15 λοξές ματιές στον πάνδημο ριζοσπαστισμό
του π.
21ος αιώνας
There are 52 posts filed in 21ος αιώνας (this is page 1 of 6).
διλημματική αμφιταλάντευση στις εποχές της μετάβασης
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΟΤΑΝ αντιμετωπίζουμε ένα δίλημμα, όταν δεν έχουμε αποφασίσει εάν θα κάνουμε αυτό ή εκείνο, ταλαντευόμαστε, για ένα μικρό η μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ δύο επιλογών. Αυτή είναι η διλημματική αμφιταλάντευση. Η ταχεία απόφαση δεν είναι κάτι ανύπαρκτο αλλά είναι σπάνιο. Η μακράς διάρκεια αναποφασιστικότητα μας παραλύει και μας αποπροσανατολίζει, είναι νοσηρή κατάσταση – μέχρι και καρκίνο προκαλεί στις μέρες μας. Με την ταχεία απόφαση υπάρχει η πιθανότητα να κάνουμε λάθος· αλλά το λάθος, όπως γνωρίζουμε, είναι η πινακίδα που μας δείχνει τη σωστή κατεύθυνση. Το θέμα μας σήμερα όμως δεν είναι η διλημματική αμφιταλάντευση σε ατομικό επίπεδο. Αυτή είναι ένα ζήτημα που αφορά την ψυχολογία. Η διλημματική αμφιταλάντευση υπάρχει και σε συλλογικό, κοινωνικό επίπεδο και με αυτήν θα καταπιαστούμε σήμερα.
οι παραχωρήσεις του Κυρίου και η κοινωνία της αεργίας την εποχή της συρρίκνωσης του καπιταλισμού
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΑΝ συγκρίνουμε τις σύγχρονες ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες, τις κοινωνίες που (σχεδόν) τα πάντα είναι εμπόρευμα, με τις κοινωνίες του παρελθόντος όλων των εποχών της παγκόσμιας ιστορίας, θα επισημάνουμε μια βασική ειδοποιό διαφορά. Στις κοινωνίες του παρελθόντος είτε εργάζονταν όλοι και όλες, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, είτε εργαζόταν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, με μια πολύ ισχνή μειονότητα, γύρω στο 5%, το οποίο ως άρχουσα τάξη (‘Κύριος’) να επιτηρεί ή να συντονίζει την εργασία και να αρπάζει ένα μεγάλο μέρος του συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου. Αυτό δεν ισχύει για τις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες. Εκτός από την μειονότητα της άρχουσας τάξης, σήμερα η πλειονότητα του πληθυσμού ζει, επιβιώνει, χωρίς να εργάζεται, να συμμετέχει δηλαδή άμεσα στην παραγωγή του κοινωνικού πλούτου. Ο τεράστιος σήμερα κοινωνικός πλούτος παράγεται και κυκλοφορεί ολοένα και πιο γρήγορα και ολοένα από λιγότερους Υποτελείς. Αυτοί και αυτές που δεν εργάζονται είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που εργάζονται κι αυτοί οι τελευταίοι θα γίνονται ολοένα και λιγότεροι. Παιδιά, έφηβοι, νέοι, ειδικές κοινωνικές κατηγορίες ενηλίκων ανδρών και γυναικών, γέροι και γριές δεν εργάζονται. Επιπλέον, ο αριθμός των μισθωτών εργατών θα μειώνεται λόγω του προϊόντος αυτοματισμού της παραγωγής, ενώ ένα μεγάλο μέρος των αυταπασχολούμενων, ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων Κυρίων γνωρίζει τι σημαίνει κοινωνική κάθοδος – άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό της εποχής της συρρίκνωσης του καπιταλισμού.
