οι οδοί διαφυγής δεν έχουν οδούς διαφυγής

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ο Σεν Τζου στη “Τέχνη του Πολέμου”  δίνει τρεις συμβουλές στον στρατηγό που θέλει να νικήσει: να νικάει χωρίς να πολεμάει, πρώτα να νικάει και μετά να πολεμάει·  και η τρίτη: όταν στριμώχνεις τον εχθρό να του αφήνεις πάντα μια οδό διαφυγής· εάν δεν το κάνεις, ο αντίπαλος θα πολεμήσει για ζωή ή θάνατο και τότε γίνεται πανίσχυρος. Αφήνουμε προς ώρας στην άκρη τον πόλεμο μεταξύ αντιπάλων στρατοπέδων, τους πολεμίους,  κι άς έρθουμε στους εχθρούς, στον κοινωνικό πόλεμο δηλαδή. Τα πεδία του κοινωνικού πολέμου είναι πολλά, οι εχθροί είναι πολλοί, εμείς όμως θα εστιάσουμε στη βασική του μορφή, στον πυρήνα της κυριαρχικής σχέσης, στον κοινωνικό πόλεμο μεταξύ Κυρίου και Υποτελούς. Μιας και ο κοινωνικός πόλεμος ενέχει το ενδεχόμενο του κινδύνου και της απειλής, της ήττας και του θανάτου, τόσο η κυριαρχία όσο και ο Κύριος είναι υποχρεωμένοι να σχεδιάζουν οδούς διαφυγής, εξόδους κινδύνου, με άλλα λόγια.

Continue reading

από την ταλαιπωρία (του πολέμου, της θνητότητας και της αδυναμίας) στην ευκολία (της αθανασίας και της ισχύος)

facilis descensus Averno (η κάθοδος στον Άδη είναι εύκολη)

Βιργίλιος (Αινειάδα, 6.126)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΤΙ ταλαιπωρίες τραβάμε για να κάνουμε τη ζωή μας εύκολη! Και πόσες ακόμα θα τραβήξουμε για να φτάσουμε στην Κόλαση, μιας κι εκεί οδεύουμε ολοταχώς! Με τα ζητήματα της ευκολίας και της ταλαιπωρίας  (δεν νοείται το ένα χωρίς το άλλο) θα ασχοληθούμε σήμερα, διαισθανόμενος ότι θα είναι μεταξύ εκείνων των πολλών που η εξέλιξη της κοινωνίας θα φέρει στο προσκήνιο στο άμεσο προσεχές μέλλον. Θα δείξω ότι δεν υπάρχει πιο μεγάλη ταλαιπωρία από την ευκολία και την άνεση. Πριν αρχίσω να ξεδιπλώνω τις σκέψεις μου για αυτά τα δύο ζητήματα, με τα οποία καταπιάνομαι εδώ και δύο δεκαετίες, μελετώντας την Ιλιάδα, τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και τον θουκυδίδειο Επιτάφιο του Περικλέους (έξοχα σχόλια και τα τρία και για την ταλαιπωρία και για την ευκολία), θα ορίσω την ευκολία ως ταχύτητα χωρίς μόχθο και, κατ’  ανάγκην, την ταλαιπωρία ως βραδύτητα μετά μόχθου. Και τις αφιερώνω σε όσους και όσες “έχουν προσβληθεί από τη νόσο της σκέψης”, όπως γράφει στο Περί ελευθερίας ο Τζον Στιούαρτ Μιλ. Και θα θέσω και το εξής ερώτημα: εάν υπάρχει μια κλιμάκωση, διαβάθμιση της ευκολίας και της άνεσης, ποιο είναι το όριό της, με άλλα λόγια, υπάρχει απόλυτη ευκολία –  ποια να είναι άραγε; Να μπορείς να μην κάνεις απολύτως τίποτα; 

Continue reading

πότε θα αρχίσει η αμφισβήτηση και η άρνηση του εμβολιασμού;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΔΕΝ αναρωτιέμαι, εάν αρχίσει η αμφισβήτηση. Θα δούμε παρακάτω για την άρνηση.  Έχει ήδη αρχίσει. Παρατηρώ ότι μεταξύ των ένθερμων υποστηρικτών του εμβολιασμού αρχίζει να διαμορφώνεται ένα κλίμα αμφισβήτησης, το οποίο εμφανίζεται με ποικίλες μορφές: κάποιοι και κάποιες μετανιώνουν που έκαναν  το τρίτο εμβόλιο, άλλοι και άλλες αναγνωρίζουν και επανεξετάζουν την δύο ετών διάρκειας κρατική και ιατρική εκστρατεία εκφοβισμού· αυτή είναι η αρχή. Θα διευρυνθεί αυτό το κλίμα της αμφισβήτησης και της αναθεώρησης; Νομίζω πως ναι. Και θα μετεξελιχθεί σε γενικευμένη άρνηση. Πότε; Αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Πιθανότατα, μετά από μερικούς μήνες ή μετά από ένα χρόνο. Τι θα κρίνει την γενίκευση της αμφισβήτησης και της άρνησης;

Continue reading

πότε θα χρησιμοποιήσουμε τα Rafale; (τα Rafale και ο αιγίοχος Ζεύς)

rafale: καταιγίδα, λαίλαπα, καταιγιστικά πυρά αυτόματου όπλου με διακοπές)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Ποτέ – όπως και όλα τα άλλα πολεμικά αεροσκάφη που έχουμε αγοράσει κατά καιρούς και τα πουλήσαμε για παλιοσίδερα –  όσα δεν έπεσαν από βλάβη ή από κακό χειρισμό του κυβερνήτη και καταστράφηκαν.  Τα Rafale μια μέρα, όσα δεν πέσουν εντός της γλυκιάς πατρίδος μας, θα πουληθούν κι αυτά για παλιοσίδερα και θα αγοράσουμε άλλα. Δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ διότι πόλεμος με την Τουρκία δεν πρόκειται να γίνει, όσο υπάρχει το ΝΑΤΟ και όσο η Δύση, με επί κεφαλής τις ΗΠΑ, περικυκλώνει και πολιορκεί τη Ρωσία και τη Σιβηρία. Θα μου πείτε, μα γιατί τότε τα αγοράζουμε, αφού δεν θα τα χρησιμοποιήσουμε ποτέ; Θα επιτεθεί η Δύση στη Ρωσία; Όχι. Θα τα χρησιμοποιήσει το ελληνικό κράτος για να καταστείλει εξέγερση του λαού; Όχι. Τότε;

Continue reading

το αυτοκίνητο δεν είναι αμάξι, car, vehicle, Wagen – δεν είναι όχημα: τι είναι;

βλήμα, ε βλήμα! (νεοελληνική βρισιά)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΤΑΝ εμφανίστηκαν τα πρώτα αυτοκίνητα στους δρόμους των πόλεων της Ευρώπης και της Αμερικής, στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, οι άνθρωποι βρέθηκαν σε αμηχανία: πώς να το ονομάσουν αυτό το καινοφανές μεταφορικό μέσο; Τα πρώτα αυτοκίνητα ήταν άμαξες από τις οποίες είχαν αφαιρεθεί τα ζώα και είχε προστεθεί μια κινητήρια μηχανή. Οι άμαξες ήταν οχήματα –  όχημα είναι ένα δίτροχο ή τετράτροχο μεταφορικό μέσο που το έλκουν, το σύρουν άλογα ή αγελάδες. Εάν ένα μεταφορικό μέσο δεν σύρεται από ζώα, τότε δεν είναι όχημα, κυριολεκτικά μιλώντας. Παρ΄όλο που δεν ήταν όχημα και επειδή δεν υπήρχε κάποια λέξη, κάποιο σημαίνον, που να αναφέρεται στο νέο σημαινόμενο, στο αυτοκίνητο, οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τις υπάρχουσες λέξεις: car, vehicle, Wagen, αμάξι. Ονοματίζοντάς το όμως με αυτόν τον τρόπο, το έβλεπαν και το εξελάμβαναν ως όχημα. Και συνεχίζουμε να το εκλαμβάνουμε ως όχημα. Όποιο λεξικό κι αν ανοίξουμε, οποιασδήποτε γλώσσας, θα διαβάσουμε ότι το αυτοκίνητο είναι όχημα. Προφανώς η λέξη όχημα διευρύνθηκε σημασιολογικά και αναφέρεται σε μεταφορικά μέσα που δεν είναι οχήματα.

Continue reading

Ferrari και θάνατος: η γοητεία της ταχύτητας

Η ταχύτητα είναι το Πεπρωμένο της Δύσης (Πολ Βιριλιό)

Είμαι καμικάζι, όλο βυζί και γκάζι (νεαροί μηχανόβιοι της δεκαετίας 1980)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΙΧΑ γνωρίσει κάποτε έναν Γερμανό, πλούσιο, που πίστευε ότι δεν θα πεθάνει. Μετά από λίγα χρόνια έμαθα ότι τον έβγαλαν ψιλοκαμμένο από την τρακαρισμένη Πόρσε του. Εδώ και λίγα χρόνια, εδώ στα μέρη μας,  γιοι πλούσιων και ισχυρών και γνωστών επιχειρηματιών έχουν πεθάνει μετά από τρακάρισμα, τρέχοντας ιλιγγιωδώς με τα πανάκριβα αυτοκίνητά τους. Όσο πιο ακριβό είναι ένα αυτοκίνητο, τόσο μεγαλύτερη ταχύτητα μπορεί να αναπτύξει –  αν και όχι πάντα. Τα πανάκριβα αυτά αυτοκίνητα (η τιμή της Ferrari: 500.000 ευρά) τα αγοράζουν όχι μόνο ως δείκτη της κοινωνικής τους θέσης, ως επίδειξη του πλούτου τους, αλλά επειδή λατρεύουν την ταχύτητα, επειδή τους γοητεύει η ταχύτητα, ηδονίζονται με την ταχύτητα, η ταχύτητα τους εξασφαλίζει μεγάλη απόλαυση. Να συμπληρώσω ότι υπό την επήρεια της γοητείας της ταχύτητας έχουν σκοτωθεί και εργάτες και δημόσιοι υπάληλλοι και  μικροαστοί και μεσοαστοί –  όλοι όμως άντρες και νεαροί ή νέοι. Πώς να εξηγήσουμε την διαταξικότητα, το φύλο και την ηλικία των θυμάτων της λατρείας και της γοητείας της ταχύτητας;

Continue reading

ΘΑΝΑΣΗ ΓΑΜΙΕΣΑΙ, άρα είσαι γυναίκα, άρα δεν είσαι άντρας: πω πω συμφορά!

δε γαμάς που δε γαμάς, δεν γαμιέσαι να γαμήσουμε;

(από τον φραστικό θησαυρό της νεοελληνικής νεανικής αντρικής κουλτούρας)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΡΙΝ αρχίσετε να διαβάζετε όσα θα γράψω σήμερα, θα ήθελα να διευκρινίσω ευθέως και σαφώς ότι θεωρώ τη συνθηματική φράση Μητσοτάκη γαμιέσαι παντελώς απαράδεκτη. Ντρέπομαι μόνο που την ακούω. Όχι για λογαριασμό αυτών που την μεταχειρίζονται αλλά γιατί έχω αυτιά και ακούω. Δεν θα ήθελα να είχα, σε αυτή την περίπτωση. Αν δεν άκουγα, δεν θα άκουγα και το όχι ρε πούστη μου που συνηθίζουν να επαναλαμβάνουν καθώς μιλάνε πολλοί άντρες και πολλές γυναίκες. Ντρέπομαι. Δεν θα άκουγα την προειδοποιητική απειλή, έρχεται πούτσα. Ντρέπομαι. Δεν θα άκουγα την απειλή θα σε γαμήσω ούτε την χλευαστική προτροπή άντε και γαμήσου. Ντρέπομαι. Ούτε μάτια θα ήθελα να είχα, δεν θα ήθελα να βλέπω αναρχικούς και αριστερούς, άντρες και γυναίκες,  να κάνουν τη γνωστή χειρονομία του κωλοδάκτυλου προς άλλους άνδρες και γυναίκες, είτε αυτοί είναι φίλοι είτε είναι αφεντικά είτε είναι μπάτσοι. Ντρέπομαι. Δεν θα ήθελα να ξέρω να διαβάζω. Αν δεν ήξερα, δεν θα διάβαζα σε τοίχο γραμμένο το ΜΠΑΤΣΟΙ ΜΟΥΝΙΑ και ένα Α μέσα σε κύκλο από κάτω. Ντρέπουμι.

Continue reading

πότε θα έχουμε λίγες ώρες ηλεκτρικό ρεύμα τη μέρα;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΥΠΑΡΧΕΙ το ενδεχόμενο στο κοντινό ή μακρινό μέλλον να έχουμε  ηλεκτρικό ρεύμα μόνο λίγες ώρες κάθε μέρα; Εάν δεχτούμε ότι  υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο, ότι δεν μας επιτρέπεται να το αποκλείσουμε, και θα δούμε γιατί, τότε εγείρονται κάποια άλλα ερωτήματα: πότε θα συμβεί αυτό;Θα γίνει ξαφνικά ή σταδιακά;  Πόσες ώρες τη μέρα θα έχουμε ρεύμα και ποιες; Ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής της ενεργειακής σπάνης στη ζωή μας; Θα υπάρξει πτώση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού, μια γενικευμένη εκπτώχευση, ή μήπως θα υπάρξουν και θετικές συνέπειες; Υπάρχει το ενδεχόμενο η ενέργεια να περιέλθει στη δικαιοδοσία του κράτους; Η διανομή από το κράτος της ενέργειας και η ενεργειακή σπάνη θα ενισχύσει τη διαιώνιση της καπιταλιστικής κυριαρχίας ή θα μετεξελιχθεί σε σοβαρό κίνδυνο; Εάν συμβεί το δεύτερο, πώς θα τον διαχειριστούν; Οδεύουμε προς έναν δημοκρατικό ενεργειακό και οικολογικό κρατικό ολοκληρωτισμό; Μήπως θα εμφανιστεί και το αντίπαλο δέος, ένας ενεργειακός (και οικολογικός) λενινισμός;

Continue reading

η Δύση και η κατάκτηση της Σιβηρίας: πώς θα ήταν σήμερα ο κόσμος, εάν μόνο οι ΗΠΑ είχαν πυρηνικά όπλα; ;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΟΙ ΗΠΑ θα έκαναν ό,τι ήθελαν, όλος ο πλανήτης, όλα τα κράτη θα ήταν υποταγμένα σε αυτές –  διευκρινίζω ότι κάθε φορά που θα αναφέρομαι στις ΗΠΑ ή σε κάποιο άλλο κράτος θα εννοώ την άρχουσα τάξη που αποφασίζει. Η αποκλειστική κατοχή των πυρηνικών όπλων θα εξασφάλιζε την υπέρτατη ισχύ, την δυνατότητα επιβολής της θέλησής της, και θα εγκαθίδρυε την πρώτη πλανητική αυτοκρατορία. Δεν θα μπορούσε κανένα κράτος, καμιά κοινωνία να  εναντιωθεί στις ΗΠΑ, να αντισταθεί ή να εξεγερθεί. Το μήνυμα το έστειλαν στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945.

Η εικόνα που αδρομερώς σκιαγράφησα μας παρωθεί να συνεχίσουμε τις σκέψεις μας και να διατυπώσουμε κάποια ερωτήματα. Είναι ενοχλητικά, οδυνηρά θα έλεγα, αλλά δεν μπορώ να τα απωθήσω και να τα σβήσω. Πώς θα απαντούσαμε, εάν μας ρωτούσαν, ποιον κόσμο προτιμάτε, αυτόν που υπάρχει σήμερα ή αυτόν που θα υπήρχε, εάν μόνο οι ΗΠΑ διέθεταν πυρηνικά; Θα μου πείτε, μα τι νόημα έχει αυτο το υποθετικό ερώτημα; Νομίζω πως έχει. Θα εκθέσω τη δική μου απάντηση. Εγώ θα προτιμούσα τη σημερινή κατάσταση και όχι αυτήν που θα υπήρχε εάν μόνο οι ΗΠΑ διέθεταν πυρηνικά όπλα. Είναι καλύτερα τώρα που πολλά κράτη έχουν πυρηνικά όπλα από το να έχει μόνο ένα κράτος – οι ΗΠΑ, στην προκειμένη περίπτωση. Θα μου πείτε, θα ήταν καλύτερα να μην υπήρχαν πυρηνικά. Συμφωνώ – μόνο που υπάρχουν.

Continue reading

ανοσία της αγέλης: πώς μας αντιμετώπισαν, ως ανθρώπους ή ως εκτρεφόμενα ζώα; θα σκεφτούμε ή θα φοβηθούμε;

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΣΧΟΛΙΑΖΟΝΤΑΣ ο Χανς Φράγιερ (Hans Freyer, Τεχνοκρατία και Ουτοπία, 1955, Νεφέλη [1998] ) την πρόβλεψη του Αλέξις ντε Τοκβίλ (Η δημοκρατία στην Αμερική, 1835-1840, Στοχαστής, ) ότι η δημοκρατία και το δημοκρατικό κράτος τείνουν προς τον ολοκληρωτισμό, προς το ολοκληρωτικό κράτος, γράφει (σελ. 173): ”Όμως το ουσιώδες είναι το πώς την καταγράφει: δίχως αιτιάσεις και δίχως υπερευαισθησίες, δίχως πικρία και, κυρίως, δίχως χαιρεκακία. Ο Tocqueville καταγράφει την τάση αυτή ως κίνδυνο, όχι όμως με τη στάση του προειδοποιητή που τα ξέρει όλα, ούτε με εκείνη του μάντη κακών, αλλά ως γνώστης των πολιτικών δομών. . .” 

ΜΕ αυτή την προειδοποίηση κατά νου, για να μην παρεξηγηθούμε, θα επαναλάβω το ερώτημα που έθεσα προχτές και θα συνεχίσω διατυπώνοντας και άλλα. Αναρωτήθηκα λοιπόν γιατί, ενώ το 99%, μην πω 99,5%, των νοσούντων και νοσουσών κατά την διάρκεια της πανδημίας δεν έπαθε απολύτως τίποτα, εστιάσαμε την προσοχή μας στο 0, 2% που πέθαναν και όχι στο 99,5% που το σώμα τους αντιμετώπισε τον κορονοϊό; Γιατί εστιάσαμε στον θάνατο και όχι στη ζωή; Γιατί εστιάσαμε στην ασθένεια και όχι στην υγεία; Γιατί εστιάσαμε στην ανοσολογική ανεπάρκεια και όχι στην ικανότητα του σώματός μας, μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος, να αντιμετωπίζει ιούς που δεν τους γνωρίζει; Γιατί δεν εξυμνήσαμε το ανοσοποιητικό σύστημα; Γιατί κάποιοι και κάποιες δυσκολεύτηκαν πολλοί κι άλλοι και άλλες δεν τα κατάφεραν; Γιατί το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν τα κατάφερε, γιατί ήταν ανεπαρκές; Γιατί τις τελευταίες δεκαετίες το ανοσοποιητικό μας σύστημα αρχίζει να τα παίζει (αυτοάνοσα, πάνω από 80) και να στρέφεται όλως παραδόξως κατά υγιών κυττάρων και ιστών και τους καταστρέφει; Γιατί αυτή η αυτοκαταστροφή και αυτοκτονική στάση; Μήπως βρισκόμαστε στην αρχή μιας διαδικασίας αποδιοργάνωσης και απορρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος; Και μιας και ο κορονοϊός σχετίζεται με το αναπνευστικό μας σύστημα, δεν θα έπρεπε να σκεφτούμε και να αναρωτηθούμε τι γίνεται και με αυτό; Μήπως και αυτό αποδιοργανώνεται και αποδιαρθρώνεται, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από το ανοσοποιητικό; Δεν γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος των πνευμόνων είναι πρώτος σε θανάτους και ότι εμφανίζεται, όπως και όλες οι άλλες 100 (εκατό) μορφές του καρκίνου, μετά το 1800, με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης και την επικράτηση του βιομηχανικού καπιταλισμού; Δεν βλέπουμε ότι και στην περίπτωση του καρκίνου το σώμα μας εδώ και πάνω από δύο αιώνες  αρχίζει να τα παίζει, πολλαπλασιάζει τα κύτταρά του ανεξέλεγκτα και μας σκοτώνει μέσω της αθανασίας; Μήπως το σώμα μας είναι ένα πεδίο μάχης, του διεξαγόμενου εδώ και δύο αιώνες πολέμου μεταξύ της βιολογικής φύσης μας και της καπιταλιστικής επιστήμης και καπιταλιστικής Τεχνικής; Ποια θα είναι η έκβαση αυτού του πολέμου;

Continue reading