‘δεν αγαπώ κανένα λαό, ούτε τους Εβραίους· μόνο τους φίλους μου αγαπώ’

Χάνα Άρεντ

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΣΟΥΣ και πόσες μπορούμε να αγαπάμε; Μπορούμε να αγαπάμε  όλη την ανθρωπότητα; Όλον τον ελληνικό λαό; Όχι, φίλες και φίλοι, δεν μπορούμε. Εάν η αγάπη είναι κυρίως φροντίδα, είναι σχέση και όχι λεκτικά πυροτεχνήματα και αφαιρέσεις, τότε δεν μπορούμε να αγαπάμε παρά μόνο ένα μικρό, πολύ μικρό θα έλεγα, αριθμό ανθρώπων. Δεν μπορούμε να συνάψουμε σχέση, σχέσεις με όλη την ανθρωπότητα, με όλον τον ελληνικό λαό.

Η φράση του τίτλου είναι του φίλου μου του Πωλ, από σχόλιό του σε πρόσφατο διήγημα που έγραψα. Συμπυκνώνει με τον πιο λιτό, πιο άμεσο, πιο ευθύ τρόπο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας και υποδεικνύει το περιεχόμενο του κομμουνισμού της εποχής μας. Είναι η απάντηση στο ερώτημα: τι θα κάνουμε με τον κομμουνισμό, θα τον περιμένουμε ή θα τον ζήσουμε όπως, όπου, όποτε και με όποιον και όποια μπορούμε σήμερα;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ θα συνοψίσω μια ‘Παγκόσμια Ιστορία’, διακοσίων σελίδων, πάνω κάτω, που γράφω, σε τρεις τέσσερις σελίδες Α4. Θα προτάξω ένα πρόλογο, όπου θα σχολιάζω το γραμματειακό είδος της σύντομης Παγκόσμιας Ιστορίας, και μια εισαγωγή, όπου θα εκθέτω τον τρόπο με τον οποίο εργάζομαι, τη μέθοδό μου.

Η ‘Παγκόσμια Ιστορία’ θα αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Τα οποία ακολουθούν την περιοδολόγηση που επιχειρώ. Διακρίνω τρεις περιόδους, τρεις συνέχειες και τέσσερις ασυνέχειες, τομές. Η πρώτη είναι η περίοδος της κοινωνιογένεσης/ανθρωπογένεσης. Στο πρώτο κεφάλαιο (κοινωνία και άτομο) θα ασχοληθώ με τη συγκρότηση της κοινωνίας, των πρώτων ολιγομελών ομάδων, τη σχέση της κοινωνίας με τη φύση, τη σχέση μεταξύ ατόμου και κοινωνίας, τη σχέση μεταξύ των ατόμων μέσα στην κοινωνία  τη σχέση μεταξύ των ομάδων, την εξέλιξη του εγκεφάλου, η οποία αποτυπώνει όλες αυτές τις σχέσεις. Η εποχή αυτή διήρκεσε πολλά εκ. χρόνια και έληξε με μια τομή, με μια ασυνέχεια: την εμφάνιση του ανθρώπου. Θα δείξω ότι όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, τα οποία είναι πολλά, που εμφανίστηκαν μέσα σε αυτά τα εκ. χρόνια, ήταν λύσεις, απαντήσεις που δόθηκαν σε προβλήματα και σε δυσχέρειες. Όλη η παγκόσμια ιστορία είναι μια σειρά προβλημάτων και λύσεων που δόθηκαν από τον άνθρωπο, και προβλημάτων που προέκυψαν από αυτές τις λύσεις. Κάθε επίλυση προβλήματος ήταν μια επανάσταση. Θα ασχοληθώ επίσης με το ζήτημα της εξουσίας, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει καμιά κοινωνία – εννοώ τη διαφορά μεταξύ μελών μιας ομάδας με κριτήριο τη γνώση και την εμπειρία – ο κοινωνικός πόλεμος αυτή των μακραίωνη εποχή εμφανίζεται ως διαχείριση της εξουσίας.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΑΣ είπα ένα ‘γεια’ με το χτεσινό διήγημα. Νομίζω πως θα σας άρεσε, πως θα συγκινηθήκατε. Είμαι εδώ κι είμαι καλά. Θα κάνουμε και φέτος παρέα μέχρι τον Μάιο, μέχρι να αρχίσουν οι δουλειές. Χαίρομαι πολύ που θα τα ξαναπούμε.