τι θα κάνουν, τι θα γίνουν τα παιδιά μας;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΠΡΟΧΤΕΣ μια δεκαεφτάχρονη κοπελιά μου έστειλε ένα μέιλ που με αναστάτωσε. Εξεπλάγην ευχάριστα που μια 17χρονη διαβάζει κείμενα της Σχολής. Φιλομάθεια και ευρύτητα πνεύματος! Εσείς, μου γράφει μεταξύ άλλων, η γενιά σας, οι σημερινοί εξηντάρηδες, άνδρες και γυναίκες, κουτσά στραβά τα καταφέρατε κάπως. Εμείς τι θα κάνουμε; Αυτό το ερώτημα με απασχολεί κι εμένα εδώ και πολύ καιρό. Ζούμε με δυο παιδιά, εφήβους, Β΄Λυκείου και Γ΄Γυμνασίου. Τα βλέπω κλεισμένα μέσα στο σπίτι τώρα με τον κορονοϊό και η καρδιά μου γίνεται κομμάτια. Θα σπουδάσουν, θα ζήσουν την εμπειρία να είσαι φοιτητής, φοιτήτρια, νέος και ελεύθερος; Αν δεν σπουδάσουν, τι θα κάνουν; Το μήνυμα τελειώνει με τα εξής ερωτήματα: ‘ πώς μπορεί ένας σύγχρονος νέος να αναπτύξει πλήρως τις ικανότητές του στον τομέα που τον ενδιαφέρει αν δεν φοιτήσει στο πανεπιστήμιο του Κράτους? Πώς βλέπετε το μέλλον για τα παιδιά σας? Τι επιλογές έχουν αν επιλέξουν να μην φοιτήσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο?’ Υπάρχει όμως ένα άλλο ερώτημα, πολύ πιο βασικό, το οποίο δεν διατυπώνεται αλλά δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Πώς θα ζήσουν, τι δουλειά θα κάνουν; Θα μπορέσουν να εργαστούν; Αυτό είναι το πρωταρχικό ερώτημα.
οι λιμοί την εποχή της συρρίκνωσης του καπιταλισμού
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΠΡΙΝ ασχοληθούμε με το σημερινό μας θέμα, ας ρίξουμε δυο βλέφαρα στην ιστορία, ένα στη δυτική κι ένα στην παγκόσμια. Θα μας βοηθήσουν να το κατανοήσουμε πληρέστερα.
ΠΟΤΕ, και πώς, πεινούσαν οι άνθρωποι στο παρελθόν; Πεινούσαν όλοι και όλες, όταν δεν υπήρχε τροφή. Τι έκαναν; Οι τροφοσυλλέκτες – κυνηγοί (- ψαράδες) εγκατέλειπαν έγκαιρα την περιοχή και αναζητούσαν άλλη. Οι αγροτικές κοινότητες όμως λιμοκτονούσαν, σε εποχές σιτοδείας, όταν τα αποθηκευμένα περισσεύματα τελείωναν. Οι ποιμενικές κοινότητες στρέφονταν προς την ζωοκλοπή και τις ληστρικές επιδρομές. Άλλοτε όμως υπήρχαν λιμοί παρ΄ όλο που υπήρχε τροφή. Στην περίπτωση αυτή πεινούσε το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ενώ μια μειονότητα και να φάει είχε και να πιει είχε – ήταν η μειονότητα που κατείχε τα αποθηκευμένα πλεονάσματα τροφής ή τη γη. Οι λιμοί του άμεσου μέλλοντος θα ανήκουν σε αυτή την δεύτερη κατηγορία. Προς το παρόν υπάρχει τροφή και θα υπάρχει στο προσεχές μέλλον. Για το απώτερο μόνο εικασίες μπορούμε να διατυπώσουμε, οι οποίες όμως δεν είναι και πολύ αισιόδοξες. Θα υπάρξουν λιμοί ενώ υπάρχει τροφή – γιατί;
θα ζούμε χωρίς να δουλεύουμε; πώς;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΕΝΑΣ όχι και πολύ μικρός, σε σύγκριση με τον συνολικό πληθυσμό, αριθμός οικογενειών, ζευγαριών και ατόμων στις κοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αλλού, ζει χωρίς να δουλεύει, προσωρινά με το επίδομα ανεργίας, μόνιμα με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Εάν σε αυτόν τον αριθμό προσθέσουμε τους συνταξιούχους, τα παιδιά και τους εφήβους, τους νέους και τις νέες που σπουδάζουν, εάν προσθέσουμε και κάποιες άλλες κοινωνικές κατηγορίες (ΑΜΕΑ, μετανάστες, ασθενείς και άλλες) τότε ο αριθμός αυτός δεν είναι καθόλου μικρός. Θα πρέπει να προσθέσουμε και τις νοικοκυρές, οι οποίες εργάζονται μεν, και μάλιστα σκληρά, αλλά δεν δουλεύουν (μεροκάματο, μισθός). Τελικά, αυτοί και αυτές που δεν δουλεύουν αποτελούν πια την πλειονότητα του πληθυσμού. Επίσης, υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού που δουλεύει περιστασιακά ενώ επίσης ένα μεγάλο μέρος εργάζεται λίγες ώρες τη μέρα.
