για την αισθητική της τυπωμένης σελίδας, την ταχύτητα και τον ρυθμό ανάγνωσης, τη σιωπηλή ανάγνωση

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΠΟΛΥ συχνά, σταματάω το διάβασμα, κλείνω το βιβλίο και το φιλώ στο μέτωπο. Το μέτωπο του βιβλίου είναι το πάνω μέρος του εξωφύλλου, εκεί όπου είναι γραμμένο το όνομα το συγγραφέα. Τα συναισθήματα που με διακατέχουν εκείνη τη στιγμή –  χαράς και ευγνωμοσύνης – δεν τα συμμερίζονται οι συγγραφείς, ούτε οι νεκροί, που είναι και οι περισσότεροι, ικανοποιώντας έτσι την πέραν πάσης αμφιβολίας διαπιστωμένη νεκροφιλία μου (ο παππούς μου ήταν ο πατέρας μου) μα ούτε και οι ζωντανοί. Στην πρώτη περίπτωση, πλήττεται η υστεροφημία, και η προσδοκία της υστεροφημίας, κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο·  στη δεύτερη πλήττεται η ανάγκη της αναγνώρισης που έχει ο, η εν ζωή συγγραφέας αλλά, δυστυχώς, δεν μπορώ να κάνω κάτι. Ένα φιλί είναι αρκετό.

ΠΟΤΕ όμως φιλώ το βιβλίο και τον συγγραφέα; Όταν διαβάζω κάτι που έχω σκεφτεί και εγώ και όταν, τότε η χαρά και η ευγνωμοσύνη ξεχειλίζουν, έχουν σκεφτεί κάτι που εγώ δεν το έχω σκεφτεί. Αυτοί άλλωστε είναι και οι δύο λόγοι που διαβάζουμε. Στην πρώτη περίπτωση, σκέφτομαι ότι σκέφτομαι σωστά, βρίσκομαι σε καλό δρόμο κι έτσι πρέπει να συνεχίσω. Στη δεύτερη, η χαρά δεν είναι τόσο δική μου όσο των νευρώνων που τους δίνω δουλειά, μέσω των οπτικών νεύρων, και θα κάνουν πολλές συνάψεις, το αποτέλεσμα των οποίων θα γεννηθεί ως νέα σκέψη, νέα επινόηση, νέα δημιουργία κάποια στιγμή στο μέλλον, ιδίως το πρωί, αφού ο εγκέφαλος έχει εργαστεί ανελλιπώς όσο εγώ κοιμάμαι και είναι και ξεκούραστος, αφού έχει αποσπαστεί από άλλες συνηθισμένες και συχνά όχι και πολύ ευχάριστες δραστηριότητες και τριβές της καθημερινότητας. Όποιος, όποια σκέφτεται, θέλει και να κοιμάται, του αρέσει ο ύπνος. Αυτός είναι ο λόγος που γράφω πρωί –  δεν μπορώ άλλη ώρα. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφεύγω τα πολυήμερα ταξίδια. Και δεν μπορώ να γράψω, εάν το γραφείο δεν είναι μπροστά σε παράθυρο, να βλέπω να ξημερώνει, να βλέπω το βουνό, τα σύννεφα που το αγκαλιάζουν ή στεφανώνουν τις κορυφές του. Δεν θα με πείραζε να βλέπω τη θάλασσα – να βλέπω φύση. Δεν αγαπάμε και πολύ τους εγκεφάλους μας, αυτούς τους πολύ καλούς φίλους –  εάν τους αγαπούσαμε, θα τους φροντίζαμε και θα τους προσέχαμε περισσότερο, αναζητώντας τη συντροφιά βιβλίων που μας αναστατώνουν και συνομιλητών και συνομιλητριών που διακρίνονται για την ελευθερία του πνεύματος τους και για την πνευματική τους ευγένεια.

