για την εγγύτητα αφηγητή και ακροατηρίου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17

 

Ο Όμηρος και ο Αθανάσιος συζητούν για την εγγύτητα αφηγητή και ακροατηρίου

 

 

 

– Όμηρε, βλέπουμε μια ταινία και δύο ώρες περνούν λες και ήταν λίγα δευτερόλεπτα και βλέπεις ταινία που σε λίγα λεπτά της ώρας κουράζεσαι και κοιμάσαι. Κάποιος λέει ένα ανέκδοτο και ξεκαρδίζεσαι στο γέλιο και κάποιος άλλος λέει το ίδιο ανέκδοτο και απλά χαμογελάς. Κάποια γιαγιά λέει ένα παραμύθι στα εγγόνια της και αυτά κρέμονται από τα χείλη της αλλά δεν λένε όλες οι γιαγιάδες με τον ίδιο τρόπο τα παραμύθια. Εάν ο δάσκαλος είναι κι αυτός ένας αφηγητής, υπάρχουν δάσκαλοι που αιχμαλωτίζουν την ύπαρξή σου, που σε γοητεύουν κι άλλοι που δεν τους μπορείς, είναι βαρετοί, δεν το έχουν. Ποιο είναι το μυστικό της γοητείας, του μαγέματος της αφήγησης; Στα ρωτάω όλα αυτά γιατί διαβάζοντας την Ιλιάδα μας δημιουργείται η εντύπωση, η βεβαιότητα θα έλεγα εγώ, πως ήσουνα ένας γοητευτικός, εξαιρετικός αφηγητής. Πώς κατάφερνες και μάγευες τους ακροατές σου;

Continue reading →

οι δύο τάσεις της δυτικής φιλοσοφίας (επιθυμία της ισχύος και παρηγοριά)

 δυτική φιλοσοφία: η φιλοσοφία της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος και η φιλοσοφία της παρηγοριάς

 

Με αφορμή την ανάγνωση του πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου που κυκλοφόρησε πρόσφατα του Μικαέλ Φεσέλ (ο καιρός της παρηγοριάς) διατυπώνω κάποιες σκέψεις για το πώς διαβάζω, πώς προσλαμβάνω το βιβλίο, με την προσδοκία πως μπορεί να βοηθήσουν κι άλλους αναγνώστες.

Διακρίνω δύο διανοητικές τάσεις, δύο ρεύματα στη δυτική φιλοσοφία, στη φιλοσοφία της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού Κυρίου. Την πρώτη την ονομάζω φιλοσοφία της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος, την δεύτερη φιλοσοφία της παρηγοριάς, της παραμυθίας. Το εντονότερο, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού Κυρίου, είναι η επιθυμία της αύξησης της ισχύος – αυτός είναι ο λόγος που κυριαρχεί παγκοσμίως και κανένας άλλος – για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους τρεις ΕΦΙΑΛΤΕΣ Του, τους τρεις φόβους Του, τις τρεις βέβαιες ή πιθανές ήττες Του (μείωση και απώλεια ισχύος είναι η ήττα) : τον θάνατο, δηλαδή, την πιο ισχυρή από αυτόν Φύση, τους Υποτελείς Παραγωγούς, από τους οποίους εξαρτάται και δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτούς και, τέλος, τον άλλον Κύριο, από τον οποίο έχει ηττηθεί στο παρελθόν και ενδέχεται να ηττηθεί και στο μέλλον.

