο, παίζουν γροθιές, παίζουν μπουνιές. Πώς όμως είναι δυνατόν η άσκηση φυσικής βίας να είναι παιχνίδι; Υπάρχουν βίαια παιχνίδια; Γιατί υπάρχουν; Το ποδόσφαιρο είναι βίαιο παιχνίδι, εγγενώς, φύσει; 

Continue reading →

ο κεραυνός του Δία, τα πυροβόλα, η ατομική βόμβα και το τέλος του πολέμου (μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών της Δύσης)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η κατασκευή και η ρίψη της ατομικής βόμβας ήταν η εκπλήρωση επιθυμίας που έχει διατυπωθεί έμμεσα στην Ιλιάδα, στη Βίβλο των επιθυμιών του δυτικού πολεμιστή, του ήρωα Κυρίου. Μετά από τρεις χιλιάδες χρόνια τα κατάφερε. Υπήρξαν τρεις σταθμοί της διαδικασίας κατασκευής της ατομικής βόμβας: η επινόηση των πυροβόλων (1300 μ. Χ., όταν ο Ντάντε άρχισε να γράφει τη Θεία Κωμωδία, όταν τελείωνε μια εποχή –  φεουδαρχία – και άρχιζε μια άλλη – ο εμπορικός καπιταλισμός), η βιομηχανική επανάσταση (τέλη 18ου αιώνα) και η επανάσταση στη Φυσική (τέλη 19ου-αρχές 20ού). Η κατασκευή της ατομικής βόμβας υπήρξε ένα κομβικό χρονικό γεγονός, ένα από τα μεγαλύτερα του δυτικού πολιτισμού και της παγκόσμιας ιστορίας: εισροή γνώσεων και κοινωνικών σχέσεων, επεξεργασία, εκροή γεγονότων και σχέσεων. Πώς όμως και γιατί, από ποιους διατυπώθηκε η επιθυμία κατασκευής ενός βλήματος που θα είναι όσο γίνεται περισότερο εξοντωτικό και καταστροφικό; Ποιες ήταν οι συνέπειες (κοινωνικές, στρατιωτικές και πολιτικές) της εκπλήρωσης αυτής της επιθυμίας; Με αυτά τα ζητήματα θα καταπιαστούμε σήμερα, 78 χρόνια μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι (6 και 9 Αυγούστου 1945) .

Continue reading →

ανθρωπολογία του κοινωνικού πολέμου

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ πόλεμος είναι το σύνολο των συγκρούσεων που εκτυλίσσονται μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας και των μελών με την κοινωνία και τους θεσμούς της. Οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται ο κοινωνικός πόλεμος είναι αμέτρητες, άλλοτε φανερές και άλλοτε λανθάνουσες και υποφώσκουσες. Η επανάσταση, θεωρούμενη ως ριζική μη αναστρέψιμη αλλαγή μεγάλης διάρκειας, η εξέγερση, θεωρούμενη ως αιφνίδιο ξέσπασμα διαμαρτυριών, διαδηλώσεων, βίαιων ή μη, ο εμφύλιος πόλεμος, η ταξική πάλη, η απεργία, η πολιτισμική σύγκρουση, οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια, στο χώρο εργασίας, στο σχολείο, στο νοσοκομείο, μεταξύ ανδρών και γυναικών, γονέων και τέκνων, όλα αυτά και πολλά άλλα, είναι μορφές του κοινωνικού πολέμου. Άλλοτε είναι μοριακός και διάχυτος και άλλοτε συλλογικά διεξαγόμενος και  εστιασμένος· άλλοτε είναι σύντομης διάρκειας και άλλοτε γενικεύεται και διαρκεί· άλλοτε περιοριορίζεται στη χρήση επιχειρημάτων και άλλοτε στη χρήση βίας, η οποία μπορεί να ενταθεί και να κλικακωθεί· άλλοτε λανθάνει και περιορίζεται κι άλλοτε αναζωπυρώνεται και οξύνεται.  Είναι πανταχού παρών –  διεξάγεται σε κάθε κοινωνικό χώρο και σε κάθε κοινωνική συμβίωση. Δεν υπήρξε, δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει κοινωνία  μέσα στην οποία να μην διεξάγεται ο κοινωνικός πόλεμος. Σήμερα θα ασχοληθούμε με κάποια ζητήματα, τα οποία, από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, δεν έχουν διερευνηθεί. Υπήρχε κοινωνικός πόλεμος πριν γίνουμε άνθρωποι, υπήρχε κατά τη διάρκεια της ανθρωπογένεσης/κοινωνιογένεσης; Αν υπήρξε, συνέβαλε και πώς στη διαμόρφωση του ανθρώπου και της κοινωνίας; Ποιες είναι οι ρίζες του κοινωνικού πολέμου, ποιες είναι δηλαδή οι συνθήκες που επιτρέπουν, ενισχύουν και διαιωνίζουν την ύπαρξή του;