Continue reading

τα ερωτήματα που μας θέτει με το ΚΙΒΩΤΙΟ ο Άρης Αλεξάνδρου

“. . . κι αν νομίζετε λοιπόν πως θα γεμίσει το κιβώτιο με το πτώμα μου, τι περιμένετε και δε με στήνετε στα έξι βήματα, στον τοίχο, ή μάλλον στη σιδερένια, δίφυλλη πόρτα;”

(οι τελευταίες προτάσεις του ΚΙΒΩΤΙΟΥ)

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

ΕΛΕΓΑ, τώρα θα το διαβάσω, φέτος θα το διαβάσω, περνούσαν τα χρόνια, περνούσαν οι δεκαετίες και τελικά το διάβασα. Ευχαριστώ τον Αλέξανδρο Κ. που μου το δώρισε και το έστειλε. Τέσσερις μέρες, δεν έκανα τίποτα άλλο. Με συγκλόνισε, με ώθησε να σκεφτώ, και να ξανασκεφτώ, μου έδωσε πολλή δουλειά για το σπίτι. Τροφοδότησε την περιέργεια, την παρατηρητικότητα και τη φαντασία μου. Πάνω από όλα όμως μου έθεσε κάποιες ερωτήσεις, στις οποίες και απάντησα. Στα είκοσί μου, και στα τριάντα μου, δεν θα μπορούσα. Όταν με ρωτάνε, απαντώ· κι όταν ρωτάω, περιμένω κάποια απάντηση. Υπάρχει το ενδεχόμενο να μην μπορούμε να απαντήσουμε και τότε ομολογούμε ότι δεν μπορούμε –  είτε γιατί δεν έχουμε σκεφτεί την ερώτηση είτε γιατί δεν έχουμε καταλήξει σε κάποια απάντηση. Κανένας και καμία δεν μπορεί να εκστομίσει την οποιαδήποτε μομφή.

Continue reading

το αυτοκίνητο στη δυτική λογοτεχνία: νεοελληνική διανόηση και αυτοκίνητο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Το αντικείμενο του σημερινού μας σημειώματος θα είναι η ενασχόληση της νεοελληνικής διανόησης με  το αυτοκίνητο, με αφορμή το βιβλίο του ΚΩΣΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Ο ΙΧ άνθρωπος και οι υποθαλάσσιες αρτηρίες του. Σημειώσεις για την αυτοκίνηση (εκδόσεις των ξένων, Θεσσαλονίκη, 2012). Ο όρος ‘ενασχόληση’, βέβαια, είναι καθαρός ευφημισμός, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν διανοούμενοι που να ασχολούνται με το αυτοκίνητο, κι όσοι το κάνουν, δεν είναι περισσότεροι από τα πέντε δάχτυλα του ενός χεριού,  ανήκουν στο είδος εκείνο της μεταπρατικής σκέψης που τόσο ανθεί στο Ελλάντα, χωρίς βέβαια να αποδίδει καρπούς ελλείψει μελισσών. Η ενθουσιώδης λατρεία του αυτοκινήτου δεν αφήνει περιθώρια στον νεοελληνικό εγκέφαλο να στοχαστεί επί του αυτοκινήτου, μιας και δεν μπορεί να λατρεύουμε ενθουσιωδώς ένα τεράστιο και οξύ κοινωνικό πρόβλημα! Το λατρεύουμε, άρα δεν είναι κοινωνικό πρόβλημα. Έπρεπε να περάσει ένας αιώνας γενικευμένης χρήσης του αυτοκινήτου για να κατανοήσουμε και εμείς  το εξής:

το λατρεύουμε, άρα είναι κοινωνικό πρόβλημα!   

    Και να κατανοήσουμε επίσης ότι η λατρεία του αυτοκινήτου είναι ένας τόπος συνάντησης όλων σχεδών των λατρειών της Δύσης, δηλαδή, όλων των επιθυμιών του Κυρίου ημών, αμήν.

Continue reading

MANKINDDIVINE (2): πέραν της ζωολογικής τεχνικής

φίλες και φίλοι, καλημέρα

    Όποιος, όποια καταπιάνεται με το ζήτημα της σωματικής αθανασίας του ανθρώπου οφείλει να ερευνήσει,  και να εκθέσει τα αποτελέσματα των ερευνών του, σχετικά με τον θάνατο: την προέλευσή του και την επίγνωσή του από τον άνθρωπο. Και μετά να αναρωτηθεί πώς μπορεί να επιτευχθεί η σωματική αθανασία και πώς θα ζει ο αθάνατος άνθρωπος. Στο προηγούμενο σημείωμα εξετάσαμε την προέλευση του θανάτου, η οποία μας επιβάλλει να διατυπώσουμε την άποψη ότι εάν δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς τον θάνατο, και πράγματι δεν μπορεί να υπάρξει, τότε η σωματική αθανασία είναι ανέφικτη, παντελώς,  οπότε τα ερωτήματα  πώς θα επιτευχθεί η σωματική αθανασία και πώς θα ζει ο αθάνατος άνθρωπος είναι περιττά ερωτήματα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα τα θέσουμε και δεν θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε· κι αυτό διότι ενισχύουν το συμπέρασμά μας ότι η σωματική αθανασία είναι ανέφικτη.

Η βεβαιότητα, ούτε καν η δυνατότητα, της σωματικής αθανασίας του ανθρώπου είναι η μόνη κολόνα, για να μιλήσω ως οικοδόμος, πάνω στην οποία στηρίζεται το τεράστιο και μεγαλοπρεπές οικοδόμημα της επαναστατικής θεωρίας και επαναστατικής ιδεολογίας της Θεϊκότητας του Ανθρώπινου Είδους που πρεσβεύει ο Επίκτητος Μοντανός στο βιβλίο που ασκούμε κριτική, τα βασικά σημεία του οποίου παρουσιάσαμε στο προηγούμενο σημείωμα. Εάν προσβάλλουμε την κολόνα αυτή, το οικοδόμημα θα καταρρεύσει ως τραπουλοχαρτοκατασκευή. Ακολούθως, και εκ του σύνεγγυς, θα μπορέσουμε να μελετήσουμε τα ερείπια για να δούμε και από τι υλικό είναι κατασκευασμένο.

Continue reading

MANKINDDIVINE (1): μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς τον θάνατο

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

    Αυτές τις μέρες διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο (εκδόσεις futura, 2011)· συγγραφέας του είναι ο Επίκτητος Μοντανός, ψευδώνυμο,  μιας και ο Επίκτητος (50-138 μ. Χ.) ήταν δούλος  φιλόσοφος, στωικός, και ο Μοντανός (β΄αιώνας μ. Χ. ) αιρετικός εκστατικός χριστιανός  προφήτης· ο τίτλος του συμπυκνώνει και τη κομβική του θέση:

ΚΩΔΙΚΟΣ ‘ΘΕΟΣ’: ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΙΔΟΥΣ

(τα εισαγωγικά στη λέξη ΘΕΟΣ είναι δικά μου) με υπότιτλο:

Και η Παγκόσμια Κοινωνική Επανάσταση του 21ου αιώνα ο δρόμος για την εκπλήρωσή του

    Υπάρχει μυστικό σχέδιο του ανθρώπινου είδους, με το κωδικό όνομα ΘΕΟΣ, σκοπός του οποίου είναι να γίνει ο άνθρωπος Θεός, να γίνει δηλαδή σωματικά  αθάνατος. Πως θα γίνει σωματικά αθάνατος: μέσω της

Continue reading

‘εάν νικήσουμε, θα. . .’: σκέψεις πάνω στις ‘σκέψεις για την άμεση δημοκρατία’ του Γιώργου Λιερού

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Την άνοιξη του 1987, η εθνική Ελλάδας μπάσκετ ανδρών κατέκτησε το κύπελλο στο πρωτάθλημα εθνικών ομάδων της Ευρώπης. Η συμβολή του ηγέτη, του συντονιστή, του εμψυχωτή  της ομάδας Νίκου Γκάλη ήταν μεγάλη. Πριν τον αγώνα, έλεγε στους συμπαίκτες του: μπαίνουμε στο γήπεδο, τους κοιτάμε στα μάτια και με το βλέμμα μας τους λέμε: έχετε χάσει. Και μετά παίζουμε.

Δεν γνωρίζω εάν ο Νίκος Γκάλης είχε ασχοληθεί με τη θεωρία του πολέμου κι αν είχε διαβάσει Σουν Τζου. Πάντως, εάν μπορούσε ο κινέζος θεωρητικός του πολέμου,  θα συγχαιρόταν απερίφραστα τον Γκάλη, διότι αυτό που έλεγε στους συμπαίκτες του ήταν η εφαρμογή του δεύτερου κατά σειρά βασικού αξιώματος της διεξαγωγής του πολέμου: πρώτα νικάμε και μετά πολεμάμε. Γνωρίζουμε που οφειλόταν η αποφασιστικότητα και η αυτοπεποίθηση του Γκάλη – στην κατάργηση της βαρύτητας. Όταν οι άλλοι πηδούσαν και έπεφταν, ο Γκάλης έμενε στον αέρα λίγο παραπάνω από τους άλλους. Η άμυνα είχε εκμηδενιστεί, άρα ο εξοβελισμός της ήττας από τους αντιπάλους ήταν ανέφικτη.

Ο Γκάλης δεν θα έλεγε ποτέ στους συμπαίκτες του ‘εάν νικήσουμε, θα σας πάω το βράδυ στα μπουζούκια’. Και με αυτή τη φράση, τρέχω να προλάβω τις παρεξηγήσεις που πιθανόν να δημιουργηθούν λόγω της απόσπασης του τίτλου από τα συμφραζόμενα του βιβλίου του Γιώργου Λιερού για την άμεση δημοκρατία, με το οποίο και θα ασχοληθούμε σήμερα. Ο Λιερός τονίζει (σελ. 33 κ.ε.) την ανωτερότητα και την υπεροχή της άμεσης δημοκρατίας, όπως εφαρμόστηκε στη Πλατεία Συντάγματος με τους ‘αγανακτισμένους’,  έναντι του Κράτους να αντιμετωπίσει την οικτρή κατάσταση της παραγωγής, της οικονομίας, της κοινωνίας, κλπ. και γράφει, (οι υπογραμμίσεις με πλάγια και έντονα είναι δικές μου): ‘Εάν το πλήθος στην Ελλάδα έπαιρνε την κατάσταση της χώρας στα χέρια του, μαζί με την άρνηση της πληρωμής του χρέους θα έπρεπε να προχωρήσει σε μια γρήγορη ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού, θα έπρεπε να εξασφαλίσει την επάρκεια των βασικών αγαθών και να πετύχει σύντομα την αυτάρκεια, τουλάχιστον στα τρόφιμα. . . Το τιτάνιο έργο της ανόρθωσης της παραγωγής δεν μπορεί να επιτευχθεί με διατάγματα. . . Και όμως υπάρχει λύση και μάλιστα έχει δοκιμαστεί στην πλατεία Συντάγματος .’  Και συνεχίζει: ‘ Ας φανταστούμε αυτό τον οργανωτικό ιστό να απλώνεται σε όλες τις πλατείες, να περνάει μέσα από τους χώρους της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, να καταλαμβάνει τους χώρους εργασίας. Θα ενεργοποιούνταν εκατοντάδες χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια. . . απλοί άνθρωποι θα εμπνέονταν . . . οι νέες τεχνολογίες θα αξιοποιούνταν. . . θα επινοούνταν νέες βελτιώσεις. . . θα ξαναστήναμε στα πόδια της την παραγωγή και θα το κάναμε αποκεντρωμένα, μέσα από μικρές τοπικές αυτοδιαχειριζόμενες μονάδες. . . θα αποτελούσαμε ένα σημαντικό παράδειγμα εκείνου του άλλου κόσμου, ο οποίος όχι μόνο είναι εφικτός αλλά επίσης είναι ήδη εδώ. . . θα ήμασταν μια ‘απελευθερωμένη ζώνη’. . .η ανατροπή του καπιταλισμού σε μια χώρα θα ήταν μεγάλη νίκη. . ‘

Κι άλλα πολλά ‘θα’. Κι επειδή ‘η άμεση δημοκρατία γενικά δεν συνάδει με το γιγαντισμό’ επικαλείται την Χάνα Άρεντ η οποία ‘εκτιμούσε ότι το ”νέο παράδειγμα” στο οποίο ήλπιζε ”έχει πιθανότητες να εμφανιστεί – αν είναι να συμβεί κάτι τέτοιο – σε μια μικρή χώρα” ‘.

Και ο Λιερός συμπληρώνει: Εάν νικήσουμε, οι εκτιμήσεις της θα αποδειχτούν προφητικές.

Αυτό το ‘εάν νικήσουμε’ εγείρει τα παρακάτω ερωτήματα, με την διευκρίνηση ότι το ‘εμείς’ περιλαμβάνει τους υποστηρικτές της άμεσης δημοκρατίας, τους διαδηλωτές και διαμαρτυρόμενους και αγανακτισμένους της Πλατείας Συντάγματος, στους οποίους θα πρέπει να προσθέσουμε κι άλλα εκατομμύρια που θα εμπνέονταν: Θα νικήσουμε; Εάν δεν νικήσουμε; Εάν δεν νικήσουμε, γιατί δεν θα νικήσουμε; Το’εάν θα νικήσουμε’  εκφράζει αβεβαιότητα; Που οφείλεται αυτή η αβεβαιότητα; Στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να προεξοφλήσουμε την έκβαση της διαμαρτυρίας, της διαδήλωσης, της διατύπωσης αιτημάτων; Ή μήπως του πολέμου – ποιου πολέμου;

Γνωρίζουμε ότι οι αγανακτισμένοι ηττήθηκαν. Αυτό το ‘εάν νικήσουμε’ υπονοεί ότι τίποτα δεν κρίθηκε ακόμα. Ότι δηλαδή θα επιστρέψουν και ενδέχεται να νικήσουν (‘εάν νικήσουμε’). Ενδέχεται όμως και να μην νικήσουν. Εμείς έχουμε υποστηρίξει ότι δεν έχουν ούτε μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να νικήσουν – κάθε φορά που θα εμφανίζονται, θα ηττώνται και θα σκορπίζουν και θα τρέχουν να σωθούν και θα τρώνε ξύλο ανηλεές.

Τι σχέση έχουν όμως αυτές οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις για τη νίκη με την άμεση δημοκρατία και τις απόψεις του Γιώργου Λιερού;

Continue reading

γιατί, κύριε Νικόλαε Μ. Σκουτερόπουλε, γιατί;!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Όταν πήρα την απόφαση να επισκεφτώ τη Θεσσαλονίκη, σκέφτηκα να περάσω από κάποιο βιβλιοπωλείο να ρίξω ένα βλέφαρο στη μετάφραση του Θουκυδίδη από τον Ν. Μ. Σκουτερόπουλο (εκδόσεις Πόλις), καθηγητή της Ιστορίας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και συγκεκριμένα να δω πως έχει μεταφράσει μια πρόταση από τον Επιτάφιο του Περικλέους. Το έκανα και δεν άντεξα και αγόρασα ένα βιβλιαράκι των 9 εβρών (κάποτε έσκαγα και 50 και 100 εβρά για βιβλία. . .), πολύ ενδιαφέρον, Φωνές από τη Βαϊμάρη, εκδόσεις Υψιλον, εισαγωγή και μετάφραση  Γ. Λυκιαρδόπουλου – μια συλλογή σύντομων άρθρων  που γράφτηκαν μεταξύ 1918 και της ανάληψης των ηνίων του Κράτους από το ναζιστικό κίνημα και τον Χίτλερ από ανθρώπους που ζούσαν τα γεγονότα (Αϊνστάιν, Φρόιντ, Γιούργκερ, Χάινριχ Μαν, Κομμουνιστική Ομάδα Σπάρτακος, Γκέμπελς, Τσβάιχ και άλλοι).

Αυτό που διάβασα με απογοήτευσε και με λύπησε, δεν με εξαγρίωσε, διότι δεν θα μπορούσα κατά κανένα τρόπο να χαρακτηρίσω το πολύ σοβαρό μεταφραστικό ατόπημα που διάβασα ως μεταμοντέρνο σκοταδισμό, χαρακτηριστικό κρούσμα του οποίου είναι το βιβλίο του Νάνου Βαλαωρίτη για την αλφαβητική οργάνωση των ομηρικών επών. Με το σημερινό σημείωμα δεν κρίνω την αξιόλογη και πολυτετή και χρήσιμη μεταφραστική εργασία του Ν.Μ. Σκουρτερόπουλου – εστιάζω την προσοχή μου σε ένα συγκεκριμένο μεταφραστικό λάθος που κάνουν όλοι οι μεταφραστές του Επιτάφιου του Περικλέους. Οπότε, δεν θα εξηγήσω μόνο ποιο είναι το λάθος  αλλά θα προσπαθήσω να κατανοήσω γιατί γίνεται και μάλιστα από όλους – από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω.

Ο Επιτάφιος του Περικλέους είναι ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του δυτικού Κυρίου, του δυτικού πολιτισμού: μας δείχνει τις πηγές εμφάνισης ενός συγκεκριμένου τρόπου απόσπασης από τον Κύριο της υπακοής και της αφοσίωσης των υποτελών υπηκόων. Πρόκειται για αυτό που ονομάζω  Μιμητική (Τέχνη και Επιστήμη) , τη Μίμηση του Κυρίου στο πολιτικό αλλά και ιδεολογικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο – μια Τέχνη και Επιστήμη η οποία όχι μόνο επιβιώνει αλλά χρησιμοποιείται από τον Κύριο όλο και πιο συχνά. Παραθέτω σύντομα και απλά τη λογική και το περιεχόμενο της Μιμητικής: Δεν υπάρχει κανένας λόγος εγώ ο Κύριος και εσύ ο Υποτελής να συγκρουόμαστε. Μη με φθονείς για την Ισχύ μου, τον Πλούτο μου και τη Φήμη μου. Μπορείς κι εσύ να γίνεις πλούσιος, ισχυρός και διάσημος. Σου διαθέτω δέκα λεπτά διασημότητας, πίνε ουίσκι όπως ο Ωνάσης και θα νιώσεις Ωνάσης, ντύσου όπως η Δέσποινα Βανδή, μπορείς να παίξεις Τζόκερ και Χρηματιστήριο και να πάρεις τον γάιδαρο στο αεροπλάνο, να πάρεις αυτοκίνητο και να αρπάζεις χώρο και να διώχνεις τους πεζούς από το δρόμο  – κι αν τύχει, πάτα το γκάζι αντί για το φρένο και καθάρισε και κανέναν και πες μετά στο δικαστήριο ότι έκανες λάθος. Δύο από τις σύγχρονες εκδοχές της Μιμητικής είναι η διαφήμιση και ο φασισμός/ναζισμός ως απόπειρα ομογενοποίησης μιας κοινωνίας της οποίας η ενότητα έχει διαρραγεί λόγω κοινωνικών εντάσεων.

Εάν, φίλες και φίλοι, μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε τον Επιτάφιο (Β 35-46)  σε μια πρόταση που θα επιλέγαμε από το ίδιο το κείμενο, η πρόταση αυτή θα ήταν η εξής: Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος (43.3), των ανθρώπων των ξεχωριστών τάφος είναι η γη ολόκληρη, μεταφράζει ο Ι. Κακριδής – και ό,τι μεταφράζω από δω και πέρα είναι του Κακριδή). Δηλαδή: οργανώστε πολεμικές επιδρομές σε όλα τα σημεία της γης που υπάρχει πλούτος, σκοτώστε, αρπάξτε και γίνετε πλούσιοι και ισχυροί και διάσημοι. Αυτό κατανοώ εγώ – μήπως όμως κάνω λάθος;

Continue reading

έλεος! αιδώς, Νάνε Βαλαωρίτη!

φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα

Δεν μπορείτε να φανταστείτε, φίλες και φίλοι, πόσο εξοργισμένος και εξαγριωμένος είμαι αυτή τη στιγμή. Είχα σκοπό να μη γράψω σήμερα το πρωί αλλά είναι τόση η αγανάκτησή μου που δεν αντέχω, θα σκάσω, θα βγάλω καρκίνο αν δεν μοιραστώ μαζί σας αυτά που διαβάζω και δεν πιστεύω στα μάτια μου αυτά που διαβάζω. Τσιμπιέμαι, είμαι ξύπνιος, είναι Πέμπτη, πρωί, έξι και είκοσι, η Αποστολία παίζει κοντά μου, είμαι στα καλά μου, δεν μπορώ παρ΄όλα αυτά να πιστέψω ότι αυτά που διαβάζω όντως τα διαβάζω.

Άρχισα προχτές να διαβάζω το βιβλίο του Νάνου Βαλαωρίτη Ο Όμηρος και το αλφάβητο (εκδ. Ελληνοαμερικάνικη Ένωση, Αθήνα, 2010). Γνώριζα ότι το είχαν απορρίψει όλοι οι εκδοτικοί οίκοι που το είχε στείλει, όπως  γνώριζα και το θέμα του, την ‘αλφαβητική οργάνωση των επών’, αλλά δεν μπορούσα να φανταστώ για ποιο λόγο το απέρριπταν. Όταν το έμαθα, σκέφτηκα ότι ίσως το βιβλίο να αφορά ένα πολύ εξειδικευμένο αναγνωστικό κοινό, ότι δεν θα πουλούσε και το απέρριπταν. Έχουν διατυπωθεί τόσες και τόσες θεωρίες και απόψεις για το ομηρικό ζήτημα που άλλη μια δεν περισσεύει. Ο καθένας είναι ελεύθερος να διατυπώνει τις απόψεις του και τη θεωρία του, έτσι δεν είναι; Έτσι είναι, αρκεί να έχει διαβάσει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια κι αυτά που εκθέτει να τα υποστηρίζει με το κείμενο, να υπάρχουν στο κείμενο, να μην λέει ότι υπάρχουν ενώ δεν υπάρχουν! Δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα με τη διαφωνία, το γνωρίζετε πολύ καλά, αλλά με την αυθαιρεσία εξοργίζομαι, εξαγριώνομαι, αγανακτώ και βρίζω. Καλά θα κάνω αυτά που ξεστομίζω να μην τα γράψω. Εγώ θα γίνω ρεζίλι.

Continue reading

αυτοκίνητο; όχημα;

Διάβασα με την δέουσα προσοχή τρία βιβλία για το αυτοκίνητο που εκδόθηκαν μέσα στο 2009 και έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με αυτό το ζήτημα. Πρόκειται για το βιβλίο του Ιλιά Έρενμπουργκ Μια ιστορία του αυτοκινήτου, που πρωτοεκδόθηκε το 1929, το βιβλίο του Ηλία Καφάογλου, Αυτοκίνητος κόσμος, και τα δύο από τις εκδόσεις Ύψιλον, κι ένα τρίτο, από τις εκδόσεις Νησίδες, μια συλλογή άρθρων ισπανών ερευνητών με τον τίτλο Πόλη και Αυτοκίνητο. Μέχρι τώρα, δεν είχαν εκδοθεί βιβλία για ένα τόσο σημαντικό θέμα και εύλογα σκέφτεται κανείς πως το ενδιαφέρον μας για το αυτοκίνητο σχετίζεται με τις καταστροφικές συνέπειες της μαζικής χρήσης του που έρχονται στο προσκήνιο. Όταν ο κόσμος λατρεύει το αυτοκίνητο, είναι αδιανόητο να φέρεις στο προσκήνιο τις καταστροφικές πλευρές του. Είμαι της γνώμης ότι τώρα, εννοώ εδώ και κάνα δυο δεκαετίες, τώρα που η λατρεία του αυτοκινήτου υποχωρεί, κι αυτή η υποχώρηση συνιστά μια ακόμα πτυχή της εμβρυώδους αλλά εν εξελίξει παγκόσμιας πνευματικής επανάστασης, θα αρχίσει η μελέτη του αυτοκινήτου. Τώρα που το αυτοκίνητο πεθαίνει, όπως υποστηρίζει ο Γκουίντο Βιάλε (Vita e Morte dellAutomobile, 2007), θα μάθουμε τι είναι το αυτοκίνητο. Παρόλο όμως που έμαθα πολλά, οφείλω να ομολογήσω πως σε αυτά τα τρία προαναφερθέντα βιβλία δεν μπόρεσα να βρω σχεδόν καμιά απάντηση στα ερωτήματα που με απασχολούν σχετικά με το αυτοκίνητο. Και είναι πολλά! Το ζήτημα δεν είναι να τα διατυπώσουμε και να θέσουμε τη σκέψη σε κίνηση, αλλά να αναρωτηθούμε γιατί όλα αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν επισημανθεί και δεν έχουν απαντηθεί. Στο σημερινό μας σημείωμα θα διατυπώσουμε τα ερωτήματα τα οποία παράγονται από την αμφισβήτηση του αυτονόητου: το αυτοκίνητο όχημα είναι αυτοκίνητο, είναι όχημα; Εάν απαντήσουμε ότι είναι αυτοκίνητο όχημα, έχει καλώς: κανένα απολύτως ερώτημα δεν εγείρεται. Εάν απαντήσουμε ότι ούτε αυτοκίνητο είναι, ούτε όχημα, τότε από τη πηγή της σκέψης θα αναβρύσουν ερωτήματα που θα μας δροσίσουν και θα μας αναγκάσουν να δούμε το αυτοκίνητο όχημα και τον αυτοκίνητο κόσμο με άλλα μάτια. Πως όμως φτάσαμε στο σημείο να αμφισβητήσουμε το αυτονόητο; Η απάντηση είναι απλή: υπάρχουν πολλά στοιχεία που δεν εξηγούνται με την άποψη ότι το αυτοκίνητο όχημα είναι αυτοκίνητο και όχημα.

Continue reading