φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η 26η Ιουνίου, η μέρα μετά τις δεύτερες εκλογές, ήταν μία από τις ωραιότερες, τις πιο ευχάριστες στιγμές της ζωής του Αλέξη Τσίπρα. Ήταν η μέρα που ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Η παραίτηση ήταν μια καθ΄ όλα σοφή κίνηση. Τον είδα και τον άκουσα: έλαμπε από χαρά και ανακούφιση. Την ευχαρίστηση και την ηδονή που ένιωσε εκείνες τις στιγμές δεν θα μπορούσε να τις εκφράσει με λόγια, θα ήταν περιττό άλλωστε. Είναι η ανακούφιση και η  χαρά που νιώθει, που θα νιώσει κάποιος, κάποια μετά από μια πολύ δυσάρεστη, ακόμα και ανυπόφορη, κατάσταση που βιώνει και περιμένει να τελειώσει ή να βάλει ο ίδιος ένα τέλος: όταν τελειώνει το σχολείο και καίει τα βιβλία, όταν φεύγει από ένα δεσμό που δεν τραβάει και περιμένει πότε να έρθει η ώρα του χωρισμού, όταν τελειώνει η στρατιωτική θητεία, όταν αποφυλακίζεται, όταν παίρνει διαζύγιο, όταν αφήνει μια δουλειά που τον τσακίζει, όταν εγκαταλείπει την κομματική οργάνωση που τον επιτηρεί και του ελέγχει τη ζωή, όταν διαλύει έναν φιλικό δεσμό που έχει γίνει ανυπόφορος. Ο Α. Τσίπρας θα ήθελε να παραιτούνταν στις 22 Μαΐου, την επομένη των πρώτων εκλογών, αλλά το ανέβαλε, δεν θα μπορούσε να κάνει κι αλλιώς,  για την επομένη των δεύτερων εκλογών, στις 26 Ιουνίου. Την απόφαση την πήρε το βράδυ της 21ης Μαΐου, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών. Απλά περίμενε να έρθει η 26η Ιουνίου, η ώρα και η μέρα της ανείπωτης ηδονής και ευχαρίστησης που χαρίζει η ανακούφιση, η απαλλαγή.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΤΗΝ πρόσφατη τετραήμερη εξέγερση των εφήβων και των νέων στη Γαλλία δεν συμμετείχαν οι έφηβες και οι νέες. Εάν υπήρξε κάποια συμμετοχή, εικάζω βάσιμα ότι ήταν πολύ μικρή, ελάχιστη. Εξεγέρθηκαν κυρίως μόνο οι άρρενες έφηβοι και ένα μικρό μέρος νέων αρρένων. Γιατί συνέβη αυτό; Ούτε κάποια άλλη ηλικιακή ομάδα συμμετείχε –  γιατί; Δεν αξίζει τον κόπο να θέσουμε και να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα; Πού ήταν τα κίτρινα γιλέκα; Πού ήταν οι εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες των πρόσφατων, επαναλαμβανόμενων διαμαρτυριών και διαδηλώσεων κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του κράτους, κατά της παράτασης του εργασιακού βίου κατά δύο χρόνια;  Γιατί δεν συμμετείχαν; Γιατί γύρισαν την πλάτη τους στην εξέγερση των αρρένων εφήβων; Υπάρχει το ενδεχόμενο οι εξεγέρσεις να γίνονται στο μέλλον μόνο από έφηβους άρρενες; Μήπως συρρικνώνεται δραστικά ο αριθμός των εξεγερμένων και των διαδηλωτών;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΩΡΑ που καταλάγιασε η καταιγίδα –  άρχισε με τις εκλογές της 21ης Μαΐου και τελείωσε με την παραίτηση του Α. Τσίπρα – το πρώτο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να σκεφτούμε πώς σκέφτηκαν οι αντίπαλοι, τα επιτελεία της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, τι προσδοκούσαν, κατά συνέπεια, τι προέβλεψαν. Η προσδοκία όμως δεν είναι πάντα ταυτόσημη με την πρόβλεψη: ένας ουδέτερος παρατηρητής προβλέπει χωρίς να προσδοκά, εάν βασίζεται σε δεδομένα της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας. Όταν οι προβλέψεις αδιαφορούν για αυτή την πραγματικότητα, τότε την πρόβλεψη την καθορίζουν η προσδοκία και η επιθυμία, με οδυνηρές συχνά συνέπειες. Αυτό υποστήριξε στη δριμεία κριτική που άσκησε στον ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο στο επιτελείο του, ο Διονύσης Τεμπονέρας: “Πέρα όμως από τα αίτια της ήττας, αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει περισσότερο, είναι γιατί δεν προβλέψαμε το αποτέλεσμα των εκλογών, της 21ης Μαΐου. Ίσως αυτή να είναι και η βασική αιτία της ήττας.” Θα τονίσω για άλλη μια φορά ότι, όταν δύο αντίπαλοι στην πολιτική, που είναι πόλεμος, κάνουν προβλέψεις, αυτός που αποτυγχάνει πρέπει να σκεφτεί και πώς σκέφτηκε και απέτυχε και πώς σκέφτηκε ο αντίπαλος και επιβεβαιώθηκε.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ Σπαρτιάτες του ομώνυμου κόμματος παραπέμπουν στους άνδρες, πολεμιστές και πολίτες της αρχαίας Σπάρτης, όχι τους σημερινούς Σπαρτιάτες –  το σύμβολο του κόμματος (περικεφαλαία των Λακεδαιμονίων) δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας.  Το ερωτήματα που αβίαστα εγείρονται και πρέπει να απαντηθούν είναι πολλά: γιατί επιλέχθηκε αυτός ο τίτλος, ποιες είναι οι παραδηλώσεις που λανθάνουν στον τίτλο, τι θέλει να μας πει αλλά δεν το λέει καθαρά και σαφώς; Υπάρχει όμως κι ένα άλλο, πολύ πιο σημαντικό: ποιο θα είναι το μέλλον αυτού του κόμματος; Με αυτά τα ερωτήματα θα ασχοληθούμε σήμερα. Τις επόμενες μέρες θα προσεγγίσουμε το υπό εξέταση κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο του νεοναζισμού από άλλες τρεις  οπτικές γωνίες: από την οπτική της αφοσίωσης και των ποικίλων εκδηλώσεών της στις σχέσεις της καθημερινής ζωής και στην πολιτική, την οπτική της επανεπινόησης της ιστορίας και  την οπτική της επιστροφής στον μύθο, στη μυθική κουλτούρα. 

