οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για την όραση

Γιατί δεν βλέπουμε μέσα στο σκοτάδι; Ποια απάντηση θα έδινε ένας αρχαίος πρόγονός μας, ένας Αθηναίος της εποχής του Περικλή; Αυτήν που θα δίναμε και εμείς, ότι δηλαδή η έλλειψη του φωτός είναι που δεν μας επιτρέπει να δούμε; Όχι! Και πως τα καταφέρνει η κουκουβάγια της θεάς Αθηνάς; Το αντικείμενο του σημερινού μας σημειώματος θα είναι οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για την όραση.

Continue reading

οι ακτίνες του ήλιου της Βεργίνας: οξύτατες αιχμές δοράτων

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Σήμερα θα ασχοληθούμε με τις ακτίνες του ήλιου της χρυσής λάρνακας της Βεργίνας.  Πριν πούμε όμως το ο,τιδήποτε θα ήθελα να περιγράψω πως απεικονίζονται ο ήλιος και οι ακτίνες του σε λίγα ευρήματα του πρωτο- και μεσοκυκλαδικού (3.000-1550 π.Χ) και της ίδιας εποχής προανακτορικού και παλαιοανακτορικού μινωικού πολιτισμού, οι φορείς των οποίων δεν είναι ελληνικά ποιμενικά φύλα: βλέποντας τις απεικονίσεις σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι βλέπει  λουλούδι με τα ανοιχτά πέταλά του. Οι άκρες των ακτίνων είναι καμπύλες, ζεστές, φιλικές, οικείες. Παντελής απουσία αιχμηρότητας, επιθετικότητας και εχθρότητας.

Εάν δίπλα σε αυτούς τους ήλιους τοποθετήσουμε τους ελληνικούς ήλιους, που δημιουργούνταν επί αιώνες πριν την κατασκευή  του λάρνακα της Βεργίνας και τους βλέπουμε να απεικονίζονται σε αγγεία, ειδώλια (αγαλματίδια)  και νομίσματα, θα παρατηρήσουμε αμέσως τη διαφορά: οι ακτίνες  είναι οξείες, αιχμηρές, φαίνονται σαν εγχειρίδια, σαν ξίφη, σαν αιχμές δοράτων. Γνωρίζουμε ότιτο δόρυ ήταν το κύριο όπλο των ηρώων της Ιλιάδας αλλά και των Μακεδόνων (σάρισα). Η εκτίμηση ότι οι ακτίνες προσλαμβάνονται ως αιχμές δοράτων δεν πρέπει να είναι άστοχη: μας το επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο η Ιλιάδα και η Οδύσσεια και  αυτές τις μαρτυρίες θα μελετήσουμε σήμερα, μεταξύ των άλλων.

Continue reading

πεοπλαστική: η ιδεολογία της μεγάλης ψωλής

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Αν δεν απατώμαι, και μάλλον δεν απατώμαι (εάν κάνω λάθος θα ήθελα να μου το υποδείξετε), οι μόνοι άνδρες που νοιάζονται για το μέγεθος, δηλαδή το μάκρος και το πάχος, της πούτσας τους είναι οι άνδρες του δυτικού πολιτισμού. Κι αναρωτιέμαι: γιατί ενώ οι άνδρες άλλων πολιτισμών δεν ασχολούνται με τη πούτσα τους, οι του δυτικού πολιτισμού περνάνε τη ζωή τους με το χάρακα στο χέρι, θαυμάζουν τους ψωλαράδες, περιφρονούν και χλευάζουν τους μικροψώληδες, τρέχουν στα χειρουργεία να μεγαλώσουν τον πούτσο τους; Γιατί ο πούτσος μας πρέπει να είναι μεγάλος και χονδρός; Τι σημαίνει μεγάλος και χονδρός; Ποιο είναι το κριτήριο αξιολόγησης; Πως διαμορφώνεται αυτό το κριτήριο;

Με αυτά τα ζητήματα θα ασχοληθούμε σήμερα αλλά πριν το κάνω θα ήθελα να αφηγηθώ ένα περιστατικό που συνέβη σε γνωστό μου. Πήγε σε μια κλινική να μεγαλώσει τη πούτσα του, τη μεγαλώσανε, δεν ξέρω πως γίνεται, και κει που ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι, λίγο μετά την επέμβαση, περνάει από μπροστά του μια νοσοκόμα με ψιλοδιαφανή ρόμπα, του σηκώνεται, κόβονται τα ράμματα και γίνεται ο πούτσος του πεδίο μάχης, της μάχης του Βατερλό, ας πούμε. . .

Κι ας  θυμηθούμε και το σύνθημα των οπαδών του Ολυμπιακού όταν η ομάδα τους βάζει γκολ, όταν δηλαδή επιτυγχάνεται η πολυπόθητη διείσδυση της πεόσφαιρας στην καλά φυλασσόμενη περιοχή του αντιπάλου, στη συμβολική του κωλοτρυπίδα:

τσούζει, πονάει, ο Πειραιάς γαμάει

Continue reading

για την απόπειρα διείσδυσης του σπερματοζωαρίου στο ωάριο

Γνωρίζουμε, εν έτει 2010, γιατί εγώ να γεννηθώ αρσενικό και εσύ θηλυκό; Όχι, κατά κανένα τρόπο. Εάν ρωτήσετε έναν ειδικό, γιατρό ή βιολόγο, θα σας πει ότι το φύλο μας εξαρτάται από το ποιο σπερματοζωάριο θα καταφέρει να εισχωρήσει στον πυρήνα του ωαρίου, το οποίο διαθέτει ένα μεγάλο χρωμόσωμα χ: εάν διεισδύσει αυτό που διαθέτει το μεγάλο χρωμόσωμα χ, το φύλο θα είναι θηλυκό (χχ)· εάν διαθέτει το μικρό χρωμόσωμα ψ, το φύλο θα είναι αρσενικό (χψ). Είναι λοιπόν θέμα ισχύος (διείσδυσης) και τύχης: το πιο ισχυρό σπερματοζωάριο είναι και το πιο τυχερό. Πολύ λογικό, μιας και γνωρίζουμε από την καθημερινή ζωή, εδώ και χιλιάδες χρόνια, ότι ο ισχυρός (Κύριος) είναι πάντα τυχερός.

