Κυριαρχία, ζωντανός κομμουνισμός, κοινωνικός πόλεμος και κοινωνικός πειραματισμός

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η ζωή, γράφει ο Ζορζ Κανγκιλέμ στο Το κανονικό και το παθολογικό, είναι ένας διαρκής, συνεχής πειραματισμός, είναι μια διαρκής επανεξέταση, κατάργηση, ακύρωση κανόνων και ταυτόχρονα μια διαρκής επινόηση νέων, με σκοπό άλλοτε την προσαρμογή σε νέα εμφανιζόμενα περιβάλλοντα κι άλλοτε στην διαμόρφωση αυτού του ίδιου του περιβάλλοντος. Έτσι, η ζωή είναι εγγενώς και εμμενώς κανονιστική: το κανονιστικό είναι το κανονικό.  Το μη κανονιστικό, η μη επανεξέταση και επινόηση κανόνων, είναι το παθολογικό.

ΑΝ και η φιλοσοφία του Κανγκιλέμ γονιμοποίησε τη σκέψη πολλών μαθητών του, και όχι μόνο,  κατά διαφόρους τρόπους, μου φαίνεται παράξενο η αδιαφορία τους προς την προβληματική του πειραματισμού της ζωής. Μπορεί να κάνω και λάθος, δεν ξέρω. Αναρωτιέμαι εάν η κοινωνική ζωή, και δεν περιορίζομαι μόνο στην περίοδο των δεκάδων χιλιάδων ετών όπου η κοινωνία αποτελείται από ολιγομελείς ομάδες, είναι συνέχεια της ζωής, οργανωμένη όμως σε άλλο επίπεδο, εάν η κοινωνική ζωή διατηρεί στοιχεία της ζωής, εάν δηλαδή το κανονικό είναι το κανονιστικό και στο επίπεδο της κοινωνικής ζωής, και απαντώ ότι είναι συνέχεια, ότι διατηρεί στοιχεία της ζωής. Η κοινωνική ζωή συνεχίζει αυτό που κάνει η ζωή: πειραματίζεται διαρκώς λόγω νέων δεδομένων, φυσικών και κοινωνικών, για να προσαρμοστεί σε ένα νέο περιβάλλον και, κατά συνέπεια, να διαμορφώσει ένα νέο, ιδιαίτερο περιβάλλον.

Continue reading →

fb 2

από πέντε χρονών ξυπνάω ώρες πολλές πριν ξημερώσει· βιάζομαι, θέλω να ξημερώσει· τη πρώτη φορά για να δω αν φύτρωσαν τα κουκιά που φύτεψα με τη μάνα μου· ηλεκτρικό δεν είχαμε και περίμενα, σκεφτόμουν, τι άλλο να έκανα; Μετά από πολλές, πολλές μέρες, είδα μέσα από το χώμα ένα μικρό, μικρό φιλαράκι! Μετά ξυπνούσα για να πάω στο σχολείο, να μην αργήσω· μετά να πάω στην οικοδομή να δουλέψω· μετά να διαβάσω, μετά να γράψω.
Κάθε πρωί ξυπνάω με την ίδια λαχτάρα να δω το μικρό, μικρό φιλαράκι να βγαίνει μέσα από το χώμα.
Βιάζομαι, θέλω να ξημερώσει.

fb 1

Όταν ακολούθησα το δρόμο της μεγαλομανίας, της ματαιοδοξίας, της φιλοδοξίας, της παράνοιας με λίγα λόγια, βρήκα απόγνωση, κακία, περιφρόνηση, τρόμο, μοναξιά, δυστυχία, φθόνο, λύπη, στενοχώρια, βλακεία, κακή καταστροφή.
Όταν ακολούθησα το δρόμο της φροντίδας, βρήκα φροντίδα, παρέα, αναγνώριση, έμπνευση, εξυπνάδα, δημιουργία, καλή καταστροφή.
Μέχρι τώρα, άλλο δρόμο δεν βρήκα.
Απομένει μόνο ένας αλλά αυτός είναι ο τελευταίος.