ΓΙΑ να απαντήσουμε στα ερωτήματα του σημερινού σημειώματος θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στο πρόβλημα της κοινωνίας της αρχαίας Σπάρτης, ένα πρόβλημα που ταλάνισε και συνεχίζει να ταλανίζει τους ιστορικούς. Η κοινωνία αυτή είναι από τις πλέον ιδιόμορφες κοινωνίες που έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Ποια είναι όμως η ιδιομορφία της, ποιο είναι το ιδιαίτερο (sui generis) χαρακτηριστικό της; Η σπαρτιάτικη κοινωνία ήταν δύο κοινωνίες. Το τονίζω έντονα για να το προσέξετε και να μην το προσπεράσετε ως μια πρόταση ακόμα, από τις πολλές που διαβάζετε. Μία κοινωνία που αποτελείται από δύο κοινωνίες μας φέρνει ενώπιον πολλών δυσχερειών, τις οποίες η ιστορική έρευνα, η ιστορική κοινωνιολογία, η μαρξιστική ιστοριογραφία αλλά και άλλες μέθοδοι προσέγγισης είτε αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν είτε σηκώνουν ψηλά τα χέρια. Το πρόβλημα είναι ιδιαιτέρως ακανθώδες, θα κάνουμε όμως μια απόπειρα να το αντιμετωπίσουμε χωρίς να πληγωθούμε. 

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΗ δεκαετία του 1990 τρία νεαρά ζευγάρια πήραν το πολυτελές και μεγάλο ιστιοφόρο τους και ανοίχτηκαν στο Ειρηνικό ωκεανό, μακριά από τις Φιλιππίνες, έχοντας κάνει όλες τις απαραίτητες προμήθειες για να περάσουν ουάου (waw): τις σαμπάνιες τους, τα καλά κρασιά τους, τη πρέζα και τη κόκα τους. Και μια μέρα, όταν οι σκόνες τους έκαναν τους πιο γαμάτους, τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους του πλανήτη, βούτηξαν στη θάλασσα από το ψηλό ιστιοφόρο τους. Ζωάρα! Λέμε ότι ζούμε κι εμείς! Μετά από κάποια ώρα, συνειδητοποίησαν ότι ξέχασαν να ρίξουν σκάλα –  ήταν αδύνατον να ανέβουν πάνω. Τους βρήκαν νεκρούς μετά από μια βδομάδα. Ξέρω πολύ καλά τι θα σκεφτείτε και θα φρίξετε.

ΟΣΟ πιο μακριά από τους ανθρώπους και την κοινωνία, τόσο πιο καλά: η επιθυμία αυτή, η πρακτική, είναι ένα από τα κοινά στοιχεία που παρατηρούμε στους θεούς και στους πάμπλουτους ανθρώπους όλων των εποχών, από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν. Ο Θεός, ο Γιαχβέ, ζει ψηλά στον ουρανό, μόνος. Ο Ζεύς ζούσε, μπορεί κι ακόμα εκεί να ζει, δεν αποκλείεται,  στην μόνιμα κρυμμένη από τα σύννεφα κορυφή του Ολύμπου, ώστε κανένας θνητός δεν μπορεί να τη δει,   και λίγο πιο κάτω οι άλλοι θεοί. Εκεί ψηλά στον ουρανό ζουν και οι σημερινοί δισεκατομμυριούχοι, στα ιπτάμενα φρούριά τους, στα ιδιωτικά τους jet. Όταν δεν ζουν στον ουρανό, ζουν σε ράντσα στου βοδιού το κέρατο, στη έρημο του New Mexico, σε βίλες χαμένες σε δάση. Οι προκάτοχοί τους ζούσαν σε απομονωμένους ψηλούς πύργους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ζουν και σήμερα εκεί.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΑΣΤΕ γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο. Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο και δεν το  κάνουμε; Τι; Τίποτα. Εάν μπορούσαμε, θα το κάναμε –  εκτός εάν δεν θέλαμε. Και δεν θα θέλαμε γιατί θα φοβόμασταν. Όταν διαμαρτυρόμαστε, μεμφόμαστε, κατηγορούμε κάποιον που δεν έκανε ή αυτό που έπρεπε να κάνει ή αυτό που εμείς θα θέλαμε να κάνει αλλά έκανε αυτό που θέλει αυτός. Ποιος είναι όμως αυτός και ποιοι είμαστε εμείς; Ποια είναι η μεταξύ τους σχέση; Είναι σαφές: διαμαρτύρεται ο αδύναμος στον ισχυρό. Με την διαμαρτυρία εκφράζει την αδυναμία του και αναπαράγει τη σχέση ισχύος και αδυναμίας.

Continue reading →