Επιθυμία αύξησης της ισχύος σημαίνει να γίνει πιο ισχυρός από τη φύση, να γίνει δηλαδή αθάνατος, σωματικά εννοώ και τίποτα άλλο, να καταργήσει το αίσχος και το όνειδος της εξάρτησης από τους Υποτελείς, να γίνει πιο ισχυρός στρατιωτικά από τον αντίπαλο Κύριο ώστε να εξοβελίσει την ήττα. Μετά από μια περίοδο δύο χιλιετιών (500 π. Χ. – 1500 μ. Χ.) διατύπωσης των επιθυμιών και φαντασιακής εκπλήρωσής τους (θεός, λόγου χάριν), τα τελευταία 500 χρόνια έκανε κάποιες προσπάθειες να πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του, πραγματοποίησε αρκετές αλλά τώρα αντιλαμβάνεται ότι δεν έκανε παρά μια τρύπα στο νερό. Αθάνατος δεν μπορεί να γίνει, είναι αδύνατον να απεξαρτηθεί από τους Υποτελείς κι αν το κάνει δεν θα είναι Κύριος, δεν μπορεί να είναι πιο ισχυρός από τον αντίπαλο Κύριο, αφού και οι άλλοι διαθέτουν πυρηνικά όπλα.

Εν τω μεταξύ, όταν διατύπωνε τις επιθυμίες του για αύξηση της ισχύος, αντιλήφθηκε ότι δεν μπορεί να τις πραγματοποιήσει όλες, ίσως και καμία. Έτσι, ο φιλόσοφος κατέφυγε αναπόφευκτα στην παρηγοριά, στην παραμυθία, ακραία μορφή της οποίας είναι η αυτοκτονία, δηλαδή η κατάργηση κάθε σχέσης, με φύση και με άλλους.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια της δυτικής φιλοσοφίας, κυρίαρχη τάση ήταν η φιλοσοφία της επιθυμίας αύξησης της ισχύος, υπήρχαν όμως και περίοδο στις οποίες η φιλοσοφία της παρηγοριάς, της παραμυθίας, ερχόταν στο προσκήνιο για να το εγκαταλείψει όταν κάποια ή κάποιες επιθυμίες πραγματοποιούνταν. Πολύ συχνά, θα βρούμε και τις δύο τάσεις στον ίδιο φιλόσοφο (Πλάτων, Αριστοτέλης). Την εποχή του Διαφωτισμού επικρατεί η φιλοσοφία της επιθυμία της ισχύος, μετά τον Χέγκελ όμως οι δύο τάσεις, οι δύο φιλοσοφίες έρχονται αντιμέτωπες: επιστημολογία και θετικισμός και νεοθετικισμός από τη μια, φαινομενολογία και υπαρξισμός από την άλλη.

Τώρα, με την δυτική Κυριαρχία σε πλήρες αδιέξοδο, αφού καμία από τις τρεις επιθυμίες δεν μπορεί να πραγματοποιήσει, η φιλοσοφία της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος ζει τις τελευταίες της μέρες, εάν δεν τα έχει ήδη τινάξει. Το μόνο που απομένει στον Κύριο είναι η παρηγοριά. Θα πρέπει λοιπόν να αναμένουμε με βεβαιότητα την αναζωπύρωση της φιλοσοφίας της παρηγοριάς, της παραμυθίας – το βιβλίο του Φεσέλ είναι μια πρώτη ένδειξη. Και θα αντιληφθούμε πόσο ανίσχυρος είναι ο Κύριος μέσα στην ισχύ του. Θα γίνουν πιο έντονοι τώρα οι εφιάλτες Του!Θα επανέλθει στο ηρωικό του παρελθόν: οι ήρωες ή κλαίνε ή αυτοκτονούν.

Η εποχή της κλάψας και της αυτοκτονίας άρχισε – αυτό είναι το μέλλον της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού Κυρίου.

φέτος ο Αη-Βασίλης δεν θα πάει στην Αυστραλία

φέτος ο Αη Βασίλης δεν θα πάει στην Αυστραλία

 

1.

-Τον μαλάκα, τον ηλίθιο, αφού δεν μπορούμε να πετάξουμε πιο γρήγορα γιατί μας μαστιγώνει;

– Δεν αντέχω άλλο, επιβεβαίωσε  ο τάρανδος που ήταν ζεμένος μπροστά, δεν αντέχω! Ξέρετε τι λέω;  Δεν τον ξεφορτώνουμε τον καριόλη εδώ πέρα να γυρίσουμε πίσω; Δεν αντέχεται αυτή η ζέστη!