Η κατάσταση αυτή είναι πρωτοφανής για τον δυτικό πολιτισμό. Αυτοί που δεν δούλευαν και δεν εργάζονταν ήταν μια μικρή μειονότητα, ήταν οι Κύριοι, οι άρπαγες του κοινωνικού πλούτου, που παρήγαγε όλος ο πληθυσμός, παιδιά, έφηβοι, νέοι, ενήλικες και γέροι. Δεν υπήρχαν επιδόματα για τα παιδιά, για τους ανέργους, τις ανύπαντρες μητέρες, τους ανάπηρους, δεν υπήρχαν συντάξεις ούτε εγγυημένο εισόδημα. Δεν υπήρχε δωρεάν (που δεν είναι δωρεάν) περίθαλψη. Υπήρχε μόνο η κοινωνική αλληλεγγύη, η οικογένεια, η γειτονιά, το χωριό, η χριστιανική εκκλησία, η φιλανθρωπία. Με τον καπιταλισμό, με τον νεοφιλευθερισμό, με τις παραχωρήσεις δηλαδή των Κυρίων, με το Κράτος Πρόνοιας, με την βιοπολιτική, όλες αυτές οι μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από την επιτήρηση και έλεγχο του Κράτους. Εγείρονται τρία ζητήματα, που δεν θα μας απασχολήσουν στο εγγύς μέλλον, μας απασχολούν ήδη σήμερα.
η λατρεία της κατάρας της απαγόρευσης· εμβόλιο ή ζωντανός κομμουνισμός;
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ που είναι το Λαύριο. Είναι παραλιακή κωμόπολη, καμιά πενηνταριά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αθήνας, το καλοκαίρι ο πληθυσμός της υπερδιπλασιάζεται, μιας και πολλές οικογένειες έχουν εξοχικά εκεί. Φέτος όμως ο πληθυσμός της διπλασιάστηκε ήδη αρχές Απριλίου. Όλοι και όλες γνωρίζουμε το γιατί. Έφυγαν από Αθήνα και Πειραιά και εγκαταστάθηκαν εκεί λόγω του κορονοϊού παρ΄ όλες τις απαγορεύσεις. Και δεν είναι μόνο το Λαύριο. Όλων των παραλιακών κωμοπόλεων της Αττικής διπλασιάστηκε ή σχεδόν διπλασιάστηκε – παρ΄ όλες τις απαγορεύσεις. Εγείρεται λοιπόν το ερώτημα: έκαναν καλά που δεν υπάκουσαν, έκαναν καλά που έγραψαν στ΄ αρχίδια τους και στο μουνί τους την απαγόρευση κυκλοφορίας;
ΕΠΡΑΞΑΝ σοφά, έπραξαν κομμουνιστικά!
David Graeber – Γιατί ο καπιταλισμός παράγει άχρηστες δουλειές
David Graeber – Γιατί ο καπιταλισμός παράγει άχρηστες δουλειές
Στο δεύτερο τεύχος του περιοδικού Κοινοί Τόποι θα δημοσιεύονταν το παραπάνω άρθρο αλλά ο ιός δεν επέτρεψε την έκδοση του περιοδικού. Οι διαφωνίες μας με αυτά που γράφονται στο κείμενο είναι πολλές και μεγάλες. Πριν τις εκθέσω, ας το διαβάσουμε και βλέπουμε.
όσο πιο πολλά κοινωνικά προβλήματα, τόσο το καλύτερο: μας περιμένουν με το δάχτυλο στην σκανδάλη
φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΔΙΑΒΑΖΩ πολλά κείμενα φιλοσόφων, θεωρητικών, ομάδων, συλλογικοτήτων, ιστότοπων σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, για το μέλλον που μας περιμένει και για τις προοπτικές που υπάρχουν ή προδιαγράφονται. Ενδιαφέροντα κείμενα, δε λέω. Μαθαίνω και σκέφτομαι, όπως κι εσείς άλλωστε. Διαμόρφωσα την εξής εικόνα. Εάν δούμε την κατάσταση από τη δική μας οπτική γωνία, των Υποτελών εννοώ, των ενεργών και μη παραγωγών του κοινωνικού πλούτου, νομίζω πως διαφαίνονται, σύμφωνα με αυτά που έχω διαβάσει, τρεις προοπτικές:
α) Θα συνεχίσουμε να υπακούμε στον καπιταλιστή Κύριο, Κεφάλαιο, Κράτος. Και ό,τι γίνει. Θα αποδεχτούμε ακόμα πιο αποφασιστικά τον συντονισμό της αναπαραγωγής της κοινωνίας από τα αφεντικά μας. Δεν θα αμφισβητήσουμε την ανάληψη της πρωτοβουλίας τους. Όποιες αλλαγές και μεταμορφώσεις συμβούν στην καπιταλιστική κοινωνία, θα τις αποδεχτούμε. Εάν αποφασίσουν να εξοντώσουν ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, θα το αποδεχτούμε. Εάν η ανεργία φτάσει στο 50-60%, και ζούμε με ένα μηνιαίο πενιχρό επίδομα που θα μας επιτρέψει να επιβιώσουμε κλεισμένοι στα σπίτια μας τρώγοντας μια μέρα μακαρόνια και την άλλη ρύζι, κοκ., κι αυτό θα το δεχτούμε. Εάν ενσκήψουν κι άλλες πανδημίες, εμείς θα χειροκροτούμε τους γιατρούς, τους μπάτσους και θα τραγουδάμε τον εθνικό ύμνο από τα μπαλκόνια μας ανεμίζοντας τη σημαία με περηφάνια και καμάρι – πεθαίνουμε για σένα, Ιταλία! Είναι οι ανθρωποβοσκοί μας, ό,τι μας δώσουν θα φάμε, ό,τι μας πουν θα κάνουμε, όποτε θέλουν να μας σφάξουν, θα μας σφάξουν.