υγιής: μια ζωή γεμάτη βία λέγεται βίος

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΝΑ μέρος της μελέτης Η γένεση του θεού θα έχει τον τίτλο Η Ισχύς. Μερικά από τα κεφάλαια αυτού του μέρους θα είναι: το λεξιλόγιο της  Ισχύος, η λατρεία της Ισχύος, η επιθυμία της διαρκούς αύξησης της ισχύος  –  η επιθυμία αυτή, θα υποστηρίξω, είναι  το κομβικό, το χαρακτηριστικό γνώρισμα της δυτικής Κυριαρχίας, του αρχαίου ελληνικού, του δυτικού πολιτισμού. Εάν δούμε από αυτή την οπτική γωνία τη γένεση της φιλοσοφίας, λόγου χάριν, θα έχουμε παρά πολλά και πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα – θα κατανοήσουμε την εμφάνιση της φιλοσοφίας όσο και όπως δεν έχει κατανοηθεί μέχρι τώρα. Γι αυτό το ζήτημα όμως μια άλλη μέρα.

ΜΙΑ από τις πηγές που θα ερευνήσω θα είναι η γλώσσα. Η αρχαία ελληνική γλώσσα διαθέτει ένα πλουσιότατο λεξιλόγιο για την ισχύ, το σθένος, τη ρώμη, τη δύναμη και δεν μας επιτρέπεται να μην αναρωτηθούμε γιατί αυτό το λεξιλόγιο να είναι τόσο πλούσιο, εάν σκεφτούμε επιπλέον ότι το λεξιλόγιο της αγάπης, της ειρήνης, της φιλίας είναι τόσο φτωχό. Το λεξιλόγιο της Ισχύος μας δείχνει ότι η ισχύς και η βία εμπότιζε σε τέτοιο βαθμό την καθημερινή ζωή ώστε η λέξη βίος να δηλώνει την κοινωνική ζωή που έχει αποικιστεί από την βίαν, που η αρχική σημασία του όρου ήταν ισχύς. Την εκτιμούσαν τόσο πολύ την βίαν, την ισχύ, ώστε πολύ συχνά, όπως διαβάζουμε στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια,  δεν έλεγαν Πρίαμος, Ηρακλής, Διομήδης, Έλενος αλλά βίη Πριάμοιο, βίη Ηρακλήος, βίη Διομήδεος, βίη Ελένοιο. Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτή την πρακτική: αντί να λέγαμε σήμερα  συνάντησα τον Νικόλα, θα λέγαμε, και θα ήταν απολύτως ταυτόσημο, συνάντησα την ισχύ του Νικόλα! 

Continue reading →

φιλοσοφία της Ιατρικής (1): ο υγιής και ο ασθενής

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΝΑΙ επιστήμη η Ιατρική; Αυτό το ερώτημα εγείρει η φιλοσοφία της Ιατρικής και απαντά. Γιατί όμως και πότε διατυπώθηκε αυτό το ερώτημα; Πώς εμφανίζεται η φιλοσοφία της Ιατρικής; 

ΜΕΧΡΙ τα μέσα του 19ου αιώνα δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι η Ιατρική είναι επιστήμη, με θεμελιωτή της τον Ιπποκράτη. Από τα μέσα όμως του 19ου αιώνα αρχίζει η διατύπωση επιφυλάξεων και ενστάσεων. Αυτή η παράδοση της αμφιβολίας εκβάλλει το 1943 στη διδακτορική διατριβή ενός γιατρού, που  επρόκειτο να γίνει ένα από τα βασικά κείμενα πάνω στα οποία στηρίχθηκε η γαλλική φιλοσοφία. Ο τίτλος της διατριβής είναι Δοκίμια επί ορισμένων προβλημάτων που αφορούν το κανονικό και το παθολογικό. Ο γιατρός ονομάζεται Ζορζ Κανγκιλέμ (1901 – 1995), στρατεύθηκε στην αντιναζιστική αντίσταση ως γιατρός των ανταρτών, έγινε καθηγητής Πανεπιστημίου και ήταν ένας από τους δασκάλους, για να μη πω ο δάσκαλος, των Φουκό, Αλτουσέρ, Λακάν, Ντελέζ, Μασερέ, Μπολιμπάρ, Λεκούρ, Μπουρντιέ, Μπαντιού και άλλων. (Δάσκαλοί του ήταν ο Μπερξόν και ο Μπασελάρ).  Το 1963 γράφει ένα συμπληρωματικό κείμενο (Νέες σκέψεις σχετικά με το παθολογικό και το κανονικό) και τα δύο αυτά κείμενα αποτελούν το βιβλίο Το κανονικό και το παθολογικό που εκδόθηκε το 2007 από τις εκδόσεις Νήσος σε μετάφραση, προλογικό σημείωμα και επίμετρο του Γιώργου Φουρτούνη, από όπου αντλώ και τις πληροφορίες που παραθέτω, και μια εισαγωγή  του Μισέλ Φουκό (Ζορζ Κανγκιλέμ: ο φιλόσοφος του σφάλματος). Εάν δεν το έχετε διαβάσει, και εάν θέλετε να αλλάξετε τρόπο σκέψης πάνω σε πολλά ζητήματα που αφορούν την Ιατρική, την υγεία, την ασθένεια, το κανονικό, το παθολογικό, το φυσιολογικό, το ανώμαλο, το νοσηρό, το τερατόμορφο, να το διαβάσετε – για να δοκιμάσετε άλλωστε και την διανοητική σας τόλμη. Η αλλαγή είναι ένα πολύ καλό, πολύ ωραίο, πολύ όμορφο πρόβλημα.