-Που να είμαστε άραγε;

-Ποιος ξέρει, αργεί να ξημερώσει.

-Είστε μέσα; ρώτησε ο τάρανδος που έκανε την πρόταση.

-Μέσα! απάντησαν όλοι και όλες.

Continue reading →

κλιματική αλλαγή και παγκόσμιος λιμός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΝΗΣΥΧΩ.

ΤΕΣΣΕΡΙΣ μήνες (και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει και πέμπτος, ο Νοέμβρης) έχει να βρέξει εδώ στην Καστανούσσα, βροχότοπος, στους πρόποδες του Μπέλες, μεταξύ Μπέλες και Κρουσίων, μεταξύ Δοϊράνης και Κερκίνης. Δεν θυμούνται οι γηραιότεροι να έχει υπάρξει παρόμοια ανομβρία και ξηρασία. Στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, τον μεγαλύτερο μετά τη Θεσσαλία σιτοβολώνα, οι παραγωγοί δεν έχουν οργώσει ακόμα. Δεν τολμώ να φανταστώ ότι, εάν πιάσουν κατακλυσμιαίες βροχές και χιόνια και ξεροβόρια, δεν θα σπείρουν σιτάρι. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γίνει μια χρόνια χωρίς δημητριακά; Πόσο θα ακριβήνουν το ψωμί, τα ζυμαρικά και το κρέας; (Τα ζώα τρώνε κυρίως δημητριακά, μην το ξεχνάμε.)

Η κατάσταση αυτή είναι ίδια σε όλη την εύκρατη ζώνη της Γης, εκεί όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της τροφής. Στην Καλιφόρνια, οι αμπελουργοί και οι παραγωγοί νωπών λαχανικών και φρούτων,  δεν ανησυχούν απλώς, έχουν τρομοκρατηθεί. Στις κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ τους έχει πιάσει πανικός. Φοβούνται μήπως, μέσα στα επόμενα είκοσι προσεχή χρόνια (θα ζούμε, σε γενικές γραμμές), εάν συνεχιστεί η ανομβρία, θα συμβεί το χειρότερο που μπορεί να συμβεί: δραματική μείωση της παγκόσμιας παραγωγής τροφής.  Continue reading →

‘φιλία, χαρά, παρηγοριά: ο κομμουνισμός του 21ου’

‘δεν αγαπώ κανένα λαό, ούτε τους Εβραίους· μόνο τους φίλους μου αγαπώ’

Χάνα Άρεντ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΣΟΥΣ και πόσες μπορούμε να αγαπάμε; Μπορούμε να αγαπάμε  όλη την ανθρωπότητα; Όλον τον ελληνικό λαό; Όχι, φίλες και φίλοι, δεν μπορούμε. Εάν η αγάπη είναι κυρίως φροντίδα, είναι σχέση και όχι λεκτικά πυροτεχνήματα και αφαιρέσεις, τότε δεν μπορούμε να αγαπάμε παρά μόνο ένα μικρό, πολύ μικρό θα έλεγα, αριθμό ανθρώπων. Δεν μπορούμε να συνάψουμε σχέση, σχέσεις με όλη την ανθρωπότητα, με όλον τον ελληνικό λαό.

Η φράση του τίτλου είναι του φίλου μου του Πωλ, από σχόλιό του σε πρόσφατο διήγημα που έγραψα. Συμπυκνώνει με τον πιο λιτό, πιο άμεσο, πιο ευθύ τρόπο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας και υποδεικνύει το περιεχόμενο του κομμουνισμού της εποχής μας. Είναι η απάντηση στο ερώτημα: τι θα κάνουμε με τον κομμουνισμό, θα τον περιμένουμε ή θα τον ζήσουμε όπως, όπου, όποτε και με όποιον και όποια μπορούμε σήμερα;

Continue reading →

σύνοψη μιας ‘Παγκόσμιας Ιστορίας’

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα συνοψίσω μια ‘Παγκόσμια Ιστορία’, διακοσίων σελίδων, πάνω κάτω, που γράφω, σε τρεις τέσσερις σελίδες Α4. Θα προτάξω ένα πρόλογο, όπου θα σχολιάζω το γραμματειακό είδος της σύντομης Παγκόσμιας Ιστορίας, και μια εισαγωγή, όπου θα εκθέτω τον τρόπο με τον οποίο εργάζομαι, τη μέθοδό μου.

