ο καπιταλισμός τείνει προς την αυτοκατάργησή του

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΗΜΕΡΑ έχουμε μάθημα υψηλής κοπτικής-ραπτικής. Θα το θυμόσαστε μέχρι να πεθάνετε. Σας το υπόσχομαι. Θα πάρουμε μια σκέψη, μια θεωρία, μια υπόθεση και θα την  τραβήξουμε στα άκρα, πιο άκρα δεν γίνεται, και, μεταξύ των άλλων, θα διαπιστώσουμε ότι το μέλλον, όχι το παρελθόν, μας βοηθάει να κατανοήσουμε το παρόν, το οποίο δεν υπάρχει.

Continue reading

το σώμα μας μεταξύ ακινησίας και κίνησης

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΔΩ και πολλές δεκαετίες, αλλού λιγότερες αλλού περισσότερες, δεν παίζουμε, δεν χορεύουμε, εργαζόμαστε και υποφέρουμε, καθόμαστε. Δεν γελάμε, επίσης. Το σώμα μας υποφέρει. Αρρωσταίνουμε, ασθενούμε, ταλαιπωρούμαστε. Και η κατάσταση θα γίνεται ολοένα και χειρότερη –  θα βάλει τη χερούκλα του και το Κράτος με την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Πρόκειται για άλλη μία  έκφανση της εν εξελίξει ανθρωπολογικής οπισθοδρόμησης. Διαφαίνεται όμως και μια ελπίδα φωτός: με τον θάνατο της κοινωνίας της εργασίας και την γένεση της κοινωνίας της αεργίας δεν θα εργαζόμαστε για την τροφή μας, τα ρούχα μας, τα εργαλεία  μας, την ενέργειά μας, για την παραγωγή του κοινωνικού πλούτου,  αλλά θα εργαζόμαστε για το σώμα μας.  Με αυτή την ελπίδα φωτός θα ασχοληθούμε σήμερα. Τουλάχιστον.

Continue reading

ο Κύριος (επιθυμία) και οι σύμβουλοί του (σκέψη)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ στην Ιλιάδα κάποια ρήματα (και ονόματα, ουσιαστικά) που σημαίνουν και επιθυμώ και σκέφτομαι. Η σταδιοδρομία αυτών των ρημάτων δεν ήταν και πολύ πετυχημένη:  αχρηστεύθηκαν ή μετεξελίχθηκαν σημασιολογικά, οι σημασίες επιθυμώ και σκέφτομαι διακρίθηκαν. Ένα παράδειγμα. Στο προοίμιο της Ιλιάδας ο συνθέτης ποιητής αποκηρύσσει την οργή του Αχιλλέα (στ. 2, ουλομένην –  καταραμένη, ολέθρια, μακάρι να είχε χαθεί, να μην υπήρχε) γιατί προκάλεσε τον θάνατο πολλών ηρώων και σημειώνει, επεξηγεί: έτσι, με τον θάνατο πολλών πολεμιστών,  Διός δ΄ετελείετο βουλή  (στ. 5), η επιθυμία, η απόφαση, η σκέψη, το σχέδιο του Δία ολοκληρώθηκε, πραγματοποιήθηκε. Γνωρίζουμε ποιο ήταν το σχέδιο του Δία: να πάει με το μέρος των Τρώων, να ηττηθούν οι Αχαιοί και έτσι να πέσουν στα γόνατα του Αχιλλέα και η τιμή του να αποκατασταθεί, να αναγνωρίσουν δηλαδή όλοι ξανά την υπεροχή του. Η Ιλιάδα και η γλώσσα του έπους μαρτυρούν την ταύτιση της επιθυμίας και της σκέψης στο πρόσωπο του ισχυρού Κυρίου. Η ταύτιση αυτή είναι φαινομενική: η επιθυμία σαφώς υπερκαλύπτει τη σκέψη –  ο Κύριος περισσότερο επιθυμεί και λιγότερο σκέφτεται. Και μερικές φορές μόνο επιθυμεί χωρίς να σκέφτεται. Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα –  πρόβλημα της κυριαρχικής σχέσης, της (δυτικής) Κυριαρχίας. Σήμερα θα ασχοληθούμε με την αναγκαιότητα της ύπαρξης των συμβούλων του Κυρίου –  και με το τι καπνό φουμάρουν.