Continue reading →

αναπόφευκτη η συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – Ν.Δ.

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η αντίστροφη μέτρηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έχει αρχίσει. Δεν γνωρίζουμε όμως πότε θα τελειώσει, πότε δηλαδή θα σχηματιστεί η επόμενη κυβέρνηση. Ο Σεπτέμβρης  του 2019 φαίνεται πολύ μακρινός. Όποτε κι αν σχηματιστεί, θα είναι μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, με ή χωρίς επαναληπτικές εκλογές, απροκάλυπτη (συγκυβέρνηση)  ή καλυμμένη ( κυβέρνηση τεχνοκρατών ή οικουμενική εθνικής ομόνοιας και σωτηρίας  με κορμό τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς και τη Νέα Δημοκρατία).

ΟΠΟΙΑ κι αν είναι η διάρκεια της σημερινής κυβέρνησης, η διαχείριση του Κράτους από τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι σύντομη, θα είναι μια παρένθεση  της  μικροαστικής ιστορικής Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κυβερνήσει όσο κυβερνήσει, θα συγκυβερνήσει με Ν.Δ. και μετά θα εξαφανιστεί. Το 2020 ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υπάρχει. Ένα μέρος της ιστορικής Αριστεράς θα αποχωρούσε από το πολιτικό και κοινοβουλευτικό προσκήνιο μόνο εάν κυβερνούσε. Κυβερνάει, άρα θα εξαφανιστεί. Το άλλο μέρος, το ΚΚΕ εννοώ, θα αποφύγει αυτόν τον δρόμο αλλά θα εξαφανιστεί συρρικνούμενο. Το 2030 το ΚΚΕ δεν θα υπάρχει. Από το 2020 και μετά, αν και η τάση είναι υπαρκτή, η ιστορική Αριστερά θα είναι ένας κόσμος εξωκοινοβουλευτικών μικρού μεγέθους οργανώσεων και ομάδων, που μια ευκαιριακή και προσωρινή ένωση και σύμπραξη, με σκοπό να μπουν στο Κοινοβούλιο, θα αναδείξει όλον τον αρχαϊσμό τους, θα τις αποτελειώσει και θα τις στείλει οριστικά και αμετάκλητα στον τάφο.  Ο τάφος είναι ανοιχτός, τα φτυάρια περιμένουν.

Continue reading →

εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΠΟ τα συγγράμματα της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας που έχω διαβάσει, ξεχωρίζω αυτό του Wolfgang Schuller, την Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (εκδ. ΜΙΕΤ, μετ. Αφροδίτη Καμάρα – Χριστίνα Κοκκινιά). Η πρώτη γερμανική έκδοση έγινε το 1991 – είναι λοιπόν από τα πιο πρόσφατα με αυτό το αντικείμενο. Ενώ όλα τα προηγούμενα αφηγούνται μια Ιστορία, ίδια σε γενικές γραμμές, ο Σούλερ αφηγείται κι αυτός μια Ιστορία, από τη μινωική Κρήτη μέχρι τα τέλη της κλασικής εποχής, μόνο που είναι συντομότατη (σσ. 21- 97). Στο μεγαλύτερο μέρος του συγγράμματος ασχολείται με την παρουσίαση των προβλημάτων κατανόησης θεσμών και γεγονότων (σσ. 98-205).