Η ‘Παγκόσμια Ιστορία’ θα αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Τα οποία ακολουθούν την περιοδολόγηση που επιχειρώ. Διακρίνω τρεις περιόδους, τρεις συνέχειες και τέσσερις ασυνέχειες, τομές. Η πρώτη είναι η περίοδος της κοινωνιογένεσης/ανθρωπογένεσης. Στο πρώτο κεφάλαιο (κοινωνία και άτομο) θα ασχοληθώ με τη συγκρότηση της κοινωνίας, των πρώτων ολιγομελών ομάδων, τη σχέση της κοινωνίας με τη φύση, τη σχέση μεταξύ ατόμου και κοινωνίας, τη σχέση μεταξύ των ατόμων μέσα στην κοινωνία  τη σχέση μεταξύ των ομάδων, την εξέλιξη του εγκεφάλου, η οποία αποτυπώνει όλες αυτές τις σχέσεις. Η εποχή αυτή διήρκεσε πολλά εκ. χρόνια και έληξε με μια τομή, με μια ασυνέχεια: την εμφάνιση του ανθρώπου. Θα δείξω ότι όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, τα οποία είναι πολλά, που εμφανίστηκαν μέσα σε αυτά τα εκ. χρόνια, ήταν λύσεις, απαντήσεις που δόθηκαν σε προβλήματα και σε δυσχέρειες. Όλη η παγκόσμια ιστορία είναι μια σειρά προβλημάτων και λύσεων που δόθηκαν από τον άνθρωπο, και προβλημάτων που προέκυψαν από αυτές τις λύσεις. Κάθε επίλυση προβλήματος ήταν μια επανάσταση. Θα ασχοληθώ επίσης με το ζήτημα της εξουσίας, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει καμιά κοινωνία – εννοώ τη διαφορά μεταξύ μελών μιας ομάδας με κριτήριο τη γνώση και την εμπειρία – ο κοινωνικός πόλεμος αυτή των μακραίωνη εποχή εμφανίζεται ως διαχείριση της εξουσίας.

Continue reading →

με τι θα ασχοληθούμε φέτος

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΑΣ είπα ένα ‘γεια’ με το χτεσινό διήγημα. Νομίζω πως θα σας άρεσε, πως θα συγκινηθήκατε. Είμαι εδώ κι είμαι καλά. Θα κάνουμε και φέτος παρέα μέχρι τον Μάιο, μέχρι να αρχίσουν οι δουλειές. Χαίρομαι πολύ που θα τα ξαναπούμε.

ΦΕΤΟΣ, φίλες και φίλοι, έξι θα είναι τα βασικά αντικείμενά μας: οι απαρχές της κοινωνίας (η κοινωνιογένεση), η παγκόσμια ιστορία,  η παγκόσμια οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση (ιστορία του 21ου αιώνα), η θεωρία του ζωντανού, εμμενούς κοινωνικού πολέμου, η προληπτική αντεπανάσταση και η πλατωνική ανθρωποβοσκητική (ανθρωπονομική).