Continue reading

θα τη γαμήσουμε τη Νότια Κορέα το Σάββατο ή θα μας γαμήσει αυτή;

φίλες και φίλοι,

γνωρίζουμε πολύ καλά τι θα συμβεί αλλά δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς θα συμβεί. Ενδέχεται λοιπόν,

να τη γαμήσουμε,

να μας γαμήσει,

να τη γαμήσουμε και να μας γαμήσει,

ούτε να τη γαμήσουμε, ούτε να μας γαμήσει.

Η τελευταία περίπτωση λέγεται λευκή ισοπαλία,  δηλαδή κάθε ομάδα πάλεψε να γαμήσει την άλλη αλλά δεν τα κατάφερε: 0-0.

Η περίπτωση και να τη γαμήσουμε και να μας γαμήσει ενδέχεται να έχει της εξής κατάληξη: α) να τη γαμήσουμε όσες φορές μας γαμήσει κι αυτή: 1-1, 2-2, κλπ. β) να τη γαμήσουμε περιοσσότερες φορές από ό,τι αυτή: 2-1, 3-1, 5-3, κλπ. γ) να μας γαμήσει περισσότερες φορές από ό,τι εμείς (1-2, 2-4, 3-5, κλπ).

Υπάρχει το ενδεχόμενο να τη γαμήσουμε χωρίς να μας γαμήσει (1-0, 2-0, 6-0, κλπ)  ή να μας γαμήσει χωρις να τη  γαμήσουμε (0-1, 0-2, 0-6, κλπ).

Ποιο από όλα αυτά τα πιθανά αποτελέσματα προτιμάμε;Να τη γαμήσουμε χωρίς να μας γαμήσει ή να τη γαμήσουμε περισσότερες φορές από ότι αυτή; Αν πρόκειται να τη γαμήσουμε πολλές φορές, προτιμάμε το πρώτο (5-0, 7-0, κλπ). Εάν όμως πρόκειται να τη γαμήσουμε μια ή δυο φορές, θα προτιμήσουμε να τη γαμήσουμε πολλές φορές, κι ας μας γαμήσει κι αυτή κάνα δυο φορές (5-1, 7-3, κλπ), έτσι δεν είναι; Ποιος δεν προτιμάει το 6-2 από το 1-0;Γιατί;

Προτιμάμε τη λευκή ισοπαλία (0-0)  ή την ισοπαλία με γκολ (1-1, 2-2, 3-3, κλπ); Είναι βέβαιο ότι προτιμάμε την ισοπαλία με γκολ. Γιατί;

Γιατί προτιμάμε να γαμήσουμε περισσότερες φορές κι ας γαμηθούμε κάνα δυο από το να γαμήσουμε μια δυο φορές χωρίς να γαμηθούμε;

Εάν νικήσουμε τη Νότια Κορέα με 1-0 θα πούμε ένα και να τσούζει;

Κι αν χάσουμε με 1-0;

το μπάσκετ και η Αριστερά

Θα υπάρχει άραγε επαγγελματικό μπάσκετ σε μια άλλη κοινωνία που είναι εφικτή, σε μια κοινωνία που οι άνθρωποι θα είναι πάνω από τα κέρδη, σε μια κοινωνία δηλαδή που δεν θα υπάρχουν κέρδη, αρπαγή με άλλα λόγια μέσω του χρήματος του συλλογικά παραγόμενου κοινωνικού πλούτου; Θα υπάρχουν επαγγελματίες μπασκετμπολίστες που θα πληρώνονται, όπως σήμερα, πολλοί από αυτούς μάλιστα με αστρονομικά ποσά, για να παίζουν; Θα υπάρχουν ομάδες μπάσκετ που θα είναι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, που θα πουλάνε και θα αγοράζουν παίκτες σαν να είναι δούλοι-εμπορεύματα; Θα υπάρχουν εθνικά και ευρωπαϊκά  πρωταθλήματα, κατηγορίες, βαθμολογίες και όλα τα σχετικά (στατιστικές, στοιχήματα, κλπ); Κι αν απαντήσουμε αποφατικά και δεχτούμε ότι θα υπάρχει μόνο ερασιτεχνικό μπάσκετ, τι θα κάνουμε, θα προτιμάμε να παίζουμε ή να βλέπουμε τους άλλους να παίζουν;

Continue reading

τι κάνεις; πως είσαι; πως πας;

Ich habe keine Antwort darauf, απαντούν κάποιοι υποψιασμένοι γερμανοί, δεν έχω καμιά απάντηση επ’ αυτού. Θα δούμε, απαντά ένας φίλος μου. Οι προτάσεις αυτές δεν είναι απαντήσεις, είναι ασπίδες που αποπειρώνται να αποτρέψουν τη διείσδυση ενός βλήματος. Φίλες αναγνώστριες, φίλοι αναγνώστες, στο σημερινό μας σημείωμα θα δείξουμε ότι οι ερωτήσεις αυτές είναι βλήματα που εκσφενδονίζονται, άλλοτε συνειδητά κι άλλοτε ασυνείδητα, από αυτούς, από όλους εμάς δηλαδή, που λατρεύουν τόσο την αποκάλυψη της αλήθειας όσο και την διείσδυση.

Continue reading