φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
ΟΧΙ! Κατηγορηματικά όχι! Γιατί όμως να μην τον γκρεμίσουμε; Για να θαυμάζουμε ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς; Όχι – δεν είναι αυτός ο λόγος, για μένα, για τον οποίο δεν θα τον γκρεμίσουμε, κι όχι μόνο δεν θα τον γκρεμίσουμε αλλά θα τον συντηρήσουμε, αυτόν κι όλα τα άλλα εναπομείναντα μνημεία, όσο μπορούμε καλύτερα. Άλλος είναι ο λόγος. Η μνημειακή αρχιτεκτονική της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας είναι μια ιστορική πηγή από την οποία αντλούμε πολύτιμες πληροφορίες για τη μελέτη, τη γνώση και την κατανόηση της ελληνορωμαϊκής δουλοκτητικής Κυριαρχίας, πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η φεουδαρχική και η καπιταλιστική.
ΕΚΤΟΣ εάν θεωρήσουμε ότι δεν υπήρξε ελληνορωμαϊκή δουλοκτητική Κυριαρχία. Αυτό όμως δεν μας επιτρέπεται κατά κανένα τρόπο να το κάνουμε. Να ποια είναι η βάση αυτής της Κυριαρχίας: οι δούλοι παρήγαγαν τον πλούτο, οι δουλοκτήτες γαιοκτήμονες τον άρπαζαν με τη βία, όχι με την πειθώ. Οι αγροτικοί δούλοι της ρωμαϊκής κοινωνίας ζούσαν στα ergastula, που ήταν στρατώνες και έμοιαζαν με τις σημερινές αγροτικές φυλακές. Οι ιδιοκτήτες των λατιφουντίων, που έφταναν μερικές φορές τα χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες στρέμματα, ζούσαν σε υπερπολυτελείς κατοικίες (villae). Ο P. A. Brunt (Italian Manpοwer 225 B.C. – A.D. 14, 1971, σσ. 121-5, 131) υποστηρίζει ότι ενώ το 225 π. Χ. ζούσαν στην Ιταλία 4.400.000 ελεύθεροι και 600.000 δούλοι, το 43 π. Χ. ζούσαν 4.500.000 ελεύθεροι και 3.000.000 δούλοι. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο πόλεμος γινόταν για τη λεία, τον φόρο υποτέλειας, τα εδάφη και τους δούλους και όλα αυτά, ειδικά οι δούλοι, παρείχαν τις προϋποθέσεις για τη συνέχιση της διεξαγωγής του ληστρικού πολέμου. Όσο πιο πολλοί δούλοι οδηγούνταν στα χωράφια, τόσο πιο πολλοί ελεύθεροι πολίτες κατατάσσονταν στον στρατό για να πάνω να κατακτήσουν και να αρπάξουν, να γίνουν πλούσιοι. Η ιστορία της ελληνικής και ρωμαϊκής κοινωνίας είναι η ιστορία ενός πλιάτσικου που διήρκεσε πολλούς αιώνες.