Η ταχύτητα είναι το Πεπρωμένο της Δύσης (Πολ Βιριλιό)

Είμαι καμικάζι, όλο βυζί και γκάζι (νεαροί μηχανόβιοι της δεκαετίας 1980)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΧΑ γνωρίσει κάποτε έναν Γερμανό, πλούσιο, που πίστευε ότι δεν θα πεθάνει. Μετά από λίγα χρόνια έμαθα ότι τον έβγαλαν ψιλοκαμμένο από την τρακαρισμένη Πόρσε του. Εδώ και λίγα χρόνια, εδώ στα μέρη μας,  γιοι πλούσιων και ισχυρών και γνωστών επιχειρηματιών έχουν πεθάνει μετά από τρακάρισμα, τρέχοντας ιλιγγιωδώς με τα πανάκριβα αυτοκίνητά τους. Όσο πιο ακριβό είναι ένα αυτοκίνητο, τόσο μεγαλύτερη ταχύτητα μπορεί να αναπτύξει –  αν και όχι πάντα. Τα πανάκριβα αυτά αυτοκίνητα (η τιμή της Ferrari: 500.000 ευρά) τα αγοράζουν όχι μόνο ως δείκτη της κοινωνικής τους θέσης, ως επίδειξη του πλούτου τους, αλλά επειδή λατρεύουν την ταχύτητα, επειδή τους γοητεύει η ταχύτητα, ηδονίζονται με την ταχύτητα, η ταχύτητα τους εξασφαλίζει μεγάλη απόλαυση. Να συμπληρώσω ότι υπό την επήρεια της γοητείας της ταχύτητας έχουν σκοτωθεί και εργάτες και δημόσιοι υπάληλλοι και  μικροαστοί και μεσοαστοί –  όλοι όμως άντρες και νεαροί ή νέοι. Πώς να εξηγήσουμε την διαταξικότητα, το φύλο και την ηλικία των θυμάτων της λατρείας και της γοητείας της ταχύτητας;

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

”ΟΠΟΙΟΣ νομίζει ότι είναι σπουδαίος πρέπει να πάει στο νεκροταφείο. Εκεί θα δει τι είναι πραγματικά η ζωή. Μια χούφτα σκόνη. La vida no vale nada (η ζωή δεν αξίζει τίποτα)”.  Αυτά τα λόγια ακούμε τρεις φορές (τη μία ως σπανιόλικο τσιγκάνικο φλαμένγκο) στη ταινία του Jim Jarmusch, The limits of control. Σας τα χαρίζω αυτά τα λόγια και με αυτά υποδέχομαι το νέο έτος. Ευχές τέλος. Αγανάκτησα με τις ευχές. Απηύδησα.