β) ΘΑ βγούμε έξω, μόλις τελειώσει η φάση, και θα τα κάψουμε όλα! Ο καπιταλισμός πεθαίνει, εμείς θα τον θάψουμε.
γ) Η ελπίδα της επανάστασης, η προσδοκία μιας γενικευμένης εξέγερσης που θα λάβει επαναστατικά μέτρα, η αναζωπύρωση του αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, ενάντια στον θάνατο του Κεφαλαίου. Εμείς, η ζωή, θα αναλάβουμε τον συντονισμό της παραγωγής, της διανομής του κοινωνικού πλούτου, ώστε από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του.
πολιτική στην εποχή της καραντίνας και της μετακαραντίνας
πολιτική στην εποχή της καραντίνας και της μετα-καραντίνας
του π.
Είναι αρκετό, η τωρινή σου άποψη να ‘ναι τέτοια που να αντιλαμβάνεται με βεβαιότητα την κατάσταση· η τωρινή σου πράξη να υπηρετεί την κοινωνία· και η τωρινή σου διάθεση να καλοδέχεται όσα προκαλούνται από αίτια που βρίσκονται έξω από σένα.
[…] «Κάποια ενέργειά μου ίσως εμποδιστεί». – Αν εσύ αντιμετωπίσεις θετικά το ίδιο το εμπόδιο, κι αν έχεις τη σύνεση να αλλάξεις πορεία προχωρώντας εκεί όπου έχεις περιθώριο, μια άλλη πράξη έρχεται ευθύς αμέσως να πάρει τη θέση της και να εναρμονιστεί μέσα στο σύνολο.
Μάρκος Αυρήλιος
Η καραντίνα ήρθε για να μείνει. Όχι ως πρακτική εφαρμογή απαραίτητα, αλλά στα μυαλά, στις καρδιές, στις ψυχές· φαντασιακά, συναισθηματικά, ψυχικά. Θα εντυπωθεί στη μνήμη, θα επηρεάσει τις συνήθειες και τα ήθη, θα στιγματίσει σε πολλαπλά επίπεδα. Όσοι νομίζουν ότι ο κόσμος μας θα είναι ο ίδιος μετά από την πανδημία εθελοτυφλούν. Στο πολιτικό ιδίως επίπεδο-πεδίο, που μας ενδιαφέρει εδώ, θα επιταχύνει την αποσάθρωση της ιστορικής αριστεράς και αναρχίας. Η πολιτική του Δρόμου, ήδη αποδυναμωμένη παγκοσμίως τα τελευταία τριάντα χρόνια, θα αρχίσει, αργά αλλά σταθερά, να υποχωρεί και να φθίνει. Διαδηλώσεις, αφισοκολλήσεις, συνθήματα στους τοίχους, συγκεντρώσεις, οδοφράγματα, συγκρούσεις με τις δυνάμεις της αστυνομίας δεν θα αποτελούν πια τη ραχοκοκαλιά της πολιτικής όπως την ξέραμε – από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά τουλάχιστον. Ο Δρόμος δεν θα έχει πια τη δική του ιστορία (κι ο αγαπητός Μάνος Λοϊζος μας έχει αφήσει χρόνους). Σε πολιτικό πάντα επίπεδο, και όχι βέβαια σε κοινωνικό, ο Δρόμος δεν θα δομεί πια, με τον τρόπο που το έκανε, τα υποκείμενα.