Continue reading →

θα μπορέσει η Δύση να διαλύσει τη Ρωσία και να κατακτήσει τη Σιβηρία; (από την Pax Americana στην Pax Chinorussiana)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΟ δεύτερο μισό του αιώνα που διανύουμε, όταν οι φυσικοί πόροι του πλανήτη (κυρίως ενέργεια και πρώτες ύλες)  θα εξαντληθούν ή θα τείνουν να εξαντληθούν, θα υπάρχει μια αχανής περιοχή πλούσια και σε ενέργεια και σε πρώτες ύλες (μέταλλα και ξυλεία) και σε καλλιεργήσιμη γη –  η Σιβηρία, μεγαλύτερη σε έκταση από το άθροισμα της έκτασης της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Το μέλλον του καπιταλισμού της Δύσης θα εξαρτηθεί από τον έλεγχο, από την κατοχή αυτής της περιοχής. Η Σιβηρία είναι η νέα Γη της Επαγγελίας, η Γη του μελλοντικού πλούτου και της μελλοντικής ισχύος του δυτικού (καπιταλιστικού) κόσμου. Εάν κάποτε η Δύση προχωρούσε,  επεκτεινόταν far West, τώρα αλλάζει πορεία και προχωρά, επιχειρεί να προχωρήσει και να επεκταθεί far East. Θα μπορέσει όμως η Δύση να πατήσει το πόδι της και να βάλει χέρι στη Σιβηρία; Πώς θα μπορέσει να το κάνει; Τι θα γίνει, εάν αποτύχει; Η εκπλήρωση της επιθυμίας, η πραγματοποίηση του σκοπού της Δύσης θα εξαρτηθεί από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Τι θα γίνει, εάν ηττηθεί; Τι θα γίνει, εάν ηττηθεί η Ρωσία; Για να  απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα, θα πρέπει να εξετάσουμε την παγκόσμια γεωπολιτική συγκυρία και να εντάξουμε σε αυτήν τον πόλεμο που γίνεται στην Ουκρανία μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.

Continue reading →

το κλείσιμο των πάρκων, η εμπορευματοποίηση της δροσιάς, οι παραθεριστές του παρελθόντος, ο οικιακός εγκλεισμός και η συρρίκνωση της κοινοχρησίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΚΛΕΙΣΕ η κυβέρνηση τα μεγάλα πάρκα στην Αθήνα και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών δεν μπορούν να πάνε εκεί ούτε τη μέρα ούτε τη νύχτα για να προστατευθούν από τη ζέστη. Γιατί τα έκλεισε; Για να μην καούν! Υπάρχει κάποιος άλλος λόγος; Δε νομίζω. Για ποιο λόγο, ποιος θα ήθελε να κάψει ένα πάρκο; Ας πούμε ότι κάποιος θα το ήθελε και θα επιχειρούσε να το κάνει. Πότε θα προστατευόταν το πάρκο, όταν δεν υπάρχει ψυχή ή όταν είναι γεμάτο με κόσμο; Ποιος θα τολμούσε να κάψει το πάρκο μπροστά σε εκατοντάδες ανθρώπους; Είναι εύκολο να καεί ένα πάρκο; Είναι εύκολο, ναι, μόνο όταν έχει πεύκα και κανένα άλλο δέντρο. Αλλά τα πάρκα της Αθήνας δεν έχουν πεύκα – εάν έχουν, είναι ελάχιστα. Τα πάρκα δεν είναι πευκοδάση να καούν εύκολα και γρήγορα. Τα πάρκα δεν καίγονται. Τα πάρκα τα έκλεισε η κυβέρνηση γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν θα υπάρξει αντίδραση, εκτός από κάποιες διαμαρτυρίες στα μέσα κοινωνικής απομόνωσης. Γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν θα κάνει ντου ο κόσμος να πάει εκεί να δροσιστεί. Έχουν κλιματιστικά. Εάν δεν έχουν, να αγοράσουν. Εάν δεν μπορούν να αγοράσουν, να πάνε κάπου αλλού, σε καφέ, σε εμπορικό κέντρο –  θα πληρώσουν βέβαια. Η δροσιά έγινε εμπόρευμα, πολύ κερδοφόρο. Εάν κάτι δεν θα γίνει εμπόρευμα αυτό είναι μόνο το κλάσιμο. Μήπως ούτε αυτό είναι βέβαιο;

Continue reading →

το έθνος και ο Αριστοφάνης του (3)· ΣΦΗΚΕΣ: γιατί θα κλείναμε σήμερα τον γέρο πατέρα μας στο σπίτι;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΥΟ είναι τα κρίσιμα και σχετιζόμενα μεταξύ τους ερωτήματα για την κατανόηση των Σφηκών του Αριστοφάνη. Γιατί ο γέρος πατέρας Φιλοκλέων θέλει τόσο πολύ να συμμετάσχει στο δικαστήριο και να δικάζει; Και, γιατί ο γιος του 0 Βδελυκλέων δεν του το επιτρέπει, φτάνοντας στο σημείο να τον κλείσει μέσα στο σπίτι και να τον φυλάει μαζί με δύο δούλους για να μην την κοπανήσει; Παρατηρήσαμε ότι αυτό δεν θα μπορούσε να το κάνει ο γιος στον πατέρα του, είναι μια κωμική αριστοφάνεια υπερβολή. Λέει ο πατέρας στον γιο (στ. 628-630): “κι εσύ ο ίδιος με φοβάσαι, ναι, με φοβάσαι. Εάν σε φοβόμουν εγώ, θα είχα χαθεί”.   Οι απαντήσεις που παρέχει το κείμενο στο πρώτο ερώτημα είναι τρεις – δύο ρητά διατυπωμένες, μία υπονοούμενη. Για το δεύτερο ερώτημα υπάρχει μόνο μία απάντηση και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τις τρεις προηγούμενες.

Continue reading →