ΤΟ μόνο που είναι βέβαιο, πέρα από μια χούφτα σκόνη, πέρα από το la vida no vale nada, είναι ότι θα συνεχίσουμε να ερευνούμε, να σκεφτόμαστε, να συνεργαζόμαστε, να μαθαίνουμε, να διδάσκουμε, να γερνάμε (εμείς που είμαστε στα πρόθυρα του γήρατος), να δημιουργούμε, να περπατάμε, να κάνουμε καλή παρέα, να τρώμε και να πίνουμε και να λέμε σοφές μαλακίες για να γιαλάμι. Σήμερα θα ρίξουμε ένα βλέφαρο στην πολύ ενδιαφέρουσα, ευχάριστα παράξενη, θα έλεγα,  ιστορία του ρήματος ‘είμαι’.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Το ερώτημα του τίτλου είναι ένα ερώτημα που νομίζω, να μην πω είμαι βέβαιος, δεν έχει διατυπωθεί μέχρι σήμερα. Και νομίζω επίσης ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε να κατανοήσουμε όχι μόνο πολλές πτυχές της κοινωνίας της Σπάρτης, και άλλων δωρικών κοινωνιών, αλλά και της ιστορίας, της εξέλιξης  αυτής της κοινωνίας, εξηγούνται από τη μη διατύπωση του ερωτήματος: τι ήταν από οικονομικής και κοινωνικής άποψης οι Δωριείς; Ήταν γεωργοί, ποιμένες, γεωργοί με ποιμενικά στοιχεία ή ποιμένες με γεωργικά στοιχεία; Η απάντηση που δίνω είναι σαφής: ήταν ποιμένες.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΠΕΙΔΗ η νέα (και η αρχαία) ελληνική γλώσσα (και όλες οι σύγχρονες  ([ινδο])ευρωπαϊκές έχουν μέρη του λόγου, κατηγορίες λέξεων που τις ταξινομούμε με κριτήριο τη μορφή, τη λειτουργία και το περιεχόμενό τους, πιθανόν να σχηματίσουμε την εντύπωση ότι όλες οι γλώσσες που έχουν μιληθεί, νεκρές και ζωντανές, έχουν κι αυτές μέρη του λόγου. Εάν το κάνουμε αυτό, θα κάνουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο λάθος. Η πλειονότητα των γλωσσών, σε ποσοστό που ξεπερνάει χονδρικά το 95%, να μη πω περισσότερο, δεν διαθέτουν μέρη του λόγου. Είναι βέβαιο ότι ούτε η αρχαία ελληνική σε ένα πολύ παρωχημένο παρελθόν διέθετε μέρη του λόγου-  όπως υποστηρίζω στην εν εξελίξει  μελέτη μου Γραμματική και Ιστορία. (Εκτός από τη γλώσσα, εννοώ την αρχαία ελληνική και δη την πρωτοελληνική ή προδιαλεκτική, μήπως και η Γραμματική της μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ιστορική πηγή; Και τι μπορούμε να μάθουμε από τη γλώσσα και την Γραμματική της; ). Μια λέξη μπορεί να είναι όνομα ή επίθετο ή και ρήμα, ανάλογα με τα συμφραζόμενα, το περικείμενο. Η κινεζική γλώσσα, για παράδειγμα, μας το επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο. Ή η σουμερική, όπου, για παράδειγμα, gal σημαίνει και γάλα και μεγάλος και μεγαλώνω (lugal είναι ο μεγάλος άνδρας, ο βασιλιάς). Το ερώτημα, γιατί άλλες γλώσσες διαμόρφωσαν αυτά που λέμε μέρη του λόγου και άλλες όχι, είναι ένα ερώτημα που μάλλον δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαντήσουμε. Μόνο εικασίες μπορούμε να διατυπώσουμε. Νομίζω όμως ότι υπάρχει μια μέθοδος ώστε να θέσουμε το ζήτημα σε στέρεες βάσεις.

Continue reading →

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΔΑ στο fb τη φωτογραφία και διάβασα το κείμενο που τη σχολίαζε –  δεν τα θυμάμαι καλά, μου διαφεύγουν λεπτομέρειες αλλά τα πράγματα είναι σε γενικές γραμμές όπως τα περιγράφει ο τίτλος του κειμένου. Η υπουργός είναι μάλλον Σουηδέζα, δεν έχει όμως και πολύ μεγάλη σημασία. Ο θαυμασμός ξεχείλιζε από το κείμενο και χυνόταν παντού. Και δεν είναι θαυμασμός λίγων, είναι πολλών. Και βέβαια η συγκριση με την συμπεριφορά των υπουργών της Ελλάδας ή του μεσογειακού νότου είναι αναπόφευκτη: αυτός είναι πολιτικός πολιτισμός, αυτή είναι συμπεριφορά υπουργού. Παρόμοια περιστατικά σκάνε μύτη συχνά πυκνά: υπουργοί που πάνε με το ποδήλατό τους στο υπουργείο, με το λεωφορείο, με τα  πόδια. Κάποιοι δικοί μας και δικές μας, όχι μόνο αριστεροί και αριστερές,  εδώ πέρα τους μιμούνται. Πρωθυπουργός (Α. Τσίπρας) δεν φοράει γραβάτα, υπουργός αγγλοτραφής (Ε. Τσιριμώκος)  δεν αποχωρίζεται το μπλουτζίν του και το σακκίδιό του, βουλευτές με αλογοουρά (Κουράκης), και ο μέγας Βαρουφάκης με το μοτοσικλέτα του και το σακκίδιό του. Ο οποίος δεν ξέρει τι έχει, ξέρει όμως ότι έχει σύζυγο κόρη βιομηχάνου και εννιά (9) πολυτελή αυτοκίνητα. Σε όσους και όσες θαυμάζουν και εκτιμούν αυτή την απλή, λαϊκή συμπεριφορά θα ήθελα να τους ρωτήσω κάτι, μάλλον πολλά, και να εκφράσω και κάποιες επιφυλάξεις και ενστάσεις που δεν έχουν σκεφτεί. Αυτή η συμπεριφορά είναι μια αβίαστη συμπεριφορά ή είναι αποτέλεσμα παρακολούθησης πολλών σεμιναρίων και  μαθημάτων πανεπιστημιακού επιπέδου  (ιστορίας, πολιτικής, κοινωνικής και ιστορικής ψυχολογίας, κοινωνιολογίας των επαναστάσεων και των εξεγέρσεων); 

Continue reading →