ΦΕΤΟΣ, φίλες και φίλοι, έξι θα είναι τα βασικά αντικείμενά μας: οι απαρχές της κοινωνίας (η κοινωνιογένεση), η παγκόσμια ιστορία,  η παγκόσμια οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση (ιστορία του 21ου αιώνα), η θεωρία του ζωντανού, εμμενούς κοινωνικού πολέμου, η προληπτική αντεπανάσταση και η πλατωνική ανθρωποβοσκητική (ανθρωπονομική).

Continue reading →

‘ΠΙΠΑ 10 ΕΒΡΟ’

Ανηφόριζα την Άνοδο, έναν από τους δυο τρεις κεντρικούς δρόμους της Αλεξανδρούπολης, με βήμα αργό, λυπημένο, απεγνωσμένο, περπατούσα και σκεφτόμουν. Με το κεφάλι άλλοτε χαμηλωμένο κι άλλοτε ψηλά. Σταμάτησε μπροστά μου, μου έδειξε ένα χαρτί και με ρώτησε: Ξέρει αυτό το ντρόμο; Περίμενα να διαβάσω κάποια οδό. Διάβασα όμως κάτι άλλο: ΠΙΠΑ 10 ΕΒΡΟ. Με μαύρο μαρκαδόρο. Τρόμαξα. Την κοίταξα στα μάτια.

Έφυγα από Πετράδες, στο χωριό όπου ζούσα πριν δυο χρόνια, και θα πήγαινα Αθήνα, να δω φίλους και φίλες, να γλυκάνω τον πόνο μου. Για λίγες μέρες. Οι γραμμές του τρένου είχαν πλημμυρίσει από τα νερά του Έβρου και το ταξίδι γινόταν με λεωφορείο. Στην Αλεξανδρούπολη μας είπαν ότι το τρένο θα έφευγε με τρεις ώρες καθυστέρηση. Σκέφτηκα να περπατήσω στη πόλη και να πιω κάνα τσιπουράκι, να περάσει η ώρα.

Continue reading →

τρελαίνομαι όταν βλέπω ιδρωμένη γυναίκα· θέλω να την πλύνω με τη γλώσσα μου

Αθανάσιος Δρατζίδης (1959-2069)

 

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ γλείφουμε πια . Σταματήσαμε, εδώ στον δυτικό πολιτισμό, να γλείφουμε εδώ και πολύ καιρό. Δεν γλείφουμε κόκαλα, δεν γλείφουμε τα δάχτυλά μας, δεν γλείφουμε τις πληγές μας, δεν γλείφουμε το σώμα των άλλων. Αναρωτιέμαι εάν ο άνθρωπος που δεν γλείφει είναι άνθρωπος. (Ο γλείφτης άνθρωπος, ο κόλακας, δεν είναι ο άνθρωπος ο γλείφων). Απαντώ: και είναι και δεν είναι. Ενώ είναι, τείνει να μην είναι. Θα θεωρήσετε πως είναι υπερβολικό να υποστηρίζουμε ότι το γλείψιμο των κοκάλων και των δαχτύλων μας έκανε ανθρώπους. Μας έκανε ανθρώπους και το γλείψιμο –  των κοκάλων, των δαχτύλων, του σώματος των άλλων. Πρώτα γλείφαμε και μετά μιλήσαμε. Εάν δεν γλείφαμε με τέτοια συχνότητα και τέτοια μανία, δεν θα μιλούσαμε. Ποιος, ποια δεν είναι βέβαιος, βέβαιη ότι πρώτα γλείψαμε μουνί (δεν ξέρω για τον πούτσο) και μετά μιλήσαμε;