Continue reading

ο εργάτης δεν θέλει να είναι εργάτης, ο Κύριος θέλει εργοστάσια χωρίς εργάτες

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΖΟΥΜΕ, και τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας  ζουν και θα ζήσουν ακόμα πιο έντονα, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εποχές όχι μόνο του δυτικού πολιτισμού αλλά της ανθρωπότητας. Ζούμε την εποχή της εκπλήρωσης της επιθυμίας του εργάτη, του εργαζόμενου, να μην είναι εργάτης, ζούμε και την επιθυμία του Κυρίου να μην εξαρτάται από τους Υποτελείς εργάτες, να έχει εργοστάσια χωρίς εργάτες. Με αυτές τις δύο επιθυμίες θα ασχοληθούμε σήμερα, όπως και με την κοινωνία της αεργίας ως τόπο συνάντησης αυτών των δύο επιθυμιών.

Continue reading

μεθοδολογία σκιαγράφησης της μετακαπιταλιστικής κοινωνίας

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΑ τελευταία χρόνια παρατηρείται η έκδοση πολλών βιβλίων και η δημοσίευση άρθρων που το αντικείμενό τους  είναι το μέλλον του καπιταλισμού αλλά και η φύση της  μετακαπιταλιστικής κοινωνίας, όταν και εάν υπάρξει. Ο προβληματισμός αυτός, το ενδιαφέρον αυτό είναι σαφής ένδειξη της ανησυχίας για το μέλλον του καπιταλισμού. Γιατί  ανησυχούν; Απαντώ αμέσως και ευθέως. Ανησυχούν με την εμφάνιση της κοινωνίας της αεργίας, ζούμε ήδη τις αρχικές φάσεις της συγκρότησής της, και συγκεκριμένα με δύο χαρακτηριστικά της που θα τα δούμε παρακάτω. Θα ασχοληθούμε διεξοδικά με κάποια από αυτά τα βιβλία και τα άρθρα, που τα περισσότερα συντάσσονται από τους συμβούλους του Κυρίου, σήμερα όμως θα εκθέσουμε μια μεθοδολογία που θα μας βοηθήσει να σκιαγραφήσουμε αδρομερώς τόσο το μέλλον του καπιταλισμού όσο και μια μετακαπιταλιστική κοινωνία.

Continue reading

από το ξύλο στην πέτρα: 1. τέχνη, δομή, ύλη

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΕΧΡΙ το 650-600 π. Χ. οι ναοί στην αρχαία Ελλάδα κατασκευάζονταν εξ ολοκλήρου από ξύλο. Μετά από αυτή την χρονολογία οι ναοί κατασκευάζονται από πέτρα, μάρμαρο συνήθως, και ξύλο, μέχρις ότου το ξύλο εκλείψει εντελώς –  μόνο μάρμαρο! Η εξέλιξη αυτή μας βάζει σε σκέψεις και μας παρωθεί να διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα. Γιατί αρχικά οι ναοί κατασκευάζονται από ξύλο και όχι από μάρμαρο; Τι προϋποθέσεις απαιτούνται για να κατασκευαστεί ένας ναός από μάρμαρο;  Πώς διαμορφώθηκε η λατρεία του μαρμάρου, τι συμβολίζει το μάρμαρο, ποια είναι η σχέση αυτής της λατρεία με την δυτική Κυριαρχία; 

Η χρήση του ξύλου ως το κατ΄ εξοχήν οικοδομικό υλικό στους μεταμυναϊκούς χρόνους μας εκπλήττει, αφού στη μυκηναϊκή κοινωνία η χρήση της πέτρας ως οικοδομικού υλικού, και όχι μόνο, ήταν διαδεδομένη –  μαρτυρίες αυτής της χρήσης διασώζονται ακόμα (τείχη, τάφοι, θεμέλια ανακτόρων και οικιών, γέφυρες, γλυπτική, αγγεία  και άλλα). Γιατί εγκαταλείφθηκε η χρήση της πέτρας; Γιατί επανήλθε πέντε αιώνες μετά; Επανήλθε αλλά η χρήση της περιορίστηκε στην κατασκευή ναών και τειχών. Παντού κυριαρχεί η χρήση του ξύλου. Οι κατοικίες, τα όπλα, τα μεταφορικά μέσα (άμαξες, πλοία), πολλά οικιακά σκεύη, πολλά εργαλεία κατασκευάζονταν από ξύλο. Η χρήση της πέτρας και των μετάλλων ήταν περιορισμένη (κάποια όπλα, κάποια εργαλεία, νομίσματα). Αναρωτιόμαστε εάν αυτή η γενικευμένη χρήση του ξύλου ως υλικού άφησε τα σημάδια της στη γλώσσα και στην επινόηση όρων και εννοιών. Και απαντάμε, ναι, άφησε πολλά σημάδια –  τα πιο γνωστά είναι η τέχνη, η δομή και ύλη.

Continue reading

κοινωνία της αεργίας: τη χρειάζονται την Εκπαίδευση το Κράτος και ο καπιταλισμός;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να φανταστούμε την μελλονική καπιταλιστική κοινωνία χωρίς κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα; Είναι δυνατόν το Κράτος να καταργήσει την Εκπαίδευση; Θα την καταργήσει ή θα την συρρικνώσει, θα την περιορίσει σε μια μειονότητα; Μήπως την μεταρρυθμίσει, καταργήσει το σχολείο ως δημόσιο χώρο και επιβάλλει την τηλεεκπαίδευση; Μήπως κάτι άλλο; Εάν την περιορίσει σε μια μειονότητα, ποια θα είναι αυτή η μειονότητα; Γιατί να τα κάνει το Κράτος όλα αυτά; Εμείς τι θα κάνουμε;   Με αυτά τα ερωτήματα θα ασχοληθούμε σήμερα, φίλες και φίλοι.

Continue reading

οι τέσσερις τρόποι κατανάλωσης του κοινωνικού πλούτου: 3β. διανομή και ποιμενική κυριαρχία

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Η παρατηρούμενη τάση της επέκτασης της εμπορευματοδιανομής στις μέρες μας μάς ώθησε να τραβήξουμε στα όρια αυτή τη τάση και να επισημάνουμε τις συνέπειές της. Και αναρωτηθήκαμε: είναι δυνατόν  σε πέντε δέκα χρόνια να μην υπάρχουν πια εμπορικά καταστήματα όπου οι καταναλωτές ανταλάσσουν τα εμπορεύματα με το χρήμα για να ικανοποιήσουν τις ποικίλες ανάγκες τους; Είναι επίσης δυνατόν οι εργαζόμενοι στην διανομή να αντικατασταθούν από drones; Δεν γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η τάση ενισχύεται και τα επόμενα πέντε δέκα χρόνια θα έχουμε σχηματίσει μια ευκρινή εικόνα. Εμείς σήμερα διατυπώνουμε εικασίες και εξετάζουμε εάν αυτές οι εικασίες είναι συμβατές με άλλες τάσεις και αλλαγές στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες. Έτσι, εάν το φαινόμενο αυτό της εμπορευματοδιανομής συνεχίζει να τείνει να ενισχύεται και να επεκτείνεται, είμαστε υποχρεωμένοι να το συσχετίσουμε με ένα άλλο, το οποίο κι αυτό τείνει να ενισχύεται –  τον οικιακό εγκλεισμό. Δεν τελειώνουμε όμως εδώ. Και τα δύο αυτά φαινόμενα δεν μπορούμε παρά να τα συσχετίσουμε τόσο με τη συρρίκνωση του καπιταλισμού όσο και με την κοινωνία της αεργίας. Εμπορευματοδιανομή, οικιακός εγκλεισμός, συρρίκνωση του καπιταλισμού, κοινωνία της αεργίας –  να με ποια ζητήματα θα καταπιαστούμε φέτος και τις επόμενες χρονιές.

Continue reading