Continue reading →

‘ΠΙΠΑ 10 ΕΒΡΟ’

‘ΠΙΠΑ 10 ΕΒΡΟ’

Ανηφόριζα την Άνοδο, έναν από τους δυο τρεις κεντρικούς δρόμους της Αλεξανδρούπολης, με βήμα αργό, λυπημένο, απεγνωσμένο, περπατούσα και σκεφτόμουν. Με το κεφάλι άλλοτε χαμηλωμένο κι άλλοτε ψηλά. Σταμάτησε μπροστά μου, μου έδειξε ένα χαρτί και με ρώτησε: Ξέρει αυτό το ντρόμο; Περίμενα να διαβάσω κάποια οδό. Διάβασα όμως κάτι άλλο: ΠΙΠΑ 10 ΕΒΡΟ. Με μαύρο μαρκαδόρο. Τρόμαξα. Την κοίταξα στα μάτια.

Έφυγα από Πετράδες, στο χωριό όπου ζούσα πριν δυο χρόνια, και θα πήγαινα Αθήνα, να δω φίλους και φίλες, να γλυκάνω τον πόνο μου. Για λίγες μέρες. Οι γραμμές του τρένου είχαν πλημμυρίσει από τα νερά του Έβρου και το ταξίδι γινόταν με λεωφορείο. Στην Αλεξανδρούπολη μας είπαν ότι το τρένο θα έφευγε με τρεις ώρες καθυστέρηση. Σκέφτηκα να περπατήσω στη πόλη και να πιω κάνα τσιπουράκι, να περάσει η ώρα.

Continue reading →

σκέψεις για το τέλος του γλειψίματος και του γλειφομουνιού

τρελαίνομαι όταν βλέπω ιδρωμένη γυναίκα· θέλω να την πλύνω με τη γλώσσα μου

Αθανάσιος Δρατζίδης (1959-2069)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γλείφουμε πια . Σταματήσαμε, εδώ στον δυτικό πολιτισμό, να γλείφουμε εδώ και πολύ καιρό. Δεν γλείφουμε κόκαλα, δεν γλείφουμε τα δάχτυλά μας, δεν γλείφουμε τις πληγές μας, δεν γλείφουμε το σώμα των άλλων. Αναρωτιέμαι εάν ο άνθρωπος που δεν γλείφει είναι άνθρωπος. (Ο γλείφτης άνθρωπος, ο κόλακας, δεν είναι ο άνθρωπος ο γλείφων). Απαντώ: και είναι και δεν είναι. Ενώ είναι, τείνει να μην είναι. Θα θεωρήσετε πως είναι υπερβολικό να υποστηρίζουμε ότι το γλείψιμο των κοκάλων και των δαχτύλων μας έκανε ανθρώπους. Μας έκανε ανθρώπους και το γλείψιμο –  των κοκάλων, των δαχτύλων, του σώματος των άλλων. Πρώτα γλείφαμε και μετά μιλήσαμε. Εάν δεν γλείφαμε με τέτοια συχνότητα και τέτοια μανία, δεν θα μιλούσαμε. Ποιος, ποια δεν είναι βέβαιος, βέβαιη ότι πρώτα γλείψαμε μουνί (δεν ξέρω για τον πούτσο) και μετά μιλήσαμε;

ΤΟ  γλείψιμο είναι μια ηδονική πρακτική –  εννοώ το γλείψιμο των κοκάλων. Ήταν και είναι ηδονική γιατί ενισχύει τη ζωή –  με το γλείψιμο αποσπούσαμε και τα τελευταία ίχνη κρέατος από τα κόκαλα. Όταν αρχίσαμε να το ψήνουμε, όχι πριν. Πριν δούλευαν τα δόντια, με το ψήσιμο η γλώσσα. Μια πολύ σημαντική στιγμή της ανθρωποποίησης, αυτής της διαδικασίας των 3 εκ. ετών, ήταν η μετάβαση από τη σημαντικότητα των δοντιών σε αυτήν της γλώσσας και των χειλιών, συνέπεια της χρήσης της φωτιάς και του μαγειρέματος της τροφής. Το γλείψιμο των κοκάλων έφερε αναπόφευκτα το γλείψιμο των δαχτύλων, των δικών μας και των άλλων. Αυτό ήταν το δεύτερο στάδιο. Το τρίτο ήταν το γλείψιμο του άλλου, της άλλης.

Continue reading →