ΤΟ  γλείψιμο είναι μια ηδονική πρακτική –  εννοώ το γλείψιμο των κοκάλων. Ήταν και είναι ηδονική γιατί ενισχύει τη ζωή –  με το γλείψιμο αποσπούσαμε και τα τελευταία ίχνη κρέατος από τα κόκαλα. Όταν αρχίσαμε να το ψήνουμε, όχι πριν. Πριν δούλευαν τα δόντια, με το ψήσιμο η γλώσσα. Μια πολύ σημαντική στιγμή της ανθρωποποίησης, αυτής της διαδικασίας των 3 εκ. ετών, ήταν η μετάβαση από τη σημαντικότητα των δοντιών σε αυτήν της γλώσσας και των χειλιών, συνέπεια της χρήσης της φωτιάς και του μαγειρέματος της τροφής. Το γλείψιμο των κοκάλων έφερε αναπόφευκτα το γλείψιμο των δαχτύλων, των δικών μας και των άλλων. Αυτό ήταν το δεύτερο στάδιο. Το τρίτο ήταν το γλείψιμο του άλλου, της άλλης.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΥΤΟΣ θα είναι ο τίτλος μιας Παγκόσμιας Ιστορίας που σκέφτομαι να γράψω κάποτε – σε πέντε χρόνια, πάνω κάτω. Εάν δεν προλάβω, ας μείνει αυτή η ακόμα πιο σύντομη εκδοχή –  πιο σύντομη δεν γίνεται. Η συντομία, καμιά τριακοσαριά σελίδες,  δεν θα είναι το μόνο χαρακτηριστικό της. Θα υπάρχουν άλλα δύο. Σήμερα θα διαγράψω ένα αδρό σχεδιάγραμμα αυτής της Ιστορίας.

ΘΑ καταργήσω την έννοια της προϊστορίας. Η έννοια αυτή είναι δημιούργημα αστών ιστορικών, που δυστυχώς υιοθετούν κι άλλα ρεύματα ιστοριογραφίας, όπως η μαρξιστική. Η διάκριση μεταξύ Ιστορίας και προϊστορίας γίνεται με κριτήριο τη γραφή ή την εμφάνιση του κράτους,  που είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη γραφή. Υποτίθεται ότι με τη γραφή διαθέτουμε γραπτές μαρτυρίες κι έτσι μπορούμε να γράψουμε την Ιστορία. Ποια Ιστορία;  Την ιστορία των κρατών, των πολέμων, των μεγάλων προσωπικοτήτων, των μεγάλων ανδρών δηλαδή, των πόλεων και των κατακτητικών πολιτισμών; Θα θέσω το ερώτημα, πότε αρχίζει η παγκόσμια Ιστορία, και θα απαντήσω. Η παγκόσμια Ιστορία αρχίζει όταν αρχίζει η ανθρωποποίηση, όχι η ανθρωπογένεση. Η τελευταία είναι μια στιγμή της πρώτης, η οποία είναι μια μακρά περίοδος, μια μακρόχρονη διαδικασία, διάρκειας 2-3 εκ, ετών. Άλλωστε, η Ιστορία είναι ερμηνεία, δεν είναι επιστήμη· η Παγκόσμια Ιστορία, η Ιστορία γενικά,  δεν γράφεται με λεπτομέρειες και η ερμηνεία δεν χρειάζεται λεπτομέρειες.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η μετάβαση από την τροφοσυλλογή και το κυνήγι στην παραγωγή της τροφής (γεωργία, κτηνοτροφία) είναι ένα ζήτημα για το οποίο δεν υπάρχει μια γενικά αποδεκτή θεωρία. Η μετάβαση αυτή συνέβη σε πολλές περιοχές του πλανήτη (Κίνα, βόρειο Πακιστάν, Κεντρική και Νότια Αμερική και αλλού), η πρώτη όμως χρονολογικά έγινε στη σημερινή Μέση Ανατολή (Ιράκ, νότια ανατολική Τουρκία, Συρία, Λίβανο, Παλαιστίνη, Ιορδανία, δυτικό Ιράν). Εδώ, η  μετάβαση διήρκεσε τουλάχιστον τέσσερις χιλιετίες. 