ΤΑ προβλήματα αυτά διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη αφορά το πρόβλημα των πηγών· η δεύτερη (Γενικά προβλήματα)   τις τάσεις της έρευνας και τα γενικά προβλήματα (η θέση της γυναίκας, η οικονομική και κοινωνική ιστορία, η δουλεία, η υποδομή της κοινωνίας, η θρησκεία, ο πόλεμος, το δίκαιο, η γεωγραφία και η τοπογραφία. Η τρίτη (Τα ιδιαίτερα προβλήματα) φέρνει στο προσκήνιο ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί ακόμα, δηλαδή ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχουν γενικά αποδεκτές απαντήσεις αλλά μια πληθώρα θεωριών, που συνήθως η μία αγνοεί την άλλη, και αφορούν την εμφάνιση βασικών χαρακτηριστικών και θεσμών των περιόδων της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας.

Continue reading →

πρόταση προς μεταπτυχιακούς μυκηναιολόγους: για μια ερμηνευτική έκδοση των κρατικών αρχείων της Πύλου ( PY)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΔΩ και πολλά χρόνια ετοιμάζω μια ερμηνευτική έκδοση του κρατικού αρχείου της μυκηναϊκής Πύλου, των κειμένων που είναι γραμμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες – σώθηκαν γιατί τις έψησε η φωτιά  που έκαψε το ανάκτορο, το διοικητικό κέντρο της επικράτειας της μυκηναϊκής Πύλου. Αν και επιστρέφω πότε πότε, η προσπάθεια έχει εγκαταλειφθεί. Δεν ευθύνεται μόνο η πολυπραγμοσύνη μου· μου λείπει βιβλιογραφία, κάποιες πινακίδες με δυσκολεύουν πολύ, ιδίως η συλλογή An. Ο τρόπος εργασίας μου φαίνεται στις πινακίδες που έχω ήδη δημοσιεύσει στην κατηγορία Τα κρατικά αρχεία της μυκηναϊκής Πύλου. 

Continue reading →

το αρχοντικό του Αχιλλέα (ραψωδία Ω)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΑΣ κάνουμε ένα υποθετικό πείραμα. Διαβάζουμε τους Χωριάτες του Μπαλζάκ και κάποια στιγμή αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό που διαβάζουμε τώρα δεν είναι Μπαλζάκ αλλά κάτι άλλο –  είναι Τζόις, εάν έχουμε διαβάσει. Εάν όχι, δεν θα ξέρουμε τι είναι αλλά θα είμαστε βέβαιοι ότι Μπαλζάκ δεν είναι. Αναγνωρίζουμε τους συγγραφείς από το ύφος τους, από τον τρόπο γραφής τους.

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ την Ιλιάδα, έχουμε διαβάσει και την Οδύσσεια, και πολύ συχνά αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά. Και αναρωτιόμαστε: είναι δυνατόν η Ι, η Π και η Τ να έχουν συντεθεί από το ίδιο πρόσωπο; Η Ι είναι αριστουργηματική αλλά δεν είναι ηρωική ποίηση, είναι περισσότερο τραγωδία. Η Π είναι αριστουργηματική και είναι γνήσια ηρωική ποίηση. Η Τ είναι ένα έκτρωμα και θα ήταν καλύτερα να μην υπήρχε, με κριτήριο την καλλιτεχνική της αξία –  υπάρχει όμως και είναι πολύ σημαντική, ως προς την όλη δομή της Ιλιάδας.

ΜΑ, θα αναρωτηθεί κάποιος, δεν θα μπορούσε η Ι και η Π να έχει συντεθεί από το ίδιο πρόσωπο; Όχι, δεν θα μπορούσε. Γιατί κάποιος που συνθέτει ηρωική ποίηση να συνθέσει κάτι που δεν είναι ηρωική ποίηση αλλά έχει στοιχεία τραγωδίας, όπως και η Α; Η ηρωική ποίηση είναι πολεμική ποίηση, είναι εξύμνηση πολεμικών άθλων των ηρώων, όπως είναι το μεγαλύτερο μέρος της Ιλιάδας.

Continue reading →