ΟΙ σημαντικότερες σήμερα θεωρίες είναι τέσσερις. Είναι η θεωρία των οάσεων (V.G. Childe), της πυρηνικής ζώνης (R. Braidwood), της περιθωριακής ζώνης (L. Binford, Νέα Αρχαιολογία) και της συμβολικής επανάστασης (J. Cauvin). Σύμφωνα με την πρώτη, οι άνθρωποι και τα φυτά και τα ζώα που εξημερώθηκαν συναντήθηκαν σε οάσεις εν μέσω εκτεταμένων ερημικών περιοχών, αποτέλεσμα δραματικών περιβαλλοντικών αλλαγών λόγω αλλαγής του κλίματος. Ήταν η σπάνη των πόρων και η αύξηση του πληθυσμού που εξανάγκασαν τον άνθρωπο να καλλιεργήσει φυτά και να εκθρέψει ζώα. Η δεύτερη διατείνεται ότι  η μετάβαση έγινε σε μια περιοχή όπου συνυπήρχαν πολλά ζώα και πολλά φυτά και ήταν το αποτέλεσμα μακροχρόνιου πειραματισμού. Η τρίτη υποστηρίζει ότι ό,τι και η πρώτη, με τη διαφορά ότι οι άνθρωποι δεν εγκλωβίστηκαν σε οάσεις αλλά ότι οι ίδιοι κατοίκησαν περιοχές όπου υπήρχε σπάνη πόρων (χλωρίδα και πανίδα) με αποτέλεσμα να στραφούν στην παραγωγή της τροφής, αποτέλεσμα της εντατικοποίησης της εξασφάλισης διατροφικών πλεονασμάτων.  Η τέταρτη εικάζει ότι η παραγωγή της τροφής ήταν το αποτέλεσμα μιας συμβολικής και θρησκευτικής επανάστασης, με κύριο σημείο την συνειδητοποίηση της κυριαρχίας πάνω στη φύση. Θα την διαβάσουμε στο βιβλίο του Ζακ Κοβέν, Γέννηση των θεοτήτων, γέννηση της Γεωργίας (εκδ. ΠΕΚ. μετ. Σοφία Πρέβε).

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΑ drones είναι ένα σημείο συνάντησης, σύγκλισης δύο επιθυμιών του Κυρίου. Η μία είναι εμφανής, η άλλη καλυμμένη. Η πρώτη είναι εμφανής γιατί έχει εκπληρωθεί. Η δεύτερη δεν έχει εκπληρωθεί –  και δεν πρόκειται. Η πρώτη είναι ένα παυσίπονο, μια παρηγοριά για τη δεύτερη. Ποιες όμως είναι αυτές οι επιθυμίες;

Η πρώτη είναι η επιθυμία απεξάρτησης του Κυρίου από τους Υποτελείς. Ο Κύριος υπάρχει και ζει γιατί συνάπτει μια σχέση με τους Υποτελείς, άλλοτε χρησιμοποιώντας βία κι άλλοτε την πειθώ, τη συναίνεση –  ή και τα δύο μαζί. Η βία όμως έχει το προβάδισμα. Είναι προϋπόθεση, χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει η κυριαρχική σχέση. Το ότι συνάπτει σχέση το φέρει βαρέως. Τον ενοχλεί πολύ η σύναψη των σχέσεων αλλά δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα. Κάθε σχέση, κάθε εξάρτηση δηλαδή,  είναι περιορισμός της ισχύος Του. Και εδώ βρίσκεται μια κομβική αντίφαση: επιθυμεί την διαρκή αύξηση της ισχύος του εντός μιας σχέσης!

Continue reading →

Η προσφάτως ανακαλυφθείσα και αναγνωρισμένη αριστερή μελαγχολία (Λεβί, Τραβέρσο και άλλοι) δεν με αγγίζει – πένθησα την ήττα και τις αποτυχίες την δεκαπενταετία 1978-1993. Έκτοτε διατελώ εν αριστερή ευθυμία. Να γιατί:
Ο αντίπαλος ζει με τον τρόμο της επανάστασης – το μέγεθος των θυμάτων μιας κατεσταλμένης εξέγερσης δείχνει το μέγεθος του τρόμου Του – 35.000 τουφέκισε στο Παρίσι το 1870-71! Άλλους 10.000 εξόρισε στις αποικίες – συνολικά το 1/10 του παρισινού πληθυσμού. Περνάει τη ζωή του μέσα στον φόβο – να μην χαίρομαι; Χαίρομαι!
Ο αντίπαλος ζει μέσα στο άγχος: γνωρίζει ότι εξαρτάται από εμάς, ότι δεν μπορεί αν ζήσει χωρίς εμάς! Να μην χαίρομαι; Χαίρομαι!